Page 233 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 233
گفت‌وگو جامعه
در بحــث تقاضــا و مصــرف انــرژی ب هطــور خــاص اســت کــه علــت اصلــی آن عــدم ســرمای هگذاری انـرژی کمتـری نیـاز اسـت و ایـن صنعـت بیشـتر
در بخــش بــرق ،کلمــه اتــاف و بازدهــی گاهــی بــرای افزایــش اصطلاحــ ًا رو شهــای تقویــت بـه نیـروی کار وابسـته اسـت ،درحال یکـه نهـاده
اشــتباه یــا نابجــا اســتفاده م یشــود .زمانــی کــه فشــار اســت .از طرفــی بــا توجــه بــه ای نکــه انـرژی در کارخانـه آلومینیـوم نسـبت بـه نیـروی
حــرف از اتــاف زده م یشــود ،بیشــتر یــک امــر صنایــع در کشــور مــا از نــوع انرژی بــر هســتند، کار ســهم بیشــتری دارد .بنابرایــن یــک کارخانــه
ارزشــی بــه ذهــن خطــور م یکنــد؛ ب هطور یکــه نسـاجی عل یرغـم اینکـه شـدت انـرژی کمتـری
مصر فکننــدگان در یــک وضعیــت اســراف گرایانــه، تقاضــا افزایــش پیــدا کــرده اســت. دارد ،بــه دلیــل اینکــه از تجهیــزات کــم بازد‌هتــر
غیراقتصــادی یــا غیرعقلانــی در حــال اســتفاده از اساســ ًا نــرخ رشــد ۵درصــد در بخــش بــرق در تولیـدی اسـتفاده کـرده ،ممکـن اسـت راندمـان
انـرژی در نظـر گرفتـه م یشـوند کـه مـا بـه آن تلـف کشـورهای درحا لتوسـعه ماننـد ایـران نـرخ رشـد
کـردن یـا تلـف شـدن م یگوییـم ،امـا مسـئله مـا بالایـی نیسـت .در تمـام دنیـا زمانـی که کشـورها در انــرژی پایی نتــری داشــته باشــد.
اتـاف نیسـت ،بلکـه بازدهـی اسـت .بازدهـی یـک حـال گـذار از یـک اقتصـاد توسـع هنیافته به سـمت
امـر فناورانـه یـا تکنولوژیکـی اسـت ،درواقـع راندمان اقتصـاد توسـع هیافته یـا از اقتصـاد غیـر صنعتـی ب همــوازات ناتــرازی انــرژی چــه درعرضــه و
تجهیزاتــی اســت کــه از آ نهــا اســتفاده م یکنیــم بـه اقتصـاد صنعتـی هسـتند ،نـرخ رشـد تقاضـای چـه طـرف تقاضـا و مصـرف ،اتـاف انـرژی جـدی
و در اختیـار کاربـر نیسـت؛ بـرای مثـال زمانـی کـه بــرق در بــازه 6تــا 9درصــد اســت ،درحال یکــه در اسـت چـه عواملـی درایـن اتلاف سـهیم هسـتند؟
یخچــال یــا کولــر کار م یکنــد ،میــزان برقــی کــه ایـران نـرخ رشـد ۵درصـد اسـت و ایـن نـرخ رشـد بـا توجـه بـه ای نکـه موضـوع ناتـرازی و اتـاف
مصـرف م یشـود یـا بازدهـی انـرژی این تجهیـزات، تقاضـا آ نقـدر بـالا نیسـت کـه مـا بگوییـم مسـئله انــرژی در یــک ســؤال آورده شــده اســت ،لازم
اســت توضیحــی داده شــود .ناتــرازی انــرژی
کمبـود بـرق ناشـی از نـرخ رشـد تقاضـا اسـت. ( )Energy imbalanceمفهومــی اســت کــه
بیشــتر بــرای تحلیــل امنیــت انــرژی بــه کار
مــ یرود.
تــراز انــرژی ( )Energy balanceدر ابتــدا
ب هعنـوان یـک مفهـوم مالـی بـرای بنـگاه تعریـف
م یشـد ،امـا از دهـه 80میـادی از حـوزه مالـی
بــه حــوزه انــرژی وارد شــد ،بــا ایــن هــدف کــه
نشــان دهــد در ســطح کلان ،وضعیــت انــرژی
یـک کشـور چقـدر وابسـتگی بـه سـایر کشـورها
دارد و بایــد آن را در کنــار تــراز تجــاری دیــد و
یــک موضــوع بی نالمللــی اســت .ایــن شــاخص
بیشـتر در تحلیـ ل روابـط بیـن کشـورها اهمیـت
دارد؛ ب هعنوا نمثــال اگــر در کشــوری تــراز انــرژی
منفـی اسـت ،بـه ایـن معناسـت کـه اگـر میـزان
خالـص ورود یهـا و خروج یهـا را حسـاب کنیـم،
از نظــر انــرژی ایــن کشــور بــه کشــورهای دیگــر
وابســتگی دارد.
در مــورد تــراز انــرژی در ایــران م یتــوان گفــت
بیشــتر کمبــود مربــوط بــه زیرســاخ تهای
انــرژی اســت .ب هطورکلــی در حوز‌ههایــی ماننــد
بـرق و گاز کـه صنایـع شـبک های هسـتند ،بیشـتر
عــدم توســعه زیرســاخ تها مســئله اســت،
ب هطور یکــه در مــورد اســتخراج گاز نیــاز بــه
ســرمای هگذاری بیشــتری اســت و متناســب بــا
رشـد تقاضـا بایـد گاز بیشـتری اسـتخراج شـود.
ضمــن این کــه میادیــن گازی در کشــور ُافــت
فشـار داشـته و بازدهـی آ نهـا کاهـش پیـدا کـرده
231
| شـماره ۲۴و | ۲۵زمستان ۱۴۰۳و بهار | ۱۴۰۴
