Page 145 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 145
مقاله جامعه
جهان بهتر
بــه صلــح و بهر‌همنــدی همــگان بــدل م یشــوند. نـزد افلاطون فلسـفه اسـت ،همچون مهارتی اسـت دکترصادق پیوسته
کـه تنهـا در اسـتخراج قانون یـا سـاختاری اجرایی
جهان مستفیض همچـون دیـوان خلاصـه نم یشـود .فیلسـوف نیـز جامع هشناس
ابونصـر فارابـی بـر اسـاس دیـدگاه پلوتینوسـی ضامـن حفـظ قانـون و اجـرای عدالـت در جامعـه
(فلوطینـی) بـرای بهبـود جهـان بـه حفـظ اسـت .بسـیاری از الگوهـای بهبـود جامعـه گرچه با درآمد
سلسـل همراتب تحـت امـر رهبـر عقلـی‌دینـی بـاور جزئیـات سـخن پلاتـون (افلاطـون) تفـاوت دارند، سـخن از دورنماهـای بهبـود جهـان اسـت .جوامـع
داشـت .پیـروی از رییـس جامعـه به ایـن علت که ک موبیش پیشـرفت جامعه را پیامد نشـاندن حاکم انسـانی را‌ههای گوناگونی برای پیشـرفت ،توسـعه،
همزمـان برگزیـد‌ه عقـل فلسـفی (برای خـواص) و دانـا و توانمنـد م یدانند؛ یعنی سرنوشـت جامعه را دگرگونـی و بـه سـخنی کل یتر ،بهتر سـاختن جهان
دینـی جامعه (بـرای عوام) اسـت ،همراه بـا رعایت پیمود‌هانـد و اندیشـمندان یـا مکاتبـی بود‌هانـد
سلسـل همراتب ریاسـت در جامعـه و توسـع ه آن بـه پیـرو رفتـار حاکـم م یدانند. کـه ایـن را‌ههـا ،اید‌ههـا و گزار‌ههـای اصلـی آ نهـا
کل زمیـن باعـث م یشـود فیض آسـمانی در زمین را بیـان کرد‌هانـد .در ایـن متـن کـه فشـرد‌های از
جـاری شـود و پیشـرفت مـادی و معنـوی حاصـل جهان اعتدال کتـاب «دورنمـا و دکتریـن پیشـرفت» بـه همیـن
آیـد .جهـان مطلوب جهانی اسـت متصـل به فیض ارسـطو بـر ایـن بـاور بـود کـه آمـوزش و قوانیـن قلـم اسـت ،م یخواهیـم نگاهـی بـه ایـن دورنماها
قدسـی کـه در آن اداره خردمندانـ ه امـور بـر اسـاس معتـدل م یتوانـد جامعـه را بهبـود دهـد .اعتـدال و گزار‌ههـای اصلـی آ نهـا داشـته باشـیم .مـردم با
فهـم فیلسـوف از خواسـت قدسـی پذیرفتـه و در آموز شوپــرورش افــراد و همچنیــن در چـه دورنمایـی برای بهبـود جهان م یکوشـند و چه
قوانیــن موضوعــه ،دول تهایــی معتــدل و جهانــی جهانـی را جهانـی بهتـر م یپندارنـد؟ گرچـه پنـدار و
جار یشـده اسـت. پی شرونــده م یســازد .جهــان مطلــوب ،جهانــی تفسـیر مـا از جهـان بهتـر به این سـادگی نیسـت؛
سراسـر اعتـدال اسـت .افـراط و تفریـط اسـت کـه ساد‌هسـازی روشـی اسـت برای گشـایش درواز‌هی
جهان علمی هــر چیــز را از تنظیــم خــارج م یکنــد و دســتگاه نـگاه مـا بـه جهـان بهتـر و گسـترش دیـدگاه ما در
اندیشـمندان انقالب علمـی همچـون فرانسـیس جهــان را ناکارآمــد م یســازد .بســیاری از مکاتــب مـورد آینـده .آیند‌ه بهتر ممکن اسـت به شـک لهای
بیکـن بـر ایـن بـاور بودنـد کـه علـم م یتوانـد بـا بعـدی نیـز پیـرو همیـن نـگاه شـد‌هاند کـه جهـان مختلفـی تصـور شـود .در اینجـا چنـد نـوع تصـور
پیشـرفت دائمـی مسـائل جهـان را حـل کنـد .در بــا آمــوزش و ســازما ندهی مردمــان و نشــاندن جهـان مطلـوب در نـگاه کهـن و چنـد دورنمـای
ایـن نـگاه ،پیشـرفت همیشـگی تمـدن ،ریشـه در هـر کـس بـه جـای خـود ،بهبـود م ییابـد .بـر ایـن مطلـوب در نـگاه مدرن بـه جهان را مـرور م یکنیم.
اسـاس ،جنـگ ،فقـر و انـواع مسـائل بـا اجمـاع
نخبــگان و توافــق بــر زدون افرا طهــا و تفری طهــا جهان حکمت
در نـگاه فیلسـوفانی ماننـد افلاطـون پیـروی از
جهـان مطلوب ،جهانی سراسـر اعتدال اسـت. فیلسو فشـاه م یتوانـد جامعـه را اداره کنـد و بهبود
افــراط و تفریــط اســت کــه هــر چیــز را از تنظیــم دهـد .فیلسـو ف آگاه در جایـگاه حکومـت م یتواند
خــارج م یکنــد و دســتگاه جهــان را نا کارآمــد بـا هدایـت مردم و حفظ قوانین متناسـب و عدالت
م یســازد .بســیاری از مکاتــب بعــدی نیــز پیــرو اجرایـی ،جهـان را بـه پیـش ببـرد .جهـان مطلوب،
همیــن نــگاه شــد هاند کــه جهــان بــا آمــوزش و جهانـی تحـت فرمـان حکمـت اسـت .عدالـت در
سـازما ندهی مردمـان و نشـاندن هـر کـس بـه آرما نشـهر وی ،قـرار گرفتـن هـر قشـر در جایـگاه
جــای خــود ،بهبــود م ییابــد .بــر ایــن اســاس، خویش و جایگاه فیلسوف در رأس حکومت است.
جنـگ ،فقـر و انـواع مسـائل بـا اجمـاع نخبـگان ب هعبار تدیگـر ،عدالـت در اینجـا معنـای هماهنگی
و توافــق بــر زدون افرا طهــا و تفری طهــا بــه و تناسـب م ییابـد .تشـبیه افلاطـون ،فـرض
صلــح و بهر همنــدی همــگان بــدل م یشــوند. دول تشـهر همچـون کشـتی و فیلسـوف چونـان
سـکا ندار کشـتی اسـت و به باور وی تنها فیلسوف
اسـت کـه م یدانـد کشـتی دول تشـهر بـه کدامیـن
سـوی باید بـرود و مقصـدش کجاسـت .دانایی که
143
| شـماره | 22تابستان | 1403
