Page 234 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 234
اتاق بازرگانی ،صنایع،
معادن و کشاورزی کرمان
غیراقتصــادی مورداســتفاده قــرار م یدادنــد، موضـوع را در سـطح کلان مقایسـه نمـود .البتـه در بازدهـی اسـت کـه بـه تکنولوژی آن وسـیله بسـتگی
درحال یکــه چنیــن نیســت و آمــار حاکــی از آن ایـن خصـوص مغالط ههایـی نیـز صـورت گرفتـه دارد نــه بــه رفتــار مصر فکننــده .حتــی وضعیــت
اسـت کـه از جمعیـت فعـال اسـتفاده نم یشـود و گفتــه می شــود کــه بــرق در ایــران ارزان اســت روشــنایی هــم در شــرایط مصــرف خانگــی آ نقــدر
و بیــکاری همچنــان بالاســت .در مــورد انــرژی و قیمـت دلاری آن را بـا قیمـت کشـورهای دیگـر وسـیع نیسـت و لـذا یـک مغالطـه خیلـی بزرگـی
هــم ایــن موضــوع صــدق م یکنــد ،کمــا ای نکــه مقایسـه م یکننـد؛ بـرای مثـال ایـن مقایسـه کـه رخ داده کـه بـه نظـر م یآیـد مصر فکنند‌ههـای مـا
محاســبات مربــوط بــه شــاخص قــدرت برابــری قیمــت بــرق در ایــران کمتــر از یــک ســنت و در خیلـی بـد مصـرف م یکننـد .البتـه معتقـد نیسـتم
خریــد نشــان م یدهــد کــه بــا تعدی لهایــی کــه کشــورهای دیگــر ده ســنت اســت ،مقایســه ای کــه مصــارف نا بجــا نداریــم ،ولــی ایــن موضــوع
امــروز صــورت گرفتــه اســت ،حداقــل در مــورد غلـط اسـت ،چـون قیمـت امـری نسـبی اسـت عامـل اصلـی کمبـود بویـژه در صنعـت بـرق نیسـت.
بــرق صنعتــی در مقایســه بــا کشــورهای دیگــر و نسـبت بـه درآمـد در کشـور سـنجیده می شـود مسـئله اصلـی راندمـان پاییـن تجهیزات برقـی بویژه
و بــا توجــه بــه درآمــد ســرانه آ نهــا ،قیمــت در موتورهـای الکتریکـی اسـت کـه در بخـش خانگـی
کشـور مـا پاییـن نیسـت .بنابرایـن ب هطـور نسـبی نـه نسـبت بـه قیمـت در کشـورهای دیگـر. در وســایلی ماننــد کولــر و یخچــال و در بخــش
(نسـبت بـه درآمـد سـرانه در کشـور) قیمـت برق در ادبیــات اقتصــادی بــرای مقایســه قیم تهــا صنعتــی در ماشــی نهای تولیــدی دیــده م یشــود.
در ایـران آن قـدر پاییـن نیسـت کـه فکـر می شـود از شــاخص قــدرت برابــری خریــد (Purchase
Power Parityیــا )PPPاســتفاده م یشــود. چه ارزیابی ازاثرات یاران ههای انرژی دارید؟
باعـث تلفـات بـالا شـده اسـت. ای نکــه قیمــ ِت یــک خدمــت یــا محصولــی در تــا زمانــی کــه ســیگنال قیمتــی ،نشــا ندهنده
لــذا لازم اســت کــه در بلندمــدت بــا افزایــش یـک کشـور در مقایسـه بـا کشـورهای دیگـر پایین قیمـت انـرژی پاییـن اسـت ،م یتـوان گفـت تـا
نــرخ رشــد اقتصــادی و در نتیجــه بــالا رفتــن باشـد بـه ایـن معنـا نیسـت کـه در آن کشـور هـم حــدودی مصر فکننــدگان در انتخــاب تجهیــزات
درامــد ســرانه ،قــدرت خریــد افزایــش یابــد بایـد قیمـت پاییـن و اسـتفاده از آن محصـول یـا برقــی ماننــد کولرهــا بــه مقــدار بازدهــی توجــه
تــا بــا افزایــش قــدرت خریــد بتــوان قیمــت خدمـت خیلـی زیـاد باشـد؛ بـرای مثـال در حـال نم یکننــد؛ در نتیجــه در مصــارف خانگــی
کامودیتی هــا یــا همــان کالاهــای همگــن را حاضـر کـه هزینـه نیـروی کار در ایـران در مقایسـه تجهیــزات کــم بازد‌هتــر مورداســتفاده قــرار
در یــک مقیــاس ه متــراز بــا کشــورهای دیگــر بـا سـایر کشـورها ب هصـورت مطلـق اگـر مقایسـه م یگیـرد .در مصـارف صنعتـی نیـز ماشـی نآلاتی
کنیـم بسـیار ارزان محسـوب م یشـود ،امـا ایـن بــه کار مــ یرود کــه بازدهــی انــرژی پایی نتــری
اصــاح کــرد کــه فعــاً امکا نپذیــر نیســت. بـه ایـن معنـا نیسـت کـه هزینـه نیـروی کار در دارنـد کـه البتـه بیشـتر در تجهیـزات گازی ایـن
واحدهــای تولیــدی ب هصــورت نســبی هــم ارزان
چال شهــای عمــده ســرمای هگذاری درتولیــد اســت .اگــر چنیــن م یبــود واحدهــای تولیــدی موضــوع اتفــاق م یافتــد.
