Page 169 - Sepehr23- 2 low
P. 169
مقاله جامعه
هیئ توزیــران ارائــه نمایــد کــه تاکنــون پــس از در حـال حاضـر مصوبـه تعییـن مناطـق محـروم و در مــاده 26قانــون برنامــه ششــم توســعه بــه
گذشـت بیـش از 15سـال ایـن لیسـت بازنگـری تدویـن اسـناد ملـی و اسـتانی آمایـش سـرزمین
نشـده اسـت .نکتـه دیگـر اینکـه ،در ایـن مصوبـه، و کمتــر توســع هیافته در امــور حمایتــی (مصــوب تأکیـد گردیـده اسـت .در دو مقطـع دهـه شـصت
پالایــش فعالیتــی صــورت نگرفتــه و همــه و هشـتاد راهبردهـای کلان توسـعه فضایـی کشـور
فعالی تهــای اقتصــادی نظیــر صنایــع ســنگین، هیئ توزیــران در تاریــخ )1388/2/20تنهــا بــه تصویــب شــورای اقتصــاد و هیئــت دولــت
معـادن درجـه یـک و مهـم کشـور ،فعالی تهـای رسـید‌هاند کـه هـر کـدام بـه همـان عارضـه عـدم
بـا ارزش افـزوده بـالا ،پتـرو پالایشـگاه ها و غیـره مصوبـه ای اسـت کـه مشـوق جـذب سـرمای ههای اجــرا دچــار شــده و کمتــر جنبــه اجرایــی پیــدا
را نیـز شـامل م یشـود و صرفـ ًا بـه دلیـل اسـتقرار
آن هــا در مناطــق کمتــر توســع هیافته ،مشــمول داخلـی کشـور در مناطـق محـروم کشـور اسـت و کرده‌انــد.
مشــو قهای مالــی نظیــر معافی تهــای مالیاتــی پــس از پنــج دهــه تــاش مطالعاتــی در حــوزه
گسـترده قـرار گرفتـه و منابـع درآمـدی دولـت را تـا حـدی بـر جـذب فعالیـت و جمعیـت در ایـن آمایــش ســرزمین ،ســرانجام ،اســناد ملــی و
اســتانی آمایــش ســرزمین در تاریــخ 11اســفند
نیــز محــدود نمــوده اســت. مناطـق اثرگـذار اسـت .بـر مبنـای ایـن مصوبـه، 1399بــه تصویــب شــورای عالــی آمایــش
بنابرایــن عــاوه بــر بازنگــری فهرســت مناطــق ســرزمین رســید و بــه تمــام دســتگا‌هها و
کمتــر توســع هیافته ،م یبایســتی مشــو قهایی معاونــت برنام هریــزی و نظــارت راهبــردی نهادهــای کشــور بــرای اجــرا ابــاغ گردیــد .در
بــرای هدایــت هوشــمندانه جمعیــت و فعالیــت چنـد سـال گذشـته ،برخـی اقدامـات قابـل تقدیـر
بــرای اســتقرار بــر مبنــای الگــوی مطلــوب ریی سجمهــور (ســازمان برنام هوبودجــه فعلــی) نظیـر تأکیـدات مقـام معظـم رهبـری و دولـت بـر
فعالیــت ،جمعیــت و زیرســاخت اســناد ملــی و اجـرای اسـناد آمایـش سـرزمین ،توجـه بان کهـا
اسـتانی آمایـش سـرزمین در نظـر گرفتـه شـود. موظـف اسـت بـا هماهنگـی دفتـر امـور مناطـق و مؤسســات مالــی اعتبــاری بــه اســناد ملــی و
ضمــن اینکــه تنبیهاتــی نظیــر جرائــم مالــی اسـتانی آمایـش سـرزمین ،جه تدهـی تصویـب
بــرای اســتقرار فعالیت هــای ناســازگار بــا اســناد محــروم کشــور و معاونــت حقوقــی و امــور طر حهـا و پروژ‌ههـا متناسـب بـا اسـناد آمایـش،
آمایشـی در هـر پهنـه ای از سـرزمین نیـز بایـد در نق شآفرینـی نهـاد متولـی آمایـش در کمیسـیون
مجلــس ریی سجمهــور و ســایر دســتگاه های مـاده 23و تدویـن برنامـه هفتم توسـعه بـا توجه
نظــر گرفتــه شــود. بـه موضوعـات کلیـدی مـورد تأکیـد در سـند ملـی
یکــی دیگــر از آســی بهای عــدم اجــرای اســناد اجرایـی مربـوط ظـرف سـه مـاه بعـد از تصویـب آمایـش سـرزمین نظیـر اقتصـاد دریاپایـه ،امنیت
ملــی و اســتانی آمایــش ســرزمین بویــژه در غذایــی ،حکمرانــی یکپارچــه آب ،قط بهــای
