Page 167 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 167
مقاله بازرگانیوخدمات
ایران کشور لجستیکی و بازرگانی در تاریخ جهان
در سراســر امپراتــوری ایــران ســاخته شــد .راه ایـن دو امپراتـوری در خـارج از قلمـرو امپراتـوری دکتربهرام امیراحمدیان
شــاهی توســط حاکمــان ایرانــی محافظــت اشــکانی و ساســانی ،دشــت قبچــاق شــرقی،
م یشــد و بعــد ًا توســط رومیــان مــورد اســتفاده دریـای خـزر و دشـت قبچـاق غربـی قـرار داشـت استادیار مطالعات روسیه ،آسیای مرکزی و قفقاز دانشکده
قــرار گرفــت .در ایــن جــاده ،پی کهــا ،ســوار بــر کـه قلمروهایـی ناامـن و بـه دور از تمـدن بودنـد. مطالعات جهان دانشگاه تهران
اراب ههـا ،م یتوانسـتند 2699کیلومتـر را در هفـت بـه همیـن سـبب امپراتـوری چیـن بـرای ارتبـاط
بــا امپراتــوری روم ،ناگزیــر از قلمــرو امپراتــوری بـه بـاور مـا ایران یهـا ،ایـران در چهـارراه و مرکـز
یـا نـه روز طـی کننـد. ایــران کــه دارای تمدنــی کهــن و شــبکه را‌ههــای قار‌ههــای آســیا-اروپا (اوراســیا) قــرار داشــته و
هــرودوت م ینویســد« :هیــچ چیــز ســری عتر و کاروان رو آبــاد و امنــی بــود ،مــورد بهر‌هبــرداری هـر نـوع ارتبـاط بیـن شـرق-غرب؛ غرب-شـرق؛
در عیــن حــال قو یتــر از ایــن پی کهــا نیســت. قــرار م یگرفــت .ایــن تاریــخ جــاده ابریشــم شـمال-جنوب؛ جنوب-شـمال ،باید از ایـران عبور
ایرانیــان ایــن شــبکه را ابــداع کردنــد .گفتــه اسـت کـه ایـران ب هعنـوان پـل ارتباطـی بیـن دو کنــد .در ســنت زردشــتی جهــان بــه هف تاقلیــم
م یشــود کــه ب هانــدازه روزهایــی کــه بــرای کل قلمــرو ،خــود از عبــور کاروا نهــا ،تأمیــن امنیــت یا کشـور تقسـیم شـده اسـت و در اوسـتا از هفت
ســفر لازم اســت ،اســ بها و مــردان در فواصــل و تســهیلات لجســتیک (کاروانســراها ب هعنــوان کشـور سـخن رفتـه اسـت .در سـد‌ههای چهـارم
زمانــی اعــزام م یشــوند ،ب هطــوری کــه هــر روز اقامتگا‌ههــای ســرراهی و تأمی نکننــده خــوراک و پنجــم هجــری ابوریحــان بیرونــی در کتــاب
یــک اســب و یــک مــرد بــه آن اختصــاص داده انســان و دام و تأمیــن ارابــه و گاری و اســب و «التفهیـم» در نمـوداری جهـان را بـه هف تاقلیـم
م یشـود و نـه بـرف و نـه بـاران و نـه گرمـا و نـه پســت [کــه ایران یهــا بنیا نگــذار آن در جهــان تقسـیم م یکنـد و هـر اقلیمـی را درون دایـر‌های
تاریکـی شـب آ نهـا را از تکمیـل مسـیر تعییـن نمایـش م یدهـد .ایـران در اقلیـم چهـارم یعنـی
شــده خــود ب هســرعت بــاز نمــ یدارد .پیــک اول هســتند]) درآمــد کســب م یکــرد. در وسـط شـش دایـره دیگـر قـرار دارد .بـه ایـن
دسـتورالعم لها را بـه دومـی و دومـی بـه سـومی ترتیــب تقســیم جهــان چــه ب هصــورت ســتونی
منتقــل م یکنــد و از آنجــا آ نهــا از یکــی بــه راه شاهی و کاروانسراها یــا ســطری و چــه ب هصــورت دایــر‌های ،ایــران در
دیگـری در تمـام طـول مسـیر منتقـل م یشـوند، در زمــان هــردوت (حــدود 425-484پیــش از وسـط یـا میانـه ایـن تقسـیمات قـرار م یگیـرد.
درســت هما نطــور کــه دس تب هدســت کــردن میــاد) جــاده شــاهی ایــران بــا حــدود 2857 بـر ایـن اسـاس فـرض بـر ایـن بـوده کـه «ایـران
مشــعل المپیــک توســط هلن یها(یونانــی هــا) کیلومتـر طـول مسـیر از شـهر شـوش در پاییـن قلــب عالــم» اســت .نظامــی گنجــوی در ســده
دجلــه تــا بنــدر اســمیرنا (ازمیــر امــروزی در ششــم م ینویســد «همــه عالــم تــن اســت و
ب هافتخــار جشــن گرفتــه م یشــود. ترکیـه) در دریـای اژه امتـداد داشـت .بزر گراهـی ایـران دل» .ایـن بـاور در دوره قاجاریـه بـه ایـن
کـه توسـط پادشـاه پـارس داریـوش بـزرگ بـرای منتهــی م یشــود کــه ناصرالدی نشــاه را «قبلــه
تسـهیل ارتباطـات سـریع و جمـ عآوری اطلاعـات عالــم» خطــاب کننــد زیــرا بــه چنــان بــاوری
رســیده بودنــد کــه شــاه ایــران قدرتــی جهانــی
ایرانیـان از دوره هخامنشـی بـه آفریقـا توجـه دارد و «مرکـز عالـم» اسـت .اکنـون نیـز برخـی از
داشـتند و در شـرق آفریقـا بـا مردمـان ایـن منطقـه سیاسـتمداران مـا ایـران را مرکـز عالـم م یداننـد
درآمیختنـد و هنـوز در تانزانیـا آثـار مـادی و معنـوی و م یگوینـد کـه هـر جریانـی از شـرق بـه غـرب
ایرانیـان را م یتـوان یافـت .بیـن بنـادر ایـران بـا و از شـمال بـه جنـوب و بالعکـس بایـد از ایـران
بنـادر اقیانـوس هنـد تجـارت برقـرار بـود .در جنـوب
ایـران در دریـای پـارس از بنـدر سـیراف ،سـلیمان عبـور کنـد.
سـیرافی کـه در نیمـه نخسـت سـده چهـارم امــروزه بــا نگاهــی بــه نقشــه جهــان نمــای
هجـری م یزیسـت بـا کشـتی بـه چیـن سـفر کـرده جغرافیایــی کــه م ینگریــم ایــران در محــل
بـود و سـفرنام های منسـوب بـه وی موجـود اسـت. اسـتقرار خـود در جهـان ،موقعیتی منطقـ های دارد.
اگرچــه در دوره باســتان بیــن دو امپراتــوری روم
شـرقی و امپراتـوری چیـن بـرای برقـراری ارتبـاط
زمینــی ناگزیــر بایــد از ایــران عبــور م یکردنــد،
ایــن بــه ایــن جهــت بــود کــه در فاصلــه میــان
165
| شـماره ۲۴و | ۲۵زمستان ۱۴۰۳و بهار | ۱۴۰۴
