Page 231 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 231
گفت‌وگو جامعه
گفت‌وگو با دکتر «علیرضا اسدی» معاون پژوهش و برنامه‌ریزی سندیکای صنعت برق ایران
مغالطه بازارگرایی ب هعنوان راهبرد توسعه برق
چــه ارزیابــی ازســیکل تولیــد و نیــزســیکل تقریبـ ًا از اوایـل دهـه ،۱۳۹۰رونـد نـرخ رشـد تولیـد بـرق در کشـور کاهنـده و رونـد نـرخ رشـد تقاضـای آن
توزیــع بــرق درکشــورارائــه م ینماییــد؟ افزایشـی بـوده اسـت .سـرانه مصـرف سـالانه در ایـران در حـدود ۳۰۰۰کیلـووات سـاعت ،در آلمـان در حـدود
۶۰۰۰کیلـووات سـاعت و در آمریـکا 12000کیلـووات سـاعت اسـت ،اما شـاخص شـدت انرژی در ایـران تقریب ًا
در ابتـدا لازم اسـت یـادآور شـوم ،بـرق بـه دلیـل دو برابـر نـرم جهانـی و در حـدود ۱۲اسـت ،درحال یکـه میانگین جهانی این شـاخص ۷اسـت و این مسـئله
ویژگــی فیزیکــی خاصــی کــه دارد ،انباشــت یــا بـه ایجـاد صنایعـی برم یگـردد کـه انرژی بـر هسـتند؛ زیـرا برخـورداری از انـرژی ب هعنـوان یک مزیت نسـبی،
ذخیر‌هســازی آن در مقیا سهــای بــزرگ بــه مبنـای توسـعه قـرار گرفتـه اسـت .ناتـرازی انـرژی در ایـران بیشـتر مربوط بـه زیرسـاخ تهای انرژی اسـت
لحــاظ اقتصــادی ب هصرفــه نیســت؛ لــذا لازم و دیگـر اینکـه مسـئله مـا ،مسـئله اتالف انـرژی نیسـت ،بلکـه بازدهـی اسـت .مسـئله اصلی چـه در بخش
اســت از قبــل میــزان تقاضــا پی شبینــی و بــر خانگـی و چـه در بخـش صنعـت ،مسـئله راندمـان پایین اسـت .در مـورد قیمت نیز نسـبت به درآمد سـرانه،
اســاس آن ظرفیــت تولیــد ایجــاد شــود .بــه قیمـت بـرق در کشـور آن قـدر پاییـن نیسـت کـه فکر م یشـود باعـث تلفات بالا شـده اسـت .لذا لازم اسـت
ایـن معنـا حکمرانـی صنعـت بـرق دارای ماهیـت در بلندمـدت بـا افزایـش نـرخ رشـد اقتصـادی و بـالا رفتـن درآمد سـرانه کـه قدرت خریـد افزایـش م ییابد،
برنام هریــزی بلندمــدت و آیند‌هنگــر اســت .بــا قیمـت کامودیت یهـا را در یـک مقیـاس ه متـراز بـا کشـورهای دیگـر اصالح کرد که فعالً امکا نپذیر نیسـت.
در نظــر داشــتن ایــن نکتــه اساســی م یتوانیــم بـرق یـک کالای زیرسـاختی اسـت کـه سـرمای هگذاری اولیـه بسـیار بالایـی نیـاز دارد .سـرمای هگذاری در
چرخـه تولیـد و مصـرف بـرق را توضیـح دهیـم. صنایـع زیرسـاخت ،دیربـازده و کـم بـازده بوده و در مقایسـه با سـایر صنایع ،جذاب نیسـت ،اما عدم توسـعه
تقریبـ ًا از اوایـل دهـه ،1390رونـد نـرخ رشـد روند زیرسـاخ تها ،مانـع رشـد سـایر بخ شها م یشـود و در نتیجه اقتصـاد در یک چرخه معیوب بـه دام م یافتد.
تولیـد بـرق در کشـور مـا کاهنـده بـوده و ب هطـور سـرمای هگذاری بـه میـزان پ سانـداز ،ثـروت و درآمـد کشـورها بسـتگی دارد و زمانـی کـه یک اقتصـاد گرفتار
متوسـط نـرخ افزایـش تولیـد بـرق یـا افزایـش چرخه معیوب م یشـود و درآمد سـران هاش کاهش م ییابد ،نم یتواند پ سانداز و در امور مهم سـرمای هگذاری
ظرفیــت تولیــد بــرق ســه درصــد بــوده اســت، کند .در سـه دولت گذشـته برنام هریزی شـده اسـت که ۲۰درصد از سـرمای هگذاری توسـط دولت و ۸۰درصد
درحال یکــه رونــد نــرخ رشــد تقاضــا یــا میــزان از طـرف بخـش خصوصـی انجـام شـود؛ درسـت مانند یک کشـور توسـع هیافته بـا درآمـد 20000دلار! غافل از
افزایــش تقاضــای مصــرف بــرق متوســط پنــج
درصــد بــوده اســت .ایــن اختــاف نــرخ رشــد، اینکـه درآمـد سـرانه در کشـور مـا کمتر از ۶۰۰۰دلار اسـت .لذا سـازوکار بازار مسـئله برق را حـل نخواهد کرد.
اثـر نمایـی بـر روی فاصلـه بیـن تولیـد و تقاضـا شـرح کامـل گفت وگـو بـا دکتر علیرضا اسـدی ،معـاون پژوهـش و برنام هریزی سـندیکای صنعت بـرق ایران
دارد کـه اصطلاحـ ًا بـه آن «ناتـرازی» یـا «کمبـود
عرضــه بــرق نســبت بــه مصــرف بــرق» گفتــه را در ادامـه بخوانیم.
229
| شـماره ۲۴و | ۲۵زمستان ۱۴۰۳و بهار | ۱۴۰۴
