Page 129 - Sepehr23- 2 low
P. 129
مقاله بازرگانیوخدمات
دســتور پذیــری شــاگرد از اســتاد جــزء لاینفــک کربا سبافــی منســوب بــه شــیث نبــی (ع) شــده حرفـ های صناعـات بـه کمـال در ترکیـب بـا اصـول
در فتو تنامــ هی تمامــی اصنــاف بــوده و بســیار اسـت .ایـن کوشـش نوعـی ارتبـاط میـان شـغل و اخلاقــی رعایــت شــود؛ ب هعنوا نمثــال فتو تنامــه
بــر آن تأکیــد شــده اســت .در فتو تنامــ هی عبـادت را تداعـی م یکنـد .جنبـ ه اسـطوره بخشـی چی تسـازان توسـط چی تسـازان تدویـن م یشـده
دلاکان آمـده اسـت« :بـدان کـه پیـران مـا تقـدم بــه مشــاغل و گــر‌ه زدن آ نهــا بــه ســنت نبــوی و و آهنگــران در پیدایــش آن نقشــی نداشــتند و
اســتادان ســابق نهاد‌هانــد کــه هرکــس خدمــت جنبــ هی قدســی دادن بــه حرف ههــا در بســیاری از برعکــس .از ســوی دیگــر اصــول اخلاقــی حاکــم
اســتاد ب هجــا آورد ،معطــل نمانــد و کارش نظــام فتو تنام ههــا مشــهود اســت .ب هطور یکــه منشــأ بــر فراینــد آموزشــی در فتو تنام ههــا بــا پوششــی
گیــرد و از صنعــت خــود بهــر‌هور گــردد و آداب هریــک از مشــاغل بــه یکــی از انبیــا و قدیســان از سلســل همراتب ســخ تگیرانه ارائــه م یشــده
دسـتور و قواعـد اجـازت پیـر و اسـتاد اسـت کـه برم یگــردد و حتــی اگــر بــه نا مگــذاری مشــاغلی تــا متعلــم در ایــن فراینــد رشــد تدریجــی نمایــد.
بایـد ب هسـر شـود و خدمـت پیـر و اسـتاد ب هجـا همچــون ســلمانی نیــز در فتو تنام ههــا نگریســته کلیــات آموزشــی هنــر اســامی در فتو تنام ههــا
آورد تـا در وقـت حجـت مـردان طریقـت درنماند و شــود ،آن را منتســب بــه معــراج پیامبــر اســام و را م یتــوان در دو بخــش طبق هبنــدی نمــود؛ یکــی
بایـد کـه مأمـور بـه امـر اسـتاد بـوده باشـد و ایـن ســلمان فارســی م یداننــد و حتــی گاه ســبک و شــامل ارائــه برنامــ هی تربیــت معنــوی متعلمیــن
مذکـور را بـه طریـق واجـب و لازم دانسـته باشـد» سـیاق بیـان آ نهـا بـه روش قص هگویـان و مذکّـران اســت و دیگــری بــر تربیــت حرفــ های آ نهــا
فتو تنام ههــا راه ترقــی شــاگردان را در قالــب ب هعنـوان صاحـب یـک شـغل تأکیـد دارد .ناگفتـه
آیی ننام ههــای ارتقــا بــاز گذاشــت هاند .بــرای ارتقــا مســاجد و خانقا‌ههــا شــبیه م یگــردد. نمانــد کــه تمیــز مرزهــای ایــن دو راهــکار دشــوار
از درجــ های بــه درجــ هی بالاتــر هما نگونــه کــه -8روش اهــل فتــوت در انتقــال صنایــع بــه اســت زیــرا در فتو تنام ههــا تربیــت معنــوی و
اهلیـت شـرط اسـت ،مهـارت در صنعـت و صبـر متعلمیـن از حیـث تربیـت عملـی :تدویـن شـرایط تربیـت حرفـ های نتیجـ ه یکدیگـر بود‌هانـد و عمـاً
ویــژه بــرای شــاگردی ،اعتقــاد بــه سلســل همراتب، همـگام بـا یکدیگرنـد .بخشـی از تربیـت معنـوی
هــم شــرط اســت. اجــرای نظــام اســتاد و شــاگردی ســخ تگیرانه و شـاگردان در نظـام آموزشـی هنـر اسـامی بـا تکیـه
-9اســتاد و شــاگردی ب هعنــوان شــا‌هکلید تدویـن آیی ننامـ هی ارتقـا ،راهکارهایـی اسـت که در بــر فتو تنام ههــا شــامل تأکیــد بــر ذکــر مــداوم
آمـوزش صنایـع در فتوت نامه هـا :در آییـن فتـو ِت فتو تنام ههـا بـدان توجـه شـده اسـت تـا متعلـم از اســت ب هگونــ های کــه شــاگرد در هریــک از اعمــال
اصنـاف هـر یـک از القـاب شـیخ ،اسـتاد ،خلیفـه، حیـث حرفـ های در صنعـت زمینـ های خـود بـه رشـد موردنیــاز پیشــه خــود ،تجلــی یــادی از خداونــد را
