Page 143 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 143
مقاله جامعه
بــرای انداز‌هگیــری و توســعه اقتصــادی اســت، ابعــاد توســعه از جملــه توســعه اجتماعــی در توجــه داشــته و آن را بــه فرهنــگ خــاص آن
امــا همیــن شــاخص‌ها بسترســاز نابرابــری و کنــار توســعه اقتصــادی لازم اســت .در قوانیــن کشــور گــر‌ه زده اســت.
شـکاف بـوده کـه راه برو نرفـت از آن توجـه بـه توسـعه قبـل و بعـد انقـاب اسـامی ایـران ،در
شــاخص های پایــدار توســعه اجتماعــی اســت. بعـد توسـعه اجتماعـی ،تأکیـد بـر شـاخ صهای سیاس تگذاری و توسعه اجتماعی
توســعه اجتماعــی بــه دلیــل ماهیــت پایــداری کمـی توسـعه اجتماعـی بـوده اسـت و شـاخص سیاســت‌گذاری همچــون توســعه یــک مفهــوم
و توزیعــی امکانــات و منابــع ،ممکــن اســت انســا نگرایانه و کیفــی توســعه اجتماعــی مــورد چندبعــدی و ارزشــی اســت و در ذات خــود
باعــث تمرکززدایــی در انباشــت ثــروت شــده و ک متوجهــی زیــادی قرارگرفتــه اســت ،به‌گونــ های میــل بــه پایــداری و توزیــع بهینــه دارد .هــر
نقــش بازدارنــده در توســعه اقتصــادی داشــته کــه بــه برخــی از شــاخ صهای انســان‌گرایانه جــا ســخن از سیاســ تگذاری هســت ،ایــن
باشـد .ممکـن اسـت غفلـت از رشـد اقتصـادی توســعه (تکثــر سیاســی و اجتماعــی ،برابــری تصـور و ذهنیـت در انسـان شـکل م یگیـرد کـه
بــه عــدم توســعه اجتماعــی انجامیــده و مانــع حقــوق و فراگیــری و عدالــت) کمتــر توجهــی امکانــات و منابــع موجــود ،چگونــه در جامعــه
تحق قبخشــی پایــداری در توســعه اجتماعــی نشــده اســت .چــه در برنام ههــای قبــل و چــه هــدف به‌صــورت پایــدار توزیــع شــده اســت.
شــود .لــذا ایــن دو لازم و ملــزوم هــم بــوده و در برنامه‌هـای بعـد از انقـاب اسـامی از منظـر ســهم اقشــار مختلــف در آن بــه چــه صــورت
درعی نحــال سیاســ تگذاری نادرســت توســعه برنام هریـزان توسـعه در ایـران ،توسـعه اجتماعـی اســت ،صداهــای ناشــنیده و گروههــای هــدف
اقتصــادی در جامعــه ،پیامدهــای ناخواســته و بـه معنـای پرداختـن بـه یـک بعـد آن و آن‌هـم خــاص همچــون معلــولان ،زنــان ،ســالمندان و
منفــی و جبرا نناپذیــر زیــادی بــرای جامعــه شــاخص‌های قاب لرؤیــت و مــادی اســت؛ در گروههــای اجتماعــی طردشــده چــه وضعیتــی
ایجــاد می‌کنــد .درک متعــارف از توســعه صورتــی کــه توجــه نکــردن بــه شــاخ صهای دارنـد .آیـا ایـن توزیـع بهینـه دارای وجـه پایـدار
رســیدن بــه رفــاه اجتماعــی و پایــدار اســت، انسـانی خـود یکـی از عوامـل بازدارنـده توسـعه اســت یــا نــه موقتــی و کوتا‌همــدت می‌باشــد.
امــا توســعه می‌توانــد بــه تضــاد بینجامــد اســت (قوتــی سفیدســنگی و همــکاران.)1399: مکانیزم هــای توزیــع بــه چــه صورتــی بــوده
(رفیــع پــور )1394 :و یــا حتــی ممکــن اســت و چــرا باوجــود توزیــع بهینــه منابــع همیشــه
توســعه بــه ســرطان اجتماعــی فســاد بینجامــد وابسـتگی به مسـیر :ازتوسـعه تا رفاه یا ازتوسـعه برخــی مشــکلات وجــود دارد؟ چــرا دولت‌هــا
(رفیــع پــور .)1398 :بــر ایــن اســاس توســعه تا تضاد و فسـاد و ســازمان‌های دولتــی بــا تلاش‌هــای فراگیــر
فـارغ از ماهیـت درون‌زا یـا بـرو نزا و دسـتوری همچنـان در حـل مشـکلات ناتوان بوده و شـرایط
یــا مشــارکتی آن می‌توانــد آثــار و پیامدهــای پیچیدگــی داســتان توســعه اجتماعــی و پایــداری توســعه اجتماعــی محقــق نم یشــود.
