Page 125 - Sepehr23- 2 low
P. 125
مقاله بازرگانیوخدمات
متــرادف بــا مفهــوم «زیبایــی» مطــرح م یشــود و نشـده ،امـا در آثـار حکمـی و عرفانـی ،اشـاراتی در تـا مخاطـب بهتـر بتوانـد جنب ههـای آن را درک کنـد؛
البتــه مفهــوم «تجلــی» نیــز کلید یتریــن مفهــوم زمینـ ه زیبایـی و بعضـی از هنرهـا دیـده م یشـود. ب هعنـوان نمونـه ،زمانـی کـه «گنبـد مسـجد شـیخ
بعــد از « ُحســن» در مباحــث زیبای یشناســی در چــون اساســ ًا درک زیبایــی در عالــم اســام تابــع لطـ فالله» ب هعنـوان تجلـی کثـرت در وحـدت معنـا
عالــم اســام اســت .البتــه در ایــن زمینــه بایــد نوعـی نگـرش عرفانـی بـوده اسـت .در واقـع عرفـا م یشــود ،از منظــر ســوبژکتیو یــا (عین یگرایــی)
بــه چنــد نکتــه توجــه داشــت؛ زیــرا معــادل هنــر بودنــد کــه معنــای زیبایــی اســامی را در عالــم بــه آن نگریســته شــده اســت ،امــا هنگام یکــه
در تفکــر غربــی واژه artاســت ،حا لآنکــه مفهــوم اســام مطــرح کرد‌هانــد کــه بــا واژگان کلیــدی بــا همــان گنبــد بــا تکیــه بــر مســتندات تاریخــی
artدر نظـام فکـری اسـامی مصـداق نـدارد .هنـر همچــون ُحســن ،تجلــی و عشــق معنــا م ییابــد. (باستا نشناســی) ب هعنــوان ادامــ های تکام لیافتــه
( )artو زیبای یشناســی مــدرن ،کانتــی اســت؛ واژ‌هی « ُحسـن» در اصطلا حشناسـی موجـود در آثـار از چهارطاق یهــای ساســانی تحلیــل م یشــود،
یعنـی زیبایـی کامـاً بـر محـور سـوژه یعنـی انسـان عرفانـی در کنـار واژگانـی نظیـر «جمـال» و «بهـاء» ب هواقــع از منظــر ابژکتیــو یــا ذهن یگرایــی بــه
آن نگریســته شــده اســت .دو گرایــش غالــب در
مواجهـه بـا مبانـی نظـری هنـراسـامی و طبیعتـ ًا
پیـرو آن مفهومـی چـون صنای عدسـتی وجـود دارد:
-1گرایــش ســن تگرایان کــه بــه تعبیــری تجلــی
نــگاه ذهنیت گرایــی اســت و افــرادی همچــون
رنه گنـون ،تیتـوس بورکهـارت ،هانـری کربـن ،سـید
حســین نصــر ،نــادر اردلان ،لالــه بختیــار و حتــی
پژوهشـگران معاصـر همچـون حسـن بلخـاری قهی
را شــامل م یشــود،
-2گرایــش تاریــخ گرایــان کــه ســعی در برخــورد
تاریخمندانــه و بــه تعبیــری باستا نشناســانه و
مبتنـی بـر مسـتندات دارنـد .افـرادی همچـون آندره
گـدار ،تـری آلـن ،گلـرو نجیـب اوغلو و پژوهشـگران
امـروزی همچـون یعقـوب آژنـد.
ایــن مقالــه تــاش دارد مفهــوم صنعــت را از
منظــر ســن تگرایان تبییــن کنــد .ب هعبار تدیگــر
م یکوشــد تــا جنبــه معنــوی حاکــم بــر
صنای عدســتی را ب هعنــوان یــک شــاخص
تمی زدهنـده معرفـی کـرده و ریشـ ههای آن را برمـا
ســازد ،امــا توجــه بــه ایــن نکتــه ضــروری اســت
کــه بررســی موضــوع از ایــن منظــر ،منافاتــی بــا
ارائـه مسـتندات تاریخـی نـدارد ،کمـا اینکـه مؤلـف
م یکوشـد بـه اقتضـای نوشـته خـود از توجـه بـه
زمین ههــای تاریخــی غفلــت ننمایــد.
فتو تنامه منظوم -تار یخ کتابت :قرن 11ق. بحث و نظر1
-1تعریــف هنــر از دیــدگاه اســامی و ب هتبــع آن
123 تعریـف مقولاتـی نظیـر فلسـفه یـا زیبای یشناسـی
در عالــم اســام ،بســیار دشــوارتر از تعریــف ایــن
| شـماره | ۲۳پاییز | 1403 مفاهیــم در نظــام فکــری غــرب اســت .تعریــف
ایــن مفاهیــم در متــون فقهــی اســام ب هصــورت
مســتقل مطــرح نشــده اســت؛ از ســوی دیگــر در
متــون کلامــی نیــز اساســ ًا چنیــن مــواردی طــرح
.1نگارنده به دلیل رعایت شیو‌هنامه مجله از ذکر ارجاعات درو نمتنی خودداری کرده است.
