Page 150 - Sepehr23- 2 low
P. 150

‫اتاق بازرگانی‪ ،‬صنایع‪،‬‬
                                                                                                            ‫معادن و کشاورزی کرمان‬

                          ‫قاب ‌لدســتیابی نیســت‪.‬‬      ‫چینــی در دوران مائــو تســه تونــگ ارتباطــی‬        ‫رفـاه‪ -‬می‌پردازنـد‪ ،‬حداقـل در ایـن امـر بدیهـی‬
‫نــگاه بــه فرهنــگ ب ‌هعنــوان عامــل واحــد‪،‬‬                                                                   ‫و مســلم انگاشــته شــده تردیــد نماییــم؟‬
‫مســتقل و ایســتای توســعه‪ ،‬کارســاز و منطقــی‬         ‫بــا فرهنــگ چینــی نداشــت‪ ،‬بلکــه ناشــی از‬
‫بــه نظــر نمی‌رســد‪ ،‬توســعه را بایــد از منظــر‬                                                           ‫توسـعه در شـکل کنونـی خـود‪ ،‬بذر خـود تخریبی‬
‫نهادگرایــی تاریخــی تحلیــل نمــود و البتــه‬          ‫شــیوه فاجعه‌بــار ســازمان‌دهی اقتصــاد و‬           ‫و خــود شر ‌قشناســی م ‌یپاشــد و ب ‌هجــای‬
‫فرهنگ‌هــا در مســیر تاریخــی ســیر متنــوع گاه‬                                                             ‫آن‌کـه پیـش برنـده باشـد‪ ،‬پـس برنـده اسـت‪.‬‬
‫همســو و گاه مخالــف بــا توســعه پشــت ســر‬           ‫هدایــت سیاســی توســط مائــو بــود (عجــم‬           ‫در طــرح پرســش تناســب فرهنــگ و توســعه‬
‫می‌گذارنــد‪ ،‬در چنیــن شــرای ‌طهای تاریخــی‬                                                                ‫در شـرق و خاصـه کشـور مـا در اکثریـت مـوارد‬
‫و نهــادی کــه توســع ‌های‌ترین عناصــر فرهنگــی‬       ‫اوغلـو و رابینسـون‪ .)97 :1395،‬در برابـر روایـت‬       ‫رویکــرد شرق‌شناســی و خــود شر ‌قشناســی‬
‫را در مسـیری معکـوس دچـار دگرگونـی نمـوده‬                                                                   ‫حاکـم بـوده اسـت‪ .‬واقعیـت آن اسـت کـه تاریخ‬
‫و یــا غیــر توســعه‌ای‌ترین عنصــر را در مســیر‬       ‫هژمونیــک توســعه‪ ،‬امــروز شــاهد مقاومــت‬           ‫توسـعه آن‌چنا ‌نکـه امـروزه روایـت می‌شـود‪ ،‬بـر‬
‫توسـعه بـه کار می‌گیرنـد؛ دقیقـ ًا شـبیه اسـتدلال‬                                                           ‫واقعیاتــی جعلــی اســتوار اســت و جعــل بــرای‬
‫نـورث کـه فرهنـگ را محصـول وضعیـت نهـادی‬               ‫فرهنگـی در کشـورهای مختلـف‪ ،‬هـم در سـطح‬              ‫توجیــه توســعه همچنــان ادامــه دارد‪ .‬بســیاری‬
‫تعریــف می‌کنــد‪ .‬اگــر نهادهــا مشــوق دزدی‬                                                                ‫از توســعه‌گراها بــرای نشــان دادن زوج معنــوی‬
‫باشــند محصــول دزدی و اگــر مشــوق نــوآوری‬           ‫جامعـه دانشـگاهی و هـم عامـه مـردم هسـتیم‬            ‫توســعه یعنــی فرهنــگ توســعه‪ ،‬تاری ‌خهــا را‬
‫باشــند محصــول نــوآوری می‌شــود (نــورث‪،‬‬                                                                  ‫تحریــف و بســیاری از فرهن ‌گهــا را تخطئــه‬
‫‪ .)13‬امــروزه بســیاری از کشــورهای کهــن و‬            ‫از جهـت دیگـر موفقیـت بسـیاری از کشـورهای‬            ‫کــرده و اشــکال متنــوع زندگــی تعبی ‌هشــده‬
‫دیریــن چنــدان اوضــاع مناســبی در اقتصــاد‬                                                                ‫در ایــن فرهن ‌گهــا را بــه حاشــیه برده‌انــد‪.‬‬
