Page 133 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 133
مقاله جامعه
سـده از عمـر و تأسـیس آن م یگـذرد .فرهنـگ و 60مارکسیسـ تهای جـوان دسـت بـه انتشـار ارضــی اســت و نــه بــا بی‌ربــط بــودن مســائل
یکــی از غامض‌تریــن و پیچیده‌تریــن مفاهیــم آثـاری ماننـد تاریـخ طبقـات پاییـن زدنـد و در کلان بــا محی طهــای خــاص .البتــه ایــن بــه
در حـوزه علـوم اجتماعـی اسـت .بـرای بررسـی دهــه 1980تاری خنــگاری اجتماعــی بــه آســیا معنــای ب یاهمیتــی مطالعــات تاریخــی ســطح
فرهنــگ در بســتر زمــان دو نحلــه شــک لگرفته و آمریــکای لاتیــن رســید (رضــوی و رهنمــا، خـرد نیسـت ،نکتـه حائـز اهمیـت آن اسـت کـه
اســت ،ابتــدا تاریــخ فرهنــگ و دیگــری تاریــخ .)66 :1386تاریــخ اجتماعــی نوعــی بــر آمــدن مــا ســطح انتظــارات را از مطالعــه و پژوهــش
فرهنگــی؛ در تاریــخ فرهنــگ ،نقطــه ثقــل اهمیــت امــر اجتماعــی در برابــر امــر سیاســی تاریخــی خــود مشــخص کنیــم؛ به‌عنوان‌مثــال
نخبـگان هسـتند و تاریـخ اندیشـه مـورد مداقـه و تاریخ‌نــگاری ســنتی بــود کــه بیشــتر بــر امــر وقتـی تاریـخ ورود تراکتـور بـه مـزارع کشـاورزی
قــرار می‌گیــرد ،حال‌آنکــه تاریــخ فرهنگــی بــر سیاســی و حکوم تهــا ،شــاهان و تحــولات در فــان روســتا را مطالعــه م یکنیــم ،نبایــد
فرهنــگ عامــه تمرکــز نمــوده و تجرب ههــای دربارهــا ،فت حهــا و شکســت‌ها متمرکــز بــود. داعیــه فهــم تاریــخ جهــان را داشــته باشــیم،
زیســته انســانی را بــا عنایــت بــه معنــا و در افــرادی ماننــد لوســین فــور و مــارک بلــوخ و بلکـه صرفـ ًا بایـد اذعـان کنیـم در حـال مطالعـه
ســن تهای تفســیر و هرمنوتیکــی موردمطالعــه مکتـب آنـال در شـکل‌گیری آن مؤثـر بوده‌انـد. چگونگـی اثـر مکانیزاسـیون کشـاورزی بـر سـطح
قـرار م یدهـد .فرهنـگ موضـوع مطالعـه اسـت و تاریــخ اجتماعــی دارای مختصاتــی اســت؛ کشـت ،بهـره وری در واحـد سـطح ،فرهنـگ کار و
فرهنـگ دارای تاریـخ م یشـود« ،بـه بیانـی دیگر نخســت تمرکــز بــر موضوعاتــی ماننــد تاریــخ تعاونـی و مسـائلی ازای ندسـت بـا مطالعـه یـک
در ایـن منظـر فرهنـگ چیـزی جـز نظـام معنـا گروه‌هــا و طبقــات ،گروه‌هــای فرودســت
یـا نمادهـای معنـادار یـا معانـی نمادین نیسـت. جامعــه و جنب شهــای آنــان اشــاره دارد. واحــد یــا یــک رخــداد هســتیم.
تاریـخ فرهنگـی ،نیـز بـه تاریـخ شـناخت ایـن دومیــن مشــخصه این‌گونــه تاری خنــگاری -4تاریخ‌نــگاری برحســب رویکردهــای نظــری:
معانــی تبدیل‌شــده و در قالــب کلیــت زندگــی تمرکـز بـر فعالیـت اجتماعـی اسـت کـه شـامل پژوهشــگر تاریخــی می‌توانــد برحســب اتخــاذ
اجتماعــی جلو‌هگــر م یشــود» (فاضلــی:1393 ، همـه گرو‌ههـا و مـردم می‌شـود و تاریـخ از امـر مواضــع نظــری و رویکــرد نظــری به‌مثابــه
.)47تاریـخ فرهنگـی مقاطـع تاریخـی متفـاوت سیاسـی فاصلـه م یگیـرد و سـومین مشـخصه اصــول مفــروض خــود موضــوع موردمطالعــه
پشــت ســر گذاشــته اســت از دوره کلاســیک ایــن نــوع تاریــخ ایــن اســت کــه مورخــان از را انتخــاب و تحلیــل کنــد؛ در ایــن منظــر
()1950-188؛ مرحلـه تاریـخ اجتماعـی هنـر (از طریــق آن ســبک و روش معیشــت مــردم را می‌تــوان بــه گونه‌هــای مختلــف تاری خنــگاری
دهـه )1930؛ مرحلـه کشـف تاریـخ فرهن گعامـه مطالعـه م یکننـد (اکبـری واردشـیریان:1393 ، پوزیتویسـتی ،تفسـیری ،مارکسـیتی ،فمنیستی،
پسـند (از دهـه )1960و مرحلـه تاریـخ فرهنگـی .)10-11تاریــخ کار ،تاریــخ اقتصــاد و تاریــخ
جدیــد (از اواخــر دهــه ( )1980انصــاری و پسااســتعماری و انتقــادی اشــاره نمــود.
