Page 135 - Sepehr23- 2 low
P. 135
مقاله جامعه
-ایفــای نقــش در حیــات اجتماعــی و فرهنگــی نگــرش ،ارزش مهــارت ،مســتلزم آن اســت کــه و اقدامــات درآورنــد.
جامعــه (شــهروندی). وب ،همچنیــن مهار تهــای جنبــی را کــه
آمـوزش مبتنـی بـر اصـول علمـی باشـد ،بـا توجـه دان شآموختــگان امــروز بایــد ورای پیشــرفت
گرچــه ممکــن اســت صور تهــای تلفیقــی از تحصیلــی دانشــگاهی فراگیرنــد تــا در مشــاغل
موضوعــات مذکــور را در یــک نظــام آمــوزش بــه کل شــرایط مطر حشــده ،بازنگــری و تعدیــل انتخابــی خــود موفــق شــوند ،ای نگونــه
عالــی بتــوان یافــت ،امــا واقعیــت آن اســت کــه برم یشــمارد :مهار تهــای قــوی ارتباطــی در دو
در هـر رشـته تحصیلـی ،عنایـت ویـژه بـه یکـی از رســال تها و در پــی آن اهــداف آمــوزش عالــی از ســطح گفتــاری و نوشــتاری ،شــناخت و درک
بنیــادی ریاضیــات و علــوم ،مهار تهــای عالــی
محورهــای مذکــور غلبــه دارد. ضروریــات محســوب م یشــود. در فناور یهــای اطلا عرســانی ،تــوان تفکــر
برنامـه درسـی دارای تاریخـی فکـری و اجتماعـی نقادانــه ،درک نیــاز بــه آمــوزش مــداوم ،توانایــی
اسـت و بـر اسـاس واقعیـات اقتصـادی ،سیاسـی برنام ههــای درســی آمــوزش عالــی ب هطــور قاطــع کار ب هصــورت گروهــی ،خلاقیــت و نــوآوری،
و اجتماعــی هــر کشــور ،ابــداع ،اقتبــاس و یــا انضبــاط فــردی و انعطا فپذیــری و تــوان بــه
سـازگار م یشـود .تغییـر تقاضاهـای بـازار کار و نیاز بایـد انعکا سدهنـده نیازهـای جامعـه ،رو شهـای عهـده گرفتـن کار سـخت و مسـتمر ،لـذت بـردن
فزاینـده به افـراد دارای مهارت پیشـرفته چندبعدی از رقابــت ســالم ،حساســیت فرهنگــی و آگاهــی
یـا میا نرشـت های و شـناخت رو شهـای تحقیقـی کســب دانــش و علایــق دانشــجویان ،توانای یهــا بی نالمللــی ،دیــدگاه معطــوف بــه نتیجــه و
آ نچنا نکــه در دیدگا‌ههــای رهبــران آموزشــی
در ســطح ملــی و نهــادی ،ترســیم م یشــود بــر و یادگیر یهــای پیشــین آ نهــا باشــد .طراحــان توانایــی تصمی مگیــری.
برنام ههــای درســی ســطوح مختلــف چــون دانشــگا‌هها بایــد بــرای تقویــت مهار تهــای
کارشناسـی و تحصیـات تکمیلـی تأثیـر بسـزایی برنام ههــای درســی ،نیازمنــد بــه تهیــه اشــکال جنبــی اهمیتــی خــاص قائــل باشــند و
دارد .بــه بیــان دقی قتــر ،هــر کشــور بــر اســاس برنام ههــای آموزشــی در همــه ســطوح بایــد
نظــام آمــوزش عالــی خــاص خــود برنام ههــای چندگانــه نیازهــای متنــوع ،علایــق و توانای یهــای اهمیــت تقویــت ای نگونــه توانای یهــا و مهار تهــا
درســی متناســب بــا شــرایط خــود را طراحــی را در دانشـجویان مـورد ملاحظـه قـرار دهنـد .بدون
م یکنـد؛ بـه ایـن طریـق دانشـگا‌هها و مؤسسـات دانشــجویان ،بــرای برنام ههــای درســی هســتند. شــک شــیوه آموزشــی مرســوم در دانشــگا‌هها ،از
آمــوزش عالــی از طریــق برنام هریــزی م یتواننــد کارآمــدی لازم برخــوردار نیســت و ب هناچــار بایــد
نقـش راهبـر علمـی و آموزشـی در مناطـق خـود را یکـی از زمین ههـای اصلـی تفـاوت در برنام ههـای محدودی تهــای برنام ههــای آموزشــی برطــرف
