Page 140 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 140
اتاق بازرگانی ،صنایع،
معادن و کشاورزی کرمان
توسعهحیاتاجتماعیدر پرتو نگاهجامع هشناسیاقتصادی
در ابعــاد و جنب ههــای عینــی (همچــون ســطح دولـت و مـردم تغییـر یافتـه و انتظـارات متقابـل دکترمنوچهرعل ینژاد
دسترســی بــه امکانــات رفاهــی ،بهداشــتی،
آموزشـی ،مسـکن و تغذیـه ،)...ذهنـی (درک از مبتنــی بــر رفــاه اجتماعــی شــک لگرفته اســت. عضو هیئ تعلمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد
رفـاه) و یـا در سـطح خـرد (همچـون بهزیسـتی
فـردی) و کلان (بهزیسـتی اجتماعـی) ماهیتـی در رویکـرد هسـتی شـناختی و معرف تشـناختی، مقدمه
تحولـی داشـته و در پهن ههـای ملـی ،منطقـ های بشـر در حرکـت تاریخـی و تکاملـی خـود ،همواره
توجـه بـه مسـئله توسـعه اجتماعـی بیـش از هر بـه دنبـال شـاخص‌هایی بـرای ارزیابـی عملکـرد
و جهانــی فراگیــر شــده اســت. بــوده اســت .ایــن شــاخ صها ،به‌تدریــج
در نتیجــه م یتــوان اذعــان کــرد کــه تنهــا در چیـزی محصـول طـرز تلقـی و شـناخت جمعـی تعیین‌کننـده فرآینـد رشـد و توسـعه قرارگرفتـه
دوران مــدرن بــا غلبــه تفکــر عقلانــی و نظــام و بـه معیـاری بـرای تنظیـم روابـط ،برنام هریـزی
برنام هریـزی معیارهـای توسـعه تغییـر یافتـه و مـا نسـبت بـه انسـان و جایـگاه انسـانی بـوده و سیاســ تگذاری اجتماعــی در میــان کشــورها
تابــع عقلانیــت جمعــی و کنشــی شــده اســت. تبدی لشــده اســت .شــاید درک از توســعه و
گویـی توسـعه اجتماعـی در هـر جامعـه بـا نوعی اسـت .مسـئله درک از انسـان و روابـط انسـانی شــاخ صهای آن درگذشــته بــه دلیــل غلبــه
نظــام عقلانــی بروکراتیــک و نظــام گفتگــوی تفکــرات تقدیرگرایانــت و جبرگرایانــه و ماهیــت
جمعــی بــر ســر موازیــن و معیارهــای قانونــی در گذشــته بــه نســبت دوران مــدرن متفــاوت نظا مهــای ســلطه و ملوک‌الطوایفــی جایگاهــی
و اجتماعــی تغییــر پیــدا کــرده و به‌تدریــج بــه نداشــته و زندگــی حــول محــور ارزش‌هــای
مبنایــی بــرای توافــق اجتماعــی تبدیل‌شــده بــوده اســت .بــه نظــر م یرســد در گذشــته اقتصــادی معیشــ تپایه و ســنتی در گــردش
بـوده اسـت .در واقـع درک از توسـعه در گذشـته
اســت. مفهـوم توسـعه در روابـط بیـن دولـت و ملت‌هـا مبهــم و نارســا بــوده و شــاخ صهای توســعه
آنچــه پرواضــح اســت ،امــروزه -1درک از جایگاهـی نداشـته اسـت و تنهـا در دوران مـدرن
توســعه اجتماعــی بــه لحــاظ معرف تشــناختی برحسـب رابطـه ی کطرفـه و اسـتبدادی تعریـف و بــا ظهــور عقلانیــت