‫ندارنــد؛ چراکــه قابلیــت حکومــت و دولــت در‬         ‫غیـر غربـی در نیـل بـه رفـاه و ثـروت‪ -‬بنـا بـر‬       ‫بــا ایــن توضیحــات آشــکار می‌شــود کــه مــا‬
‫ایــن کشــورها بــا افــت شــدیدی مواجــه بــوده‬                                                            ‫بــه «واســازی توســعه» نیازمندیــم؛ بنابرایــن‬
‫اســت‪ .‬فرهنــگ به‌تنهایــی نــه می‌توانــد عامــل‬      ‫تعریـف متعـارف توسـعه‪ -‬بیانگـر آن اسـت کـه‬           ‫واسـازی توسـعه شـرط لازم بازسـازی آن اسـت‪.‬‬
‫خوشــبختی یــک کشــور و نــه عامــل بدبختــی‬                                                                ‫ایــن تنهــا یــک بازســازی نیســت‪ ،‬بلکــه یــک‬
‫آن محســوب شــود نهادســازی توســع ‌هگرا‬               ‫توسـعه تنهـا در مسـیری خطـی و تـک فرهنگـی‬            ‫بازســازی چنــد محــوری اســت کــه مســیرها‬
‫(اوغلـو و رابینسـون‪ )1395 ،‬و یـا توانمندسـازی‬                                                               ‫و شــرایط متفاوتــی را پیــش پــای کشــورهای‬
‫حکومـت (انـدروز و همـکاران‪ )1399،‬در ترکیـب‬             ‫تعابیــری متفــاوت از توســعه نیــز شــاهد‬
‫بــا فرهنــگ و بهســازی فرهنــگ و ب ‌هکارگیــری‬        ‫بود ‌هایــم؛ از تــرادف معنایــی آن بــا رشــد‪،‬‬              ‫مختلــف می‌نهــد (پیتــرز‪.)76 :1395،‬‬
‫عناصــر فرهنگــی در مســیر توســعه اســت‬               ‫توسـعه اجتماعـی‪ ،‬منابـع انسـانی‪ ،‬پسـا توسـعه‬         ‫تنهـا بـا اتخـاذ رویکـرد نهادگرایـی تاریخی اسـت‬
‫کــه بــه بالندگــی کشــور کمــک می‌کنــد‪ ،‬در‬          ‫و حتــی توســعه ب ‌همثابــه مهندســی فاجعــه‬         ‫کــه فرضیــه فرهنــگ ب ‌هراحتــی بــه اســتخدام‬
‫ایــن خصــوص کــره جنوبــی و ســنگاپور موفــق‬          ‫(پیتــرز )‪ ،‬امــا در یــک تعریــف کلــی م ‌یتــوان‬   ‫سـرزنش نمـودن قربانـی در نخواهـد آمـد‪ .‬فقـر‬
‫عمــل نموده‌انــد‪ .‬تجــارب کشــورهای مختلــف‬           ‫توســعه را ب ‌همثابــه تــاش بــرای بهبــود زندگــی‬
‫نشــان می‌دهــد کــه تنهــا یــک مســیر بــرای‬         ‫انســا ‌نها تعریــف نمــود‪ .‬پرســش از مناســبات‬
‫توسـعه و یـک بسـته فرهنگـی انحصـاری بـرای‬              ‫فرهنــگ و توســعه در شــرایطی طر ‌حشــده‬
‫توســعه وجــود نــدارد‪ .‬در شــرایطی کــه تجربــه‬       ‫اســت کــه تحلی ‌لهــای جدیــد در حــال نقــاب‬
‫توســعه غــرب باارزش‌هایــی ماننــد ویــژه‬             ‫برداشــتن از چهــره توســعه هســتند؛ «یعنــی‬
‫بــودن‪ ،‬عا ‌مگرایــی و غیــره شــکل گرفــت امــا‬       ‫دســ ‌تیابی بــه ایــن فهــم کــه توســعه تا کنــون‬
‫ژاپــن بــا ارزش‌هایــی ماننــد خویشــاوندگرایی‪،‬‬       ‫«اسـطوره» یـا «افسـان ‌های» بیـش نبـوده اسـت»‪.‬‬
‫تبارگرایــی و حفــظ ســن ‌تها مســیر توســعه را‬
‫پیمــود‪ .‬امــروزه بــه تعبیــر جــان مایــر مــا بــا‬
‫خطــر «تقلیــد طوطــ ‌یوار ســاختاری» دول ‌تهــا‬
‫و مل ‌تهــا در نظــام جهانــی مواجــه هســتیم‬
‫(ر ک بــه انــدروز و همــکاران‪ )1399 ،‬کــه در‬
‫تحلیـل فرهنگـی توسـعه‪ ،‬ایـن خطـر در کمیـن‬

                                                                                                                                                    ‫‪148‬‬

                                                                                                                                      ‫| شـماره ‪ | 23‬پاییز ‪| 1403‬‬
   145   146   147   148   149   150   151   152   153   154   155