Page 167 - Sepehr23- 2 low

‫مقاله جامعه‬

‫بخـش دولتـی بـه آن اعطـا می شـود‪ .‬فرص ‌تهـا‬ ‫و نابرابــری فضایــی و اجتماعــی اســت‪ .‬برابــری‬ ‫مفهــوم تعادل‪/‬عــدم تعــادل را هم ســنگ و‬
‫در کنتــرل کامــل سیســتم نیســتند (از ســطح‬ ‫فرص ‌تهـا در ُبعـد کلان نوعـی نـگاه انسـا ‌نگرایان‬ ‫یــا عجیــن بــا مفهــوم توسعه‪/‬توســعه نیافتگی‬
‫فرامنطقـه ای اعطـا شـد ه اند)‪ ،‬تسـهی ‌لکننده نیـل‬ ‫و عدال ‌تخواهانـه را بـا خـود همـراه دارد کـه غالبـ ًا‬ ‫دانسـته اند و در بررسـی تعادل‪/‬عـدم تعاد ‌لهـای‬
‫بــه اهــداف توســعه اند و نیــز می تواننــد پیشــران‬ ‫ب ‌هعنــوان یــک شــاخص جامعــه توســعه یافته در‬ ‫منطقــه ای بــه بررســی میــزان توســعه یافتگی و‬
‫یــا مانــع دســتیابی بــه توســعه و اســتفاده از‬ ‫نظـر گرفتـه می شـود‪ .‬جامعـه ای کـه در آن مـردم‬ ‫ســطح بندی میــزان توســعه مناطــق مختلــف‬
‫در کنــار رفــاه و آزادی‪ ،‬عدالــت و برابــری را هــم‬ ‫پرداخته انــد‪ .‬در ایــن چارچــوب منظــور از‬
‫قابلی ‌تهــا شــوند‪.‬‬ ‫عــدم تعــادل منطقــه ای‪ ،‬تفــاوت فاحــش در‬
‫• قابلیـت یـا بـه عبارتـی ظرفیـت درونـی مناطـق‪،‬‬ ‫تجربــه می کننــد‪.‬‬ ‫ســطح (شــاخص های) توســعه اســتان های‬
‫امـکان اسـتفاده از فرصت هـای توسـعه را فراهـم‬ ‫بـا توجـه بـه شـکل شـماره (‪ )1‬تعـادل‪ ،‬به مثابـه‬ ‫کشـور اسـت‪ .‬بـه عبـارت سـاده‪ ،‬مشـخصه ایـن‬
‫می ســازد‪ .‬قابلی ‌تهــا همــان محدودیــت و‬ ‫شــرط لازم بــرای تحقــق مســاوات‪ ،‬بــه معنــی‬ ‫مطالعــات‪ ،‬اســتفاده از شــاخص های صــرف‬
‫توانایی هــای سیســتم در اســتفاده از فرص ‌تهــا‬ ‫عدالــت و دسترســی برابــر کلیــه مناطــق بــه‬ ‫توسـعه یافتگی بـرای بیـان و بـه تصویـر کشـیدن‬
‫هسـتند کـه وابسـته بـه درون سیسـتم هسـتند و‬ ‫فرصت هـای یکسـان اسـت‪ .‬در مقابـل‪ ،‬برابـری به‬
‫اسـتفاده از فرصت هـا‪ ،‬زمینـه تقویتشـان را فراهـم‬ ‫معنـای اعطـای منابـع یکسـان بـه کلیـه مناطـق‬ ‫عــدم تعاد ‌لهــای منطقــه ای اســت‪.‬‬
‫بـدون توجـه بـه نیازهـای متفـاوت آن هـا تعریـف‬ ‫ب) دیـدگاه دوم‪ :‬برخـی دیگـر وجـود تعادل‪/‬عـدم‬
‫می کنــد‪.‬‬ ‫می شــود‪ .‬بــر ایــن اســاس‪ ،‬برابــری تنهــا در‬ ‫تعاد ‌لهـای فضایـی در واحـد سـرزمین را ناشـی‬
‫• دســتاورد ب ‌همثابــه عملکــرد و برآینــد نهایــی‬ ‫صورتـی کارآمـد خواهـد بـود کـه مناطـق در یـک‬ ‫از وجــود برابری‪/‬نابرابــری در توزیــع امکانــات‬
‫سیســتم های توســعه منطقــه تلقــی می شــود‬ ‫ســطح و وضعیــت مشــابه توســعه یافتگی قــرار‬ ‫و فعالی ‌تهــا دانســته و شــکل گیری تعــادل‬