ســطح اســتانی ،رقابــت اســتا نها بــرای جــذب هریــک از برنام ههــای پن جســاله توســعه منطقــ های تولیــد و تجــارت و ترانزیتــی ،زنجیــره
منابــع مالــی و ســرمای ههای بخــش خصوصــی ارزش صنایــع بــا تأکیــد بــر صنایــع معدنــی و
بــرای تحقــق اهــداف از پیــش تعییــن شــده اقتصــادی ،اجتماعــی و فرهنگــی ،فهرســ تهای پتروشـیمی ،در حـال انجـام اسـت .بـا ایـن‌وجود
رشــد اقتصــادی بــرای آن اســتان اســت. امـا برخـی خلأهـا بـرای اجـرای اسـناد آمایـش
بســیاری از فعالی تهــای بــا ارزش افــزوده بــالا مناطـق کمتـر توسـعه یافته را بـا توجـه بـه میـزان سـرزمین و تشـویق یـا تنبیـه بخـش خصوصی به
کــه اثرگــذاری مســتقیمی بــر رشــد اقتصــادی مشــارکت یــا عــدم توجــه بــه جه تگیر یهــای
اسـتا نها دارنـد از نـوع صنایـع سـنگین فـولادی توســعه و محرومی تزدایــی شهرســتان ،بخــش آمایــش ســرزمین وجــود دارد .بــا توجــه بــه
و معدنــی و پتروپالایشــی اســت کــه عمدتــ ًا بــا اینکــه منابــع مالــی و بودجــ های دولــت محــدود
فعالی تهــای پی شبین یشــده بــرای آن اســتان و دهســتان مربــوط بازنگــری نمــوده و همــراه بــوده و بخــش عمــده آن صــرف پروژ‌ههــای
در اسـناد آمایشـی بویـژه مناطـق مرکـزی کشـور نیم هتمـام جـاری در کشـور م یشـود ،لـذا منابـع
سـازگار نیسـت .لـذا مسـئولان اسـتانی تمایلـی به بــا اصلاحــات ضــروری بــرای تصمی مگیــری بــه دولتـی جدیـدی بـرای فعال سـازی ظرفی تهـای
اجــرای اســناد اســتانی و ملــی آمایــش ندارنــد؛ مغفــول مانــده و محــرک توســعه کشــور وجــود
چــرا کــه بــرای ایشــان رشــد اقتصــادی مه متــر تنهـا در صورتـی توسـعه متعـادل در سـرزمین نــدارد و م یبایســتی دولــت بــا ایفــای نقــش
از آســی بهای درازمــدت بــه ســرزمین اســت. محقـق می شـود کـه مناطـق کشـور ،ظرفیـت تســهیلگری و سیاســت گذاری خــود ،مشــوق
بنابرایـن لازم اسـت سـازوکارهای تشـویقی بـرای و قابلیـت اسـتفاده از فرصت هـا را داشـته و جــذب ســرمایه داخلــی و خارجــی بــرای تحقــق
مشــارکت اســتا نها در جــذب فعالی تهــای فرصت هـا متناسـب بـا قابلی تهـا بـه همـه اهــداف و چشــ مانداز مطلــوب توســعه فضایــی
سـازگار بـا اسـناد اسـتانی و ملـی آمایـش تدویـن مناطـق کشـور اعطـاء شـود و میـزان رضایـت
گــردد تــا بتــوان رقاب تهــای مخــرب بــرای عمومـی در جامعـه بـالا رود .بـا تکیـه بـر ایـن کشــور باشــد.
مفهـوم ،منظـور از تعـادل در سـرزمین ،مقایسـه
مناطـق مختلـف بـا یکدیگـر در برخـورداری
از فرصت هـا و سـنجش قابلیـت آن هـا بـرای
مقایسـه میـان منطقـ های نیسـت ،بلکـه مـراد از
تعـادل در سـرزمین بررسـی ایـن موضـوع اسـت
کـه آیـامتناسـببـاقابلیـتوظرفیـتهر منطقـهاز
کشـور ،فرصت هایـی بـرای شـکوفایی آن منطقـه
در اختیـار آن قـرار داده شـده اسـت یـا خیـر.
بنابرایـنجملـه ایمثـل«منطقهشـمال کشـور در
تعـادل بـا منطقـه جنـوب کشـور نیسـت» صحیـح
نیسـت .جملـه صحیـح را می تـوان این گونـه
بیـان کـرد«:مناطـقشـمالیدر مقایسـهبـامناطق
جنوبـی از فرصت هـای بیشـتری متناسـب بـا
قابلیت هـای موجـود بهره منـد شـده اند».
167
| شـماره | ۲۳پاییز | 1403