همـکاران .)90 :1400 ،باختیـن ،نوربـرت الیـاس، زندگــی روزمــره. -5تاری خنــگاری برحســب ســاحت و موضــوع:
میشـل فوکـو و بوردیـو از جملـه کسـانی هسـتند تاریــخ فرهنــگ و تاریــخ فرهنگــی :تاریــخ پژوهــش تاریخــی می‌توانــد در حوزه‌هــای
کـه در تاریـخ فرهنگـی جدیـد مطرح هسـتند .در فرهنگــی از 1960موردتوجــه قرارگرفتــه اســت مختلــف بــه کار گرفتــه شــود ،در ایــن زمینــه
تاریــخ فرهنگــی می‌تــوان پدیده هــای مختلــف و در ایــران هــم از توجــه بــه آن زمــان زیــادی شـاهد تاریـخ اجتماعـی ،تاریـخ فرهنگـی ،تاریخ
را از جملــه معمــاری ،موســیقی ،مصــرف ،بــدن نمی‌گـذرد ،برخـاف تاریـخ فرهنـگ کـه چندیـن اقتصــادی ،تاریــخ سیاســی ،تاریــخ فرودســتان
و غیــره را مطالعــه نمــود .بــرای یــک مــورخ و تاریــخ کودکــی ازجملــه ایــن نحل ههــای در
تاریــخ فرهنگــی اگــر یــک قطعــه موســیقی را فرهنــگ یکــی از غامض‌تریــن و پیچیده‌تریــن تقســیم‌بندی تاریخ‌نــگاری برحســب موضــوع
در نظــر بگیــرد ،عــاوه بــر توجــه بــه جزییــات مفاهیــم در حــوزه علــوم اجتماعــی اســت. اســت .بنــا بــه دلیــل برجســته شــدن ایــن
هنـری ،ایـن قطعـه موسـیقی در تـاش اسـت بــرای بررســی فرهنــگ در بســتر زمــان دو گونه‌هــای تاریخ‌نــگاری در ادامــه ب هاختصــار بــه
کــه روح زمانــه حاکــم بــر شــرایط خلــق ایــن نحلــه شــک لگرفته اســت ،ابتــدا تاریــخ تاریــخ اجتماعــی ،تاریــخ فرهنگــی و اقتصــادی
قطعـه موسـیقی را درک کنـد ،چـرا ایـن قطعـه فرهنــگ و دیگــری تاریــخ فرهنگــی؛ در تاریــخ
موســیقی در فــان دســتگاه و گوشــه اجراشــده فرهنــگ ،نقطــه ثقــل نخبــگان هســتند و می‌پردازیــم.
اســت؛ به‌عنــوان مثــال در موســیقی لــری ایــن تاریــخ اندیشــه مــورد مداقــه قــرار می‌گیــرد، تاریــخ اجتماعــی :این‌گونــه تاریــخ ،نوعــی
روح حماســی و ضرباهنــگ حماســی ناشــی از حا لآنکــه تاریــخ فرهنگــی بــر فرهنــگ عامــه تاریخ‌نــگاری از پاییــن اســت (پناهــی
چیســت ،برآمــده از ذهــن شــاعر و آهن گســاز تمرکــز نمــوده و تجرب ههــای زیســته انســانی خیــاوی .)10 :1385،اگــر چــه به‌طــور
اســت یــا نــه نمــودی از روح زمانــه اســت، را بــا عنایــت بــه معنــا و در ســن تهای تفســیر رســمی از نیمــه دوم قــرن بیســتم آغــاز
نمــودی از تاریــخ کشــتار و تبعیــد لرهــا توســط و هرمنوتیکــی موردمطالعــه قــرار می‌دهــد. شــد ،امــا ســرن خهای از آن را می‌تــوان در
دول تهــا از اوایــل قاجــار تــا پایــان پهلــوی اعتــراض فیلســوف‌های عصــر روشــنگری در
ســده شــانزدهم میــادی و بویــژه ولتــر بــه
تاریخ‌نــگاری رســمی شــاهد بــود .در دوره
جدیــد مکتــب آنــال و مارکسیســم در دهــه 50
131
| شـماره | 22تابستان | 1403