بـرق درکشـورچیسـت؟ بـدون توجـه بـه هزینـه نیـروی کار ،آن را ب هصورت نکتـه قاب لتوجـه ایـن اسـت کـه موضـوع قیمت و
مصـرف بهینـه در بلندمـدت اثـر خـود را م یگـذارد؛
مه متریـن سـؤالی کـه در حـال حاضـر بایـد پاسـخ در مـوردتـراز انـرژیدر ایـرانم یتـوان گفـتبیشـتر بـه عبارتـی بـرق در کوتا‌همـدت کالای کشـ شپذیر
داده شـود ،مسـئله سـرمای هگذاری در صنعـت بـرق نیسـت ،یعنـی ای نطـور نیسـت کـه بـا افزایـش
اسـت ،ای نکـه چـرا سـرمای هگذاری ب هانـدازه کافـی کمبـود مربـوط بـه زیرسـاخ تهای انـرژی اسـت. قیم تهـا بلافاصلـه مصـرف بـرق متعـادل شـود،
رخ نــداده اســت؟ متأســفانه در دو دهــه گذشــته بلکــه در بلندمــدت مصر فکننــدگان را بــه ســمت
درمجمـوع پاسـ خهای غلطـی بـه ایـن سـؤال داده ب هطورکلــی در حوز ههایــی ماننــد بــرق و گاز کــه ب هکارگیــری تجهیــزات پربــازده هدایــت م یکنــد؛
بنابرایـن حـذف یارانـه یـا افزایـش قیمت بـرق در
شـده کـه نتیجـه آن وضـع موجـود اسـت. صنایـع شـبک های هسـتند ،بیشـتر عـدم توسـعه کوتا‌همــدت ب هطــور عمــده اثــر قاب لتوجهــی بــر
در ابتــدا بایــد بــه ایــن نکتــه توجــه کــرد کــه مصـرف نـدارد ،هرچنـد کـه سیاسـ تهای قیمتـی
علــت پاســخ غلــط سیاســ تگذار در کشــور در زیرســاخ تها مســئله اســت ،ب هطور یکــه در در شـرایط خاصـی بـرای مدیریـت بـار تأثیرگذارند
طـول چنـد دهـه گذشـته ،الگـو بـرداری اشـتباهی کـه توضیـح آن فن یتـر اسـت کـه در ادامـه بـه آن
اسـت کـه از تجـارب سـایر کشـورها انجـام شـده مــورد اســتخراج گاز نیــاز بــه ســرمای هگذاری
اســت؛ ب هطور یکــه از اواخــر دهــه 90میــادی خواهیــم پرداخت.
در دنیــا و از اواســط دهــه ۸۰شمســی در ایــران، بیشـتری اسـت و متناسـب با رشـد تقاضا باید گاز
پارادایـم یـا الگـوی توسـع های بـا ایـن مضمـون چگونـه م یتـوان تعادل میان مصـرف انرژی و
کـه «کافـی اسـت بازارهـا اصـاح شـود و دیگـر اکسـشـتـوخرر ُاافـجـشتـوفد.شــاضرمـدان اشــیتن هکـوهبمایزاددهیـــین بیشـتری بهـر‌هوری به شـکل مقرو نب هصرفـه را رقم زد؟
نیـاز بـه مداخلـه دولـت نیسـت» ،هم هگیـر شـد گازی در
و بــه گفتمــان غالــب در ایــران درآمــد« :اگــر قیمـت یـک امـر نسـبی اسـت و چـون وابسـته
دولــت در قیم تگــذاری مداخلــه نکنــد ،بازارهــا آآ ننهعــادکامهـسـرشماپییـ‌هگداذاکرـریدبهـاراسـی افتزاکـیـه عشلاـصت اطلصالـحـ ًیا بــه ســبد هزینــه و درآمــد اســت ،بایــد ایــن
فعالیــت دارنــد و خودب هخــود مســائل کشــور
رو شهـایتقویـتفشـار اسـت.از طرفیباتوجه
بــه ای نکــه صنایــع در کشــور مــا از نــوع انرژی بــر
هســتند ،تقاضــا افزایــش پیــدا کــرده اســت.
232
| شـماره ۲۴و | ۲۵زمستان ۱۴۰۳و بهار | ۱۴۰۴
