Page 155 - Sepehr23- 2 low
P. 155
مقاله جامعه
کــه تفاو تهــای قاب لملاحظــه و سیســتماتیک
میــان نظریــه و واقعیــت وجــود داشــته باشــد،
ایــن تفــاوت بــه عوامــل غیرعقلانــی ماننــد
فرهنــگ نســبت داده می‌شــود (&Maseland
.)201 1 ,94 :B e uge ls di jk
همــراه بــا ســازگاری بــه همــراه ناکامی‌هــا و .3بـه دلیـل وجـود تحـولات اجتماعـی مختلـف، نگاهی به تحولات فرهنگی ایران
مشــکلات چنــد دهــه اخیــر ،جامعــه ایرانــی در چنــد دهــه اخیــر بــه مــدد رشــد و توســعه
را نســبت بــه وجــود هرگونــه تغییــرات بدبیــن بیشــتر اقشــار اجتماعــی و بویــژه جوانــان از ارتباطــات و تحصیــات ،ســطح ســواد و
نمــوده ،ب هطــوری کــه کمتــر از تحــول و تغییــر آگاه یهــای عمومــی جامعــه بالاتــر رفتــه و
آرمان‌گرایــی و نــگاه ایدئولوژیــک ده ههــای اول ایــن تغییــرات اجتماعــی نیــز باعــث ایجــاد
اســتقبال م یکنــد. تغییــرات فرهنگــی در جامعــه ایرانــی شــده و
.5شــرایط نامســاعد اجتماعــی ،اقتصــادی فاصلـه گرفتـه و تحـت تأثیـر فشـارهای شـدید طبعــ ًا رفتارهــای اجتماعــی و اقتصــادی افــراد
و سیاســی چنــد دهــه اخیــر باعــث شــده کــه نیـز تحـت تأثیـر ایـن سـاختارهای فرهنگـی قرار
در ســطح خــرد و کلان ایــن قاعــده پذیرفتــه ناشــی از ســختی معیشــت و اقتصــاد و تحــت گرفتـه و تغییـر کـرده اسـت .دراینجـا بـه بعضـی
شــود کــه افــراد نمی‌تواننــد از مســیرهای ازایـن تغییـرات فرهنگـی و اجتماعـی مؤثراشـاره
قانونــی و روا لهــای عرفــی پذیرفتــه شــده بــه تأثیـر ارزش‌هـای جهانـی بـه ارز شهـای مـادی
هــدف خــود دســت یابنــد و بایــد بــه دنبــال م یشــود (محســنی.)421-419 :1391،
را‌ههــای غیررســمی و حتــی غیرقانونــی بــرای گرایانـه نزدیـک شـد‌هاند .گرچـه انتظـار مـ یرود .1پژوه شهــا و پیمایش‌هــای مربــوط
رســیدن بــه اهــداف بــود .چنیــن نگرشــی بــه ارزش‌هــا و نگر شهــا نشــان می‌دهــد
باعــث بــروز آســی بهای اجتماعــی و فرهنگــی ایــن نســل در کنــار ماد یگرایــی ،واق عگــرا و کــه جامعــه تصــور م یکنــد کــه ب همــرور از
ماننــد ب ینظمــی ،قانو نگریــزی و رفتارهــای ارز شهــای اخلاقــی مثبــت ماننــد انصــاف و
ضداجتماعــی شــده اســت .طبیعــی اســت کــه اجتماعــی هــم باشــد ،ولــی متأســفانه اقشــار درسـتکاری و قابـل اعتمـاد بـودن دور شـده و بـه
در جامعــ های کــه چنیــن نگرشــی غالــب باشــد زیـادی بخصـوص نسـل جـوان غالبـ ًا واقـع گریـز ارز شهـای منفـی ماننـد درو غگویـی و دورویی و
از شــک لگیری قانــون ،نظــم ،دموکراســی و عـدم صداقـت شـخصی و بی‌اعتمـادی نزدیـک
و غیراجتماعــی هســتند. شــده‌ایم .وجــود چنیــن نگرشــی باعــث ایجــاد
نهادهــای مؤثــر جلوگیــری می‌کنــد. مشــکلاتی در شــک لگیری الگوهــای فرهنگــی
.6نکتـه دیگـر وجـود نوعـی شـکاف و فاصلـه و .4غلبــه نوعــی روحیــه محافظــه‌کاری ایرانــی مناســب در حوز‌ههــای مختلــف اقتصــادی و
حتـی تضـاد بیـن رفتـار و نگـرش و ارز شهـای
جامعــه ایرانــی بــا یکدیگــر می‌باشــد .بــه ایــن نهادهــا (و از ایــن‌رو بــه شــکل غیرمســتقیم، اجتماعــی و سیاســی خواهــد شــد.
معنــا کــه افــراد در ظاهــر خــود را مقیــد بــه فرهنـگ) تـا حـد زیـادی تعیین‌کننـده هزینه‌هـا .2فضــای فرهنگــی جامعــه ب هشــدت حــول
ارز شهــای خاصــی می‌داننــد ،درحال یکــه در و منافـع ناشـی از انتخا بهـای متفاوتنـد .ایـن دوگانــ های ماننــد رســمی /غیررســمی یــا مجــاز
عمــل و رفتــار شــکل دیگــری از رفتــار را بــروز مسـئله کـه کنشـگران چگونـه اطلاعـات را درک /غیرمجــاز و مطلــوب /مطــرود دوقطبــی
م یدهنــد کــه بــا رفتارشــان متناقــض اســت. و تفسـیر می‌کننـد و به‌واسـطه چـه معیارهایـی، شــده اســت ،ب هطــوری کــه خیلــی از کنشــگران
کن شهــای خــود را بــر می‌گزیننــد و از چــه جامعــه بــدون توجــه بــه محتــوای ایــن جــدال
الگوهـای ذهنـی بهـره م یگیرنـد ،اهمیـت دارد. دوگانــه خــود را بــه لحــاظ هویتــی در ی کطــرف
الگـوی ذهنـی تـا حـد زیـادی محصـول فرهنـگ ماجــرا تعریــف م یکننــد .متأســفانه حاکمیــت
و ایدئولــوژی و شــخصیت اســت .از ایــن‌رو نیــز ب هجــای اینکــه ســعی در نزدیــک کــردن
فرهنــگ بــر فرآینــد تولیــد ،شــک لدهی بــه ایــن دوگان ههــا داشــته باشــد ،بــه آ نهــا دامــن
مقــررات مبــادلات و مصــرف تأثیــر می‌گــذارد. م یزنــد و آ نهــا را تشــدید م یکنــد .تشــدید
ایـن دوگان ههـا امـکان هرگونـه وفـاق و همدلـی
بیـن اقشـار مختلـف جامعـه و مـردم و حکومـت
را بســیار مشــکل کــرده و تمــام اقدامــات و
برنام هریز یهـای دولـت را کـم اثر سـاخته اسـت.
153
| شـماره | ۲۳پاییز | 1403
