Page 149 - Sepehr23- 2 low
P. 149

‫مقاله جامعه‬

‫پــس برقــراری ارتبــاط بیــن فرهنــگ و توســعه‬    ‫قالــب گزار‌ههــای پروتســتانی و اصــاح دینــی‬        ‫عمــل منتفــی اســت‪ .‬توســعه تمایــل بــه ارائــه‬
‫بــه آن آســانی نیســت کــه در مباحــث روزمــره‬    ‫در غـرب هژمونیـک شـد‪ ،‬گاه در قالـب «فرهنـگ‬            ‫روایتـی یـک دسـت از خـود نشـان داده اسـت‬
‫و حتــی برخــی از منابــع دانشــگاهی ذکــر‬         ‫انگلیســی» و خو ‌شاقبالــی مســتعمرات‬                 ‫متولیــان جهانــی و ملــی توســعه در کشــورهای‬
‫می‌شــود‪ .‬مقایســه دو کــره شــمالی و جنوبــی‬      ‫انگلیسـی در کشـورهایی ماننـد اسـترالیا‪ ،‬آمریـکا‬       ‫مختلــف رســمیت و ارجحیــت را بــه توســعه‬
‫کــه یــک ملــت بافرهنگــی مشــترک هســتند‪،‬‬        ‫و کانــادا توضیــح داده می‌شــود‪ ،‬امــا نمون ‌ههــای‬  ‫می‌دهنــد تــا فرهنــگ‪ .‬از توســعه یــک روایــت‬
‫امـا بـه لحـاظ توسـع ‌های دو سرنوشـت متفـاوت‬       ‫نیجریـه و سـیرالئون را چگونـه می‌تـوان توضیـح‬         ‫غربــی وجــود دارد؛ ایــن روایــت غربــی شــاید‬
‫پیداکرد‌هانــد‪ ،‬ایــن را نشــان می‌دهــد‪ .‬فرضیــه‬  ‫داد؟ فرضیـه فرهنـگ امـا در قالـب دیگـر ظهـور‬          ‫تناســب و تطبیــق بیشــتر بافرهنــگ و آمــال و‬
‫فرهنــگ قــادر بــه توضیــح فاصلــه ســطح‬          ‫م ‌یکنــد و همچنــان دنبــال «قربانــی» هــای‬         ‫تاریــخ و شــرایط غــرب را داشــته باشــد‪ ،‬امــا‬
‫توســع ‌هیافتگی ایــن کشــورها نیســت‪ ،‬بلکــه‬      ‫جدیــد می‌گــردد و یک‌بــار دیگــر دوگانــه‬           ‫لزومــ ًا نمی‌توانــد از جانــب فرهنگ‌هــای دیگــر‬
‫تفاو ‌تهــای فرهنگــی مشــاهده‌ شــده فرهنــگ‬      ‫«فرهنــگ اروپایــی و فرهنــگ غیراروپایــی»‬            ‫به‌مثابــه «کلان روایــت نظرکــرده و مقــدس»‬
‫کنونــی آ ‌نهــا بیشــتر پیامــدی نهــادی اســت‬    ‫بــه توضیــح ســطح توســعه و رفــاه جهــان‬            ‫مــورد پذیــرش قــرار بگیــرد‪ .‬روایــت توســعه در‬
‫(اوغلــو و رابینســون‪ .)91-2 :1395 ،‬ای ‌نهمــه‬     ‫پرداخته‌انــد‪ .‬در ایــن صــورت توســعه ژاپــن‬         ‫معنــای متعــارف دانشــگاهی و سیاســ ‌تگذاری‬
‫شــواهد نقــض کفایــت نم ‌یکنــد کــه مــا هــم‬    ‫و ســنگاپور کــه هیــچ‌گاه جــز اندکــی ســاکنان‬      ‫رســمی در مواجهــه بــا جوامــع ملــی و محلــی‬
‫مثــل اغلــو رابینســون (‪ )1395‬کــه بــه بطــان‬    ‫اروپایــی تبــار نداشــته اســت چگونــه قابــل‬        ‫متفــاوت بــا ژســ ‌تهای دفاعــی و گاه مواضــع‬
‫ارتبـاط فرضیـه فرهنـگ در ارتبـاط بـا توسـعه‪-‬‬       ‫توضیـح اسـت (رک اوغلـو و رابینسـون‪.)1395،‬‬             ‫انـکاری روبـه رو اسـت‪ .‬توسـعه شـبیه پیراهنـی‬
                                                                                                         ‫تــک ســایز اســت کــه مــا ب ‌هاجبــار قصــد‬
                                                                                                         ‫پوشـاندن آن بـه جوامـع و فرهنگ‌هـای گوناگـون‬
                                                                                                         ‫ب ‌همثابــه بد ‌نهایــی بــا ســایزهای متفــاوت‬
                                                                                                         ‫را داریــم‪ .‬از جهــت دیگــر فرهنــگ متنــوع و‬
                                                                                                         ‫متکثـر اسـت؛ بـه تعبیـر آدولـف باسـتیان‪ ،‬هـر‬
                                                                                                         ‫فرهنگــی دارای یــک یــا چنــد پنــداره اساســی‬