‫کـه حاصـل برخـورداری از قابلیت هـای لازم بـرای‬ ‫فضایــی ســرزمین را منــوط بــه حــذف نابرابــری‬
‫اســتفاده از فرصت هاســت‪ .‬دســتاورد حاصــل‬ ‫داشــته باشــند‪.‬‬ ‫در دسترســی بــه امکانــات و خدمــات می داننــد‪.‬‬
‫اســتفاده هوشــمندانه از فرصت هــا بــر مبنــای‬ ‫بـا ایـن تعریـف ازعدالـت‪ ،‬سـه مفهـوم فرصـت‪،‬‬ ‫ایـن دیـدگاه ب ‌هنوعـی‪ ،‬تضعیـف مفهـوم تعـادل‪/‬‬
‫قابلی ‌تهــا اســت کــه زمینــه افزایــش کیفیــت‬ ‫قابلیــت و عملکــرد (دســتاورد) درتکمیــل ســه‬ ‫عـدم تعـادل و معادل سـازی آن بـا مفهـوم سـنتی‬
‫و رضایــت از زندگــی ســاکنان مناطــق را فراهــم‬ ‫مفهــوم درونــداد (‪ ،)Input‬برونــداد (‪)Output‬‬ ‫برابری‪/‬نابرابــری اســت‪ .‬از ایــن منظــر‪ ،‬تمــام‬
‫مــی آورد‪ .‬لــذا عملکــرد و دســتاورد می توانــد از‬ ‫و برآینــد (‪ )Outcome‬بــه شــرح زیــرمطــرح‬ ‫افــراد یــا مناطــق بایســتی ب ‌هصــورت مســاوی از‬
‫جنــس اهدافــی همچــون رفــاه و رقابت پذیــری‬ ‫امکانــات و فعالی ‌تهــا فــارغ از شــرایط متفــاوت‬
‫اقتصــادی‪ ،‬توزیــع درآمــد‪ ،‬کاهــش نابرابــری و‬ ‫می شــود‪.‬‬ ‫اکـــولوژیکــــی و اجتمـــاعی‪ -‬اقتصـــاد ‌یشان‬
‫افزایــش تــوان درآمــدی‪ ،‬بهبــود ســطح کیفیــت‬ ‫• فرصت هــا عمدتــ ًا از نــوع مزیت هــای نســبی‬ ‫برخــوردار باشــند‪ .‬ایــن دیــدگاه‪ ،‬قرابــت زیــادی‬
‫زندگــی و ســبک زندگــی و توســعه متعــادل‬ ‫و یــا عوامــل و منابــع زیرســاختی و توســعه ای‬ ‫بـا طـرح مفاهیمـی همچـون برخـورداری و عـدم‬
‫هســتند کــه از بیــرون منطقــه و غالبــ ًا توســط‬
‫برخــورداری دارد‪.‬‬
‫تفاوت دو مفهوم تعادل و مساوات (برابری)‬ ‫شکل شماره (‪)1‬‬ ‫ج) دیــدگاه ســوم‪ :‬دســته آخــر از پژوهشــگران‪،‬‬
‫تعادل‪/‬عـدم تعـادل منطقـه ای را مفهومـی فراتر از‬
‫برابری‪/‬نابرابـری در توزیـع امکانـات و فعالی ‌تهـا‬
‫در پهنــه ســرزمین دانســته اند‪ .‬در ایــن دیــدگاه‬
‫عــدم تعادل هــا از ی ‌کســو ناشــی از ناهمگونــی‬
‫اکولوژیکـی سـرزمین و از سـوی دیگـر‪ ،‬متناسـب‬
‫بــا ظرفیت هــای رشــد هــر منطقــه اســت‪ .‬از‬
‫دیــدگاه ایــن افــراد تعــادل مفهومــی آرمانــی‬
‫اســت کــه بایســتی بــرای دســتیابی بــه آن‪ ،‬از‬
‫ی ‌کســو‪ ،‬نابرابــری و ب ‌یانصافــی در دسترســی‬
‫بــه فرصت هــا کاهــش یابــد و از ســوی دیگــر‬
‫توزیــع فرصت هــا متناســب بــا ظرفیت هــای‬
‫رشـد مناطـق صـورت گیـرد‪ .‬اصـل ایـن اسـت کـه‬
‫عدالــت و برابــری مطلــق‪ ،‬دســت یافتنی نیســت‪،‬‬
‫آنچــه دســت یافتنی اســت کاهــش بی عدالتــی‬

‫‪165‬‬

‫| شـماره ‪ | ۲۳‬پاییز ‪| 1403‬‬