ایفـا نماینـد و از طریـق نیازسـنجی و آیند‌هنگـری شــود .نــگاه ســنتی بــه تعلیــم و تربیــت ،دیگــر
بـا عنایـت بـه واقعی تهـا ،آرما نهـای خـود را بـا درسـی دانشـگاهی« ،کانـون توجـه آمـوزش عالی» نم یتوانــد پاســخگوی نیازهــای مختلــف نســل
طراحـی و نقـش کلیـدی را در تحـولات اقتصـادی، جــوان در عصــر اطلاعــات باشــد .ایــن ناتوانــی،
اجتماعــی ،فرهنگــی و توســعه مناطــق تحــت محســوب م یشــود .در هــر نظــام دانشــگاهی تحـول در برنام ههـای آموزشـی را امـری ضـروری
و اجتنا بپذیــر ســاخته اســت .تحــول صرفــ ًا
پوشــش خــود ،عهــد‌هدار شــوند. بــر ســر محــور بــودن یــک آرمــان ،نوعــی توافــق بــه معنــی اصــاح شــیو‌ههای جــاری تدریــس
امــا نکتــه حائــز اهمیــت ایــن اســت کــه بــا نیسـت ،بلکـه کل عناصـر دخیـل در امـر یاددهـی و
تحــول ســریع علــوم و فنــون ،جوامــع معاصــر آشــکار یــا پنهــان حاصــل آمــده اســت کــه همــه
ب هطـور فزاینـد‌های در حـال تنـوع پیچیـده شـدن یادگیــری بایــد متحــول شــوند.
و تحولنــد .همــگام بــا چنیــن تحولــی ،فرآینــد فعالی تهـا بـر سـر آن سـامان م ییابنـد .تحلیــل درعی نحــال اگرچــه تحصیــل نتوانــد کلیــه
آماد‌هسـازی نسـل جــوان بـرای زندگـی ب هعنـوان محرومی تهــای گریبان گیــر یــک کشــور را رفــع
متفکــران مســتقل ،شــهروندان مفیــد و مولــد و نظا مهــای آمــوزش عالــی نشــان م یدهــد کــه کنــد ،امــا مســلم اســت کــه تحصیــات مطلــوب
رهبـران آینـده بایـد متحـول گـردد؛ امـا تحـول در و مؤثــر آینــده روشــ نتری را خلــق نمــوده و
فرآیندهـای تربیتـی ،نیازمنـد تحـول در نگـرش و موضوعـات زیـر«کانـون توجـه آمـوزش عالـی» را انســا نهای متفکــری را بــرای جامعــ هی متغیــر
بینــش طراحــان و مجریــان برنام ههــای درســی،
بازنگــری و بــاز آزمایــی ســاز‌ههای برنام ههــای تشــکیل م یدهنــد: بــه بــار خواهــد آورد.
آموزشــی اســت .بــدون تحــول عناصــر ســاختار جامعـه دان شمـدار بیشـتر طالـب افـرادی اسـت
نظـام آموزشـی ،تغییـر در فعالی تهـای تربیتـی و -آماد‌هسازی برای پژوهش و تولید دانش، کــه خــوب آموز شدید‌هانــد ،نــه کســانی کــه در
فرآیند آماد‌هسـازی نسـل جـوان تقریبـ ًا غیرممکن زمینــه خاصــی دوره دید‌هانــد .کســب موفقیــت
خواهــد بــود .چال شهــای علمــی ،پیچیدگــی -آماد‌هسازی برای ایفای وظایف شغلی، در مســیر ایجــاد مجموعــ های از روش تفکــر،
-رشد شخصیتی و فردی،
در ایــن مفهــوم کــه از تفریــق ســطح رضایــت
و مطلوبیــت شــغلی و تطابــق حرفــه بــا
تخصــص فار غالتحصیــان نظــام دانشــگاهی
در کشــورهای حــوزه اســامی بــه دســت
آمــده ،در ایــران بیــش از شــصت درصــد
فار غالتحصیـان دانشـگاهی در حرفـ های غیـر
مرتبـط بـا رشـته دانشـگاهی و تخصصـی خـود
مشــغول بــه کار هســتند .ایــن امــر در حالــی
اســت کــه ایــران ،در ده ههــای پــس از پیــروزی
انقــاب اســامی بــا رشــد کمــی فزاینــد های در
اغلــب حوز ههــای کارکــردی نظــام آموزشــی
مواجــه بــوده ،لکــن ب هواســطه غفلــت از
بعــد کیفــی آمــوزش مهــارت محــور و اتخــاذ
سیاسـت «آمـوزش متمرکـز» و غیـر نقـاد ،هزینـه
فرص تهـای ازدسـ ترفته افزای شیافتـه‌اسـت.
133
| شـماره | ۲۳پاییز | 1403