                                                                                                         ‫اســت کــه ســایر پنداره‌هــا و ویژگی‌هــا بــر‬
                                                                                                         ‫محــور آن می‌چرخنــد‪ .‬در یــک جامعــه پنــداره‬
                                                                                                         ‫اساســی تجــارت اســت‪ ،‬در جامعــه‌ای دیگــر‬
                                                                                                         ‫دیــن‪ ،‬در جامعــه خانــواده و غیــره (فکوهــی‪،‬‬
                                                                                                         ‫‪ .)1390‬نم ‌یشــود هســته مرکــزی و فرعــی‬
                                                                                                         ‫تمــام فرهن ‌گهــا را بــا هســته مرکــزی توســعه‬
                                                                                                         ‫کـه بیشـتر بـا مؤلفه‌هـای اقتصـادی پیونـد دارد‪،‬‬
                                                                                                         ‫همسـاز نمـود‪ .‬بـا ایـن وصـف هـر فرهنگـی بایـد‬
                                                                                                         ‫متناســب بــا هســته مرکــزی نظــام فرهنگــی‬
                                                                                                         ‫خــود بــه ســنجش نیکویــی حیــات اجتماعــی‬
                                                                                                         ‫خــود پرداختــه و توســعه را حــول پنــداره‬
                                                                                                         ‫اساســی فرهنــگ خــود شــکل دهــد؛ اگرچــه‬
                                                                                                         ‫مدعیــان طــرح توســعه از بیــرون «اســاس را‬
                                                                                                         ‫در جایگزیــن نمــودن فرهنــگ غربــی ب ‌هجــای‬
                                                                                                         ‫فرهنــگ ملــی دیگــر کشــورها دیده‌انــد»(آزاد‬
                                                                                                         ‫ارمکــی‪ .)190 :1390 ،‬ســن معتقــد اســت کــه‬
                                                                                                         ‫تئوری‌هـای فرهنـگ در توضیـح چرایـی توسـعه‬
                                                                                                         ‫و عــدم توســعه گردوخــاک زیــادی بــه پــا‬
                                                                                                         ‫می‌کننــد‪ ،‬امــا همیشــه چندیــن گام عقب‌تــر‬
                                                                                                         ‫از واقعیــت حرکــت می‌کننــد (ســن‪.)1397 ،‬‬
                                                                                                         ‫مدعیــات ارتبــاط فرهنــگ و توســعه یک‌بــار در‬

‫‪147‬‬

      ‫| شـماره ‪ | ۲۳‬پاییز ‪| 1403‬‬
   144   145   146   147   148   149   150   151   152   153   154