ناخواســته داشــته باشــد .لــذا در رویکردهــای اقتصـادی در وابسـتگی متقابـل و در عیـن حـال خلأهــای سیاســ تگذارانه و برنامه‌ریزانــه و
نویــن توســعه اجتماعــی در کنــار پایــداری مسـتقل بـودن آن‌هـا از یکدیگـر اسـت .توسـعه اجرایـی کدامنـد؟ شـاید بخشـی از دلایـل ،ریشـه
توسـعه بـه ظرفی تهـای اخلاقـی و فرهنگـی هـر اجتماعـی محصـول تفکری اسـت که سـرآغاز آن در شــکاف و ناه مســویی اقتصــادی در قالــب
جامعــه ،درک اجتماعــی توســعه در اجتماعــات رشـد اقتصـادی و لـزوم افزایـش تولیـد ناخالص هزین ههـای بـالا و عملکـرد ضعیـف و بـا انتظارات
محلــی و بســترهای همســو (همچــون تفکــر ملــی و تعییــن شــاخ صهای دقیــق اقتصــادی اجتماعـی توسـعه در مقـام تحق قبخشـی داشـته
تعاونـی ،مشـارکت ،همدلـی اجتماعـی ،انسـجام باشـد ،امـا نتایـج یـک مطالعـه در ایـران نشـان
اجتماعــی) و یــا ناه مســویی توســعه (از جملــه توســعه اجتماعــی امــری نســبی بـوده و از داده کـه برنام هریزی‌هایـی کـه در ایـران تاکنـون
فرهنـگ خودخواهـی ،نفـاق ،مصـرف متظاهرانـه ظرفی تهــای فرهنگــی هــر منطقــه تأثیــر پیــاده شــد‌هاند ،عمدتــ ًا کانــون توجــه خــود را
و مــوازی کاری نهــادی) را موردتوجــه قــرار داده م یپذیــرد .در یــک فرهنــگ مصر فگــرا ایــن رشــد اقتصــادی و توســعه صنعتــی قــرار داده و
اسـت .بـر ایـن اسـاس توسـعه اجتماعـی بیـش شــاخ صها بــا فرهنــگ تولیــد محــور متفــاوت ایــن رشــد و توســعه صنعتــی و تجار یســازی
از هـر چیـزی تابـع اصـل مهـم رویکـرد نظـری اســت .در جامعــ های کــه کار و فعالی تهــای اقتصــاد و همچنیــن گرایــش بــه اقتصــاد
«وابسـتگی بـه مسـیر» و تحقـق بخشـی آن در اقتصــادی بــرای عامــه جامعــه یــک ارزش خدماتــی و مصرفــی ،بیــش از آنکــه بــه توزیــع
تلقــی م یشــود و مــردم بــا جدیــت و تکاپــوی بهینــه و پایــدار منابــع کمــک کنــد بــه توزیــع
عمــل و کــردار اجتماعــی اســت. بیشــتر بــه فعالی تهــای اقتصــادی م یپــردازد، نابرابـر و تمایـز بخـش توسـعه نامـوزون دامـن
در رویکــرد کــردار اجتماعــی ،کنــش اجتماعــی شـاخ صهای توسـعه اجتماعـی در آن جامعـه م یزنــد .عوامــل اجتماعــی و فرهنگــی رشــد را
در توسـعه اجتماعـی تنهـا نیازمنـد رویکردهـای رو بـه بهبـود اسـت و یـا در جامعـ های کـه سـهم تـا حـد زیـادی مـورد ب یتوجهـی و غفلـت قـرار
نظـری صـرف نیسـت ،بلکـه در جریـان توسـعه، مشــارکت اقتصــادی زنــان بالاتــر بــرود انتظــار داده‌انــد .امــروزه تقریبــ ًا ایــن اتفاق‌نظــر بیــن
«وابســتگی بــه مســیر» تعیین‌کننــده اســت؛ مـ یرود شـاخ صهای توسـعه نیـز بهبـود یابنـد. اندیشــمندان بــه وجــود آمــده اســت کــه بــرای
یعنــی تنهــا اراده بــرای توســعه کافــی نیســت، دســتیابی بــه توســعه پایــدار ،توجــه بــه همــه
بلکـه پیونـد بیـن بسـترهای مناسـب در جامعـه،
141
| شـماره | 22تابستان | 1403
