Page 170 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 170
اتاق بازرگانی ،صنایع،
معادن و کشاورزی کرمان
آسـتراخان روسـیه در شـمال دریـای خـزر و از آنجا اســت .از طرفــی دیگــر بــا افتتــاح خــط آهــن شـمالی-جنوبی اسـت و دارای نـاوگان زمینـی (با
از طریـق دریایـی بـه ایـران و از ایـران زمینـی بـه اسـتعداد حـدود 400هـزار کامیون=عمدتـ ًا راننـده
خلی جفـارس و از آنجـا بـه هنـد مبادلـه شـود .بـا رشــت -انزلــی و اتصــال را‌هآهــن رشــت بــه مالـک) اسـت ،احـداث را‌هآهـن رشـت -آسـتارا
گذشـت بیـش از 20سـال از امضـای موافق تنامـه، از نظــر حجــم بــار ترانزیتــی بــرای حمــل بــا
روسـیه و هنـد از آن بهـره مـورد انتظـار گرفته نشـد بنـدر کاسـپین در منطقـه آزاد انزلـی ،نیـازی بـه را‌هآهـن هنـوز توجیـه اقتصـادی نـدارد ،همچنـان
تــا ای نکــه در اثــر تجــاوز نظامــی روســیه بــه کـه کریـدور شـمال-جنوب هـم توجیـه اقتصادی
اوکرایـن در سـال 2022و تحریـم از سـوی غـرب، را‌هآهــن رشت-آســتارا نخواهــد بــود .افــزون بــر نــدارد .در برخــی رســان هها از درآمدهــای کلان از
روسـیه در پـی فعـال کـردن ایـن کریـدور اسـت. محــل ترانزیــت بــرای ایــران خبــر م یدهنــد ،در
ایـن نشـان م یدهـد کـه کریـدور یـاد شـده بـرای آن بـا بـرآورد بیـش از یـک میلیـارد یـورو هزینـه حالـی کـه تاکنـون هیـچ بررسـی اقتصادسـنجی
دربــاره تجزیــه تحلیــل هزینــه -فایــده صــورت
در خدمــت گرفتــن رو سهــا بــوده اســت. احــداث را‌هآهــن رشت-آســتارا ،اعتبــارات یــاد نگرفتــه و بیشــتر بــه ظــن و گمــان وابســته
بـا افتتـاح و بهر‌هبـرداری از را‌هآهـن قزاقسـتان- اسـت؛ اگرچـه وابسـتگی کشـورهای همسـایه بـه
ترکمنسـتان-ایران در سـال 1393مقرر شـده بود شـده را م یتـوان در بخـش تولیـد انـرژی بـه کار کریدورهــای ترانزیتــی ایــران ،م یتوانــد جایــگاه
کـه حم لونقـل و ترانزیـت کالا از روسـیه بـه ایران ایــران را در منطقــه افزایــش دهــد ولــی بــرای
و در ترکیـب همـان کریـدور شـمال-جنوب بـکار گرفــت کــه در اولویــت بالاتــری قــرار دارد. کریدورهـای ایـران جایگزیـن وجـود دارد .دیگـر
گرفتــه شــود .ایــن مســیر نیــز بــا کاســت یهای ای نکــه ســاختار کریدورهــا و کارکــرد و فعــال
«کریــدور شــمال -جنــوب» کــه در ســال 2000 شــدن آ نهــا نیــاز بــه فراهــم آوردن «ســرعت»،
زیرســاختی و مدیریتــی روب هروســت. «سـهولت»« ،منفعـت» و «امنیـت» برای وسـیله
بـه پیشـنهاد پوتیـن بیـن ایـران ،هنـد و روسـیه
تحولات کریدورهای ترانزیتی ایران و منطقه نقلیــه ،راننــده و مســافر و بــار اســت.
جمهـوری اسـامی ایران با داشـتن بیـش از 3000 در سـنت پتربـورگ امضـا شـد ،قـرار بـود سـالانه در صــورت احــداث را‌هآهــن رشــت آســتارا،
کیلومتــر خــط ســاحلی و دسترســی بــه دریــای زیا نهــای بســیاری بــه جنگ لهــای در حــال
خـزر در شـمال و سـواحل گسـترده خلی جفارس و میلیو نهــا تــن کالا از طریــق زمینــی از اروپــای تهدیــد هیرکانــی وارد خواهــد آمــد .بهتریــن
دریـای عمـان در سراسـر مرزهـای جنوبـی خـود، مســیر همــان مســیر ترکیبــی زمینی-دریایــی-
عمـاً توانایـی تبدی لشـدن بـه قـدرت اقتصـادی شــمال غربــی بــا گــذر از روســیه ،بــه بنــدر زمینی-دریایــی اســت .بــر اســاس نظریــات
منتشــر شــده در ســای تهای تخصصــی از
دریـا محـور را در منطقـه داراسـت. حم لونقـل و ترانزیـت بیـش از 80درصـد از ســوی کارشناســان ذ یربــط ،مســیر یــاد شــده،
گذشـت ههای تاریخـی نشـان م یدهـد کـه ایـران تجـارت جهانـی کالا از طریـق دریـا انجـام از نظــر اقتصــادی و زیســ تمحیطی مناســ بتر
در حــوزه اقیانــوس هنــد کشــتیرانی دریایــی م یشـود؛اما 32کشـور درحا لتوسـعهدسترسی
داشــته اســت .بنــادر تاریخــی ایــران در ایــن مسـتقیم بـه آ بهـای آزاد ندارنـد .کشـورهای
ســواحل گویــای ایــن نقــش مهــم بــوده اســت. درحا لتوسـعه محصور در خشـکی ()LLDCs
حضــور ایرانیــان در شــرق آفریقــا در ســواحل در موقعیـت دشـواری قـرار دارنـد ،زیـرا واردات
زنگبـار اثـرات اقتصـادی و فرهنگی بسـیار داشـته و صـادرات آ نهـا بایـد از طریـق کشـورهای
کــه هنــوز هــم بعــد گذشــت قر نهــا پابرجــا سـاحلی همسـایه بـرای رسـیدن بـه بندرگا ههـا
ترانزیـت شـود .نداشـتن بنـدر ،خـود بـه ایـن
مانــده اســت. معنـی اسـت کـه آ نهـا ب هطـور کامـل درواز ههـای
خـود را بـه تجـارت جهانـی کنتـرل نم یکننـد.
اوضاع حم لونقل و ترانزیت درعصرحاضر
حم لونقــل و ترانزیــت بیــش از 80درصــد
از تجــارت جهانــی کالا از طریــق دریــا انجــام
م یشــود؛ امــا 32کشــور درحا لتوســعه
دسترســی مســتقیم بــه آ بهــای آزاد ندارنــد.
کشــورهای درحا لتوســعه محصــور در خشــکی
( )LLDCsدر موقعیـت دشـواری قـرار دارنـد ،زیرا
واردات و صـادرات آ نهـا بایـد از طریق کشـورهای
ســاحلی همســایه بــرای رســیدن بــه بندرگا‌ههــا
168
| شـماره ۲۴و | ۲۵زمستان ۱۴۰۳و بهار | ۱۴۰۴
