Page 143 - Sepehr23- 2 low
P. 143

‫مقاله جامعه‬

‫گــروه فعــال محســوب می‌شــود (فکوهــی‪،‬‬              ‫سـفرنام ‌هها از غیـر غربـی یـک «هیـولا سـازی»‬       ‫علیرغـم تاریخـی بـودن امـا همچنـان زنـده بوده‬
‫‪ .)1390‬غرب ‌یهــا همیشــه در تیپولــوژی کــه از‬       ‫صــورت م ‌یگیــرد کــه پایــه و مایــه «دیگــری»‬    ‫و تــداوم دارد‪ .‬ریشــه ایــن پرســش بــه فهــم‬
‫فرهنـگ جوامـع ارائـه داده‌انـد‪ ،‬جایـگاه برتـری‬        ‫ســازی از فرهن ‌گهــای غیــر غربــی می‌شــود‪.‬‬       ‫ارسـطویی و تقسـیم دوگانـه ایشـان از جهـان بـه‬
‫بـه فرهنـگ خـود بخشـیده و سـایر فرهنگ‌هـا‬             ‫ســایر مــردم جهــان ب ‌همثابــه غیــر و دیگــری‬    ‫یونانیـان و بربرهـا و در ادامـه در انسا ‌نشناسـی‬
‫را ب ‌همثابــه وحشــی‪ ،‬بــدوی و ابتدایــی معرفــی‬     ‫ابـژه مطالعـه می‌شـوند‪ .‬دوژرانـدو در سـال ‪1800‬‬      ‫اروپـا قـرن نـوزده و بعـد در تئـوری نوسـازی در‬
‫نمود‌هانــد‪ .‬در مطالعــات جامع ‌هشــناختی شــاهد‬      ‫کتابـی بـا عنـوان ملاحظاتـی دربـاره روش‌هـای‬        ‫جامع ‌هشناســی برم ‌یگــردد‪ .‬قبــل از هــر چیــز‬
‫هســتیم کــه چگونــه از کتــاب ماکــس وبــر‬           ‫گوناگـون دربـاره مـردم وحشـی می‌نویسـد و در‬         ‫بایــد توضیــح داده شــود کــه چگونــه غربی‌هــا‬
‫اخـاق پروتسـتان و روحیـه سـرمایه‌داری‪ ،‬یـک‬            ‫قــرن ‪ 19‬بــه برپایــی نمایشــگا‌هها و موزه‌هایــی‬  ‫در برســاخت فرهنــگ مطلــوب‪ ،‬فرهنــگ غــرب‬
‫تفســیر فرهنگــی از ظهــور و بــروز ســرمایه‌داری‬     ‫بــرای نشــان دادن تفــاوت فرهنگــی می‌پــردازد‪.‬‬    ‫را ب ‌هعنــوان آیینــه تمــام نمــای فضیلت‌هــا‬
‫ارائــه م ‌یشــود؛ چــرا کــه وبــر ایــن تفســیر را‬  ‫تطورگرایـی‪ ،‬نخسـتین گام در انسا ‌نشناسـی بـود‬       ‫و ارزش‌هــای اخلاقــی‪ ،‬معرفــی نمودنــد و بــا‬
‫نداشــت و در پاراگراف‌هــای آخــر ایــن کتــاب‬        ‫کــه بــر پای ‌ههــای داروینیســم طــرح ضــرورت‬     ‫برســاخت دیگــری یعنــی جوامــع غیراروپایــی‬
‫اشــاره م ‌یکنــد کــه مــن م ‌یخواســتم بگویــم‬      ‫حرکـت در مسـیر تکامـل انـواع و انطبـاق آن بـا‬       ‫ب ‌همثابـه دیگـری و سـمبل رذیل ‌تهـای اخلاقـی‬
‫در کنــار عوامــل مــادی موردنظــر مارکــس بایــد‬     ‫جهــان انســانی‪ ،‬گــذار از ســادگی بــه پیچیدگــی‬   ‫و ارز ‌شهــای ناهمگــرا بــا توســعه و پیشــرفت‬
‫بــه نقــش عوامــل اندیشــ ‌های و معنــوی نیــز‬       ‫و بهبــود در حوز‌ههــای مختلــف را به‌صورتــی‬       ‫اقــدام نمودنــد‪ .‬غربی‌هــا در آغــاز قــرن‬
‫توجـه داشـت (وبـر‪ )1371 ،‬و در ادامـه بـا ظهـور‬        ‫تک‌خطــی مطــرح نمــود‪ .‬مــورگان در کتابــی بــا‬    ‫شــانزدهم بــا نــام مســیحیت و اســپانیایی‌ها‬
‫مکتــب نوســازی به‌گونــه‌ای شــدیدتر در قالــب‬       ‫عنـوان جامعـه باسـتان از تطـور انسـانی در سـه‬       ‫و پرتغالی‌هــا بــا ادعــای تفــاوت داشــتن بــا‬
‫رویکردهــای متفــاوت مکتــب نوســازی روانــی‪،‬‬         ‫مرحلـه یعنـی توحـش‪ ،‬بربریـت و تمـدن سـخن‬            ‫«وحشــیان» اســت کــه لشکرکشــی‌های خــود‬
‫سیاسـی و فرهنگـی شـامل تخطئـه فرهنگ‌هـای‬              ‫بــه میــان آورد (ریویــر‪ )1390:56 ،‬در تطــور‬       ‫را توجیــه می‌کننــد‪ .‬ه ‌مچنیــن در قــرون ‪ 18‬و‬
‫غیـر غربـی هسـتیم‪ .‬نظریه‌پـردازان نوسـازی بـر‬         ‫گرایـی آلمـان فریدریـش کلـم‪ ،‬جوامـع انسـانی‬         ‫‪ 17‬و بعد از سـفر میسـیونرهای کلیسـا و انتشـار‬
‫پایـه دوگانـه سـنت‪ -‬مـدرن بـه تحلیـل جوامـع‬           ‫را بـه دو گـروه منفعـل و فعـال تقسـیم نمـوده‬        ‫ســفرنام ‌هها‪ ،‬گرایــش بــه مقایســه و تطبیــق‬
‫پرداختنــد‪ .‬آن‌هــا ســنت‌ها را مانــع توســعه‬        ‫کـه از نظـر ایشـان آلمـان بالاتریـن نـژاد در بیـن‬   ‫فرهن ‌گهــا قــوت و شــدت می‌گیــرد؛ در ایــن‬

‫‪141‬‬

      ‫| شـماره ‪ | ۲۳‬پاییز ‪| 1403‬‬
   138   139   140   141   142   143   144   145   146   147   148