Page 129 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 129
مقاله جامعه
بهــر‌هوری آب مــرور و در خــال آن بــه برخــی تحولاتــی در حــوزه مصــرف و رشــد تقاضــا در مدنظـر قـرار می‌گرفـت .بـا ایـن وجـود الگوهـای
الگوهـای شناخت هشـده در حـال تجربـه در بخش مـردم بـه شـدت تضعی فشـده اسـت .از سـوی بهرهبــرداری بــزرگ مقیاســی نظیــر شــرک تهای
آب نظیــر الگــوی مرتبــط بــا تشــکی ل بازارهــای دیگــر نقشــی کــه دولــت بــه پشــتوانه درآمــد کشــت و صنعــت کــه م یتوانســت الزاماتــی
آب ،مشــارکت بخــش خصوصــی در طر حهــا نفـت در سیاسـت عرضـه حداکثـری آب بـه هـر را بــرای کشــاورزی بزر گمقیــاس و افزایــش
و پروژ‌ههــای آبــی و همچنیــن مســئله مهــم قیمتــی بــر پاســخگویی بــه تمامــی نیازهــای بهـرهوری واحدهـای تولیـد زراعـی ایجـاد کنـد،
نظام‌هــای بهرهبــرداری جمعــی پایــدار پرداختــه شــرب ،صنعــت و کشــاورزی در یــک ســده بــر حتــی در اراضــی توســع هیافته آبــی شــبکه‌های
شــود .ب هبیا ندیگــر در ایــن نوشــتار تــاش عهــده گرفــت نیــز منطــق اقتصــاد بهرهبــرداری آبیـاری و زهکشـی نیـز در ده ههـای اخیـر کمتـر
شــد تــا فــارغ از همــه چالش‌هــا و ابهامــات، از آب و مدیریــت بهینــه و پایــدار از منابــع آب
رویکردهـای اقتصـادی کـه می‌توانـد سرگذشـت کشـور را کامـاً بـه حاشـیه بـرد .بنابرایـن ،توافـق موردتوجــه قرارگرفتــه اســت.
ناگفتـه مـردم و دولـت در ب یتوجهـی بـه ارزش در یـک دهـه اخیـر بـه نظـر م یرسـد کـه تمرکـز
آب ایــران را تغییــر دهــد ،تبییــن شــود. اقتصــادی آب در ســده معاصــر دســتاوردهای وزارت جهــاد کشــاورزی و وزارت نیــرو عمدتــ ًا
ارزشـمند پیشـینیانمان در بهـرهوری آب را نقـش بــر اســتفاده از ظرفیــت تعاون یهــای روســتایی
منابع: بــر آب کــرد و تبعــات جبران‌ناپذیــری را از و تشــک لهای آ ببــران بــرای تعریــف اهــداف
-دفتــر اقتصــاد و بهــر‌هوری آب ،مدیریــت مصــرف خشــک شــدن رودخانه‌هــا و تالاب‌هــا گرفتــه جمعـی و برنام ههـای عملیاتـی مرتبـط بـا ارتقـای
و تقاضـا شـرکت مدیریـت منابـع آب ایـران.)1401( . تــا افــت شــدید ســطح آبخوا نهــای کشــور و بهــر‌هوری در حــوزه آب بــوده اســت .بــا وجــود
گــزارش مطالعــات ملــی تقویــ ت و ســاماندهی فرونشســت زمیــن و بــه تبــع آن بــه مخاطــره اینکــه ایــن الگــو چندیــن ســال اســت کــه بــه
بازارهــای محلــی و منطقــ های آب و مطالعــات افتـادن سـکونتگاه‌های انسـانی بـه وجـود آورد. طـور مشـترک توسـط ایـن دو وزارتخانـه دنبـال
امکان‌ســنجی تشــکیل بــازار آب در مناطــق پایلــوت امـا آیـا آب از سـرمان گذشـته و بدبخت یمـان بـه م یشــود ،همچنــان هیــچ ســاختار مشــخصی
انتهـا رسـیده اسـت؟ شـاید هنـوز نـه! احتمـالاً در ســطح وزارت نیــرو بــرای پیگیــری مســائل
منتخــب. چــاره کار در گــذار مجــدد بــه ارزش اقتصــادی مرتبــط بــا بهرهبــرداری آب وجــود نــدارد و عــدم
-شـرکت مدیریـت منابـع آب ایـران .)1402( .سـند آب و بازگردانــدن جایــگاه آن بــه مناســبات اهتمـام جـدی بـه تعریـف و پیشـبرد پروژ‌ههـای
بهرهبــرداری آب در کشــور باشــد .در همیــن پایلوتــی کــه بتوانــد چــراغ راهــی را پیشــروی
نقشـه را‌هآب کشـور. راسـتا در ایـن نوشـتار کوتـاه ضمـن بیـان برخـی پیشــبرد فعالی تهــای مرتبــط بــا مشــارکت
-شـرکت مهندسـین مشـاور مهـاب قـدس.)1392( . ابهامــات و دشــوار یهای نظــری و عملیاتــی بهر‌هبــرداران در قالــب تعاون یهــا و تشــک لها
در حــوزه اقتصــاد آب در دوران معاصــر ،تــاش بینـدازد ،کلاف پیچیـده معمـای بهـرهوری آب در
گزارش بهــر‌هوری آب. شـد تـا برخـی اید‌ههـای کلـی مرتبـط بـا ارزش ایــران را بویــژه در بزر گتریــن بخــش مصــرف
-شـرکت مهندسـین مشـاور مهاب قـدس.)1393( . اقتصــادی آب در ذیــل دو مفهــوم بــازار آب و یعنـی کشـاورزی پیچید‌هتـر از قبـل کـرده اسـت.
گـزارش راهکارهـای آب زیرزمینی. نکته پایانی
-خبرگــزاری تســنیم ( .)1401معــاون وزیــر جهــاد نـگاه اقتصـادی بـه آب در ایـران پدیـده جدیـدی
کشــاورزی :میــزان بهــر‌هوری آب زراعــی در ایــران نیسـت .ایـران ب هواسـطه شـرایط اقلیمـی خـود
همــواره بــا محدودی تهــای منابــع آب مواجــه
یــک ســوم اســتاندارد جهانــی اســت. بــوده اســت و بــه تعبیــر «علــی رضاقلــی»،
سـازوکاری کـه ایرانیـان بـرای تأمیـن منابـع آب
خــود در حفــر قنــوات بــه کار می‌بردنــد یکــی
از گران‌تریــن مکانیســ مهای تأمیــن و توزیــع
آب در جهـان بـوده اسـت و متناسـب بـا همیـن
ارزش اقتصــادی بــالا ،نظا مهــای بهرهبــرداری
دقیقـی بـرای بهـرهوری حداکثـری از منابـع آب
هــم در بافــت شــهری و هــم در فعالی تهــای
کشــاورزی شــکل‌گرفته بــود.
امــا همان‌طــور کــه مطــرح شــد ،ایــن نــگاه
اقتصــادی در یــک ســده اخیــر تحــت تأثیــر
127
| شـماره | 22تابستان | 1403