مبتـدی ،نقیـب ،ولـی ،پیـر ،شـاگرد ،اسـتاد مقـام و پیشــرفت دســت یابــد .شــش شــرط بــر طبــق ببینــد؛ ب هعنوا نمثــال در فتو تنامــ هی فلــزکاران
صاحبـان آن لقـب را بیـان م یکنـد .بـرای رسـیدن فتو تنامــه ابــن معمــار بــرای پذیــرش یــک فــرد و زرگــران آمــده اســت« :اگــر تــو را پرســند کــه
ب همراتـب بالاتـر ن هتنهـا اهلیـت شـرط اسـت کـه در جرگـه اهـل فتـوت ذکـر شـده اسـت؛ شـرایطی خابســک بــر ســندان م یزنــی چــه م یخوانــی؟
فــرد م یبایســت در هــر صنعــت مهــارت لازم را ماننــد مــرد بــودن ،بلــوغ ،برخــورداری از ســامت بگـو قولـه تعالـی بسـ مالله و توکلـت علـ یالله و مـا
کســب کنــد .جوانــی کــه بــه صنفــی م یپیونــدد عقـل ،تدیـن ،اسـتقامت حـال (عـدم وجـود نقـص توفیقـی الا باللـه العلـی العظیـم» .اگـر تو را پرسـند
تـا مهـارت کسـب کنـد اگـر زمانـی صـرف نکنـد ظاهــری) و مــروت .ایــن شــرایط نشــان م یدهــد کـه کـوره را راسـت سـازی و در کـوره کـه آتـش آری
و در کسـب مهـارت شـکیبا نباشـد ،ارتقـا نخواهـد کـه فتیـان پذیـرای هـر شـخصی بـرای عضویـت چـه م یخوانـی؟ بگـو کـه ایـن آیـت بایـد بخوانـدن:
یافـت و اجـازۀ گشـودن دکانـی نخواهـد داشـت. در مســلک خــود نبودنــد و در ایــن راه قایــل بــه «و هـو بـک ّل شـیء علیـم الـذی جعـل لکـم مـن
بـرای هـر صنـف شـیخی در نظـر گرفتـه م یشـد أشـجر الاخضـر نـارًا فـإذا أنتـم منـه توقـدون» اگـر
کــه بــه او رییــس نیــز م یگفتنــد؛ ماننــد شــیخ گزینــش بود‌هانــد. تـو را پرسـند کـه آهـن و فـولاد کـه تـاب گـذاری چه
ملاحـان و شـیخ اطبـا و شـیخ بـزازان .از شـرایط م یخوانـی؟ بگـو« :لا الـه الا الله الواحـد القهـار لا الا
انتخـاب او ایـن بـود کـه آگاه بـه مذهـب و آییـن فتو تنامــ ه در میــان اصنــاف و حرف ههــا، الا الله الکریـم السـتار لا الـه الا الله العزیـز الجبـار».
اسـام باشـد؛ ثـروت مـاک نبـود .برایـن اسـاس بیشـترین تأثیـر آموزشـی و تربیتـی را در وفـاداری • راهــکار دیگــر فتو تنام ههــا در تربیــت معنــوی
صنعتگـر یـا شـاگرد ،فـردی بـود کـه م یخواسـت بـه اصـول اخلاقـی و انسـانی بـه همـراه داشـته شــاگردان توجــه دادن آ نهــا بــه اهمیــت والای
صنعتــی بیامــوزد تــا بعدهــا آن را پیشــه خــود و شــخصیتی معنــوی از صاحبــان حرف ههــا و پیشــه و حرف هشــان از راه انتســاب آن شــغل
ســازد .او بــه اســتاد در کارش کمــک م یکــرد و اصنـاف م یسـاخت هاند .بـا تکیـه بـر ایـن متـون بــه یکــی از پیامبــران الهــی؛ ب هطــور مثــال در
گاهـی هـم اسـتاد بـه او مـزدی مـ یداد .پـدر عهد، م یتـوان سـاختار آموزشـی آ نهـا را شناسـایی فتو تنامــ هی چی تســازان گفتــه شــده کــه لــوط
اسـتاد ،خلیفـه کسـی بـود کـه هـر صنعتگـر از او نمــود .ایــن ســاختار از ی کســو در هــر حرفــه و پیامبــر ب هوســیل ه جبرئیــل ،هنــر رنگــرزی پارچــه
صنعـت و حرفـه یـا هنـر م یآموخـت .اسـتاد بـه صنفـی توسـط صاحبـان همـان صنـف تدویـن را آموختـه اسـت و جبرئیـل اسـتاد تهیـ هی رنـگ
صنعتگــران عهــد م یبخشــید و ایــن در صــورت م یشـده تـا اصـول حرفـ های صناعـات بـه کمـال خوانـده شـده اسـت و یـا در فتو تنامـ هی آهنگـران
اطمینــان اســتاد از کفایــت فــن و فهــم شــاگرد در ترکیــب بــا اصــول اخلاقــی رعایــت شــود. آمـده کـه آهنگـری منسـوب بـه داود نبـی (ع) و یـا
بــود کــه در اجــرای طر حهــا و ساخ توســازها
127
| شـماره | ۲۳پاییز | 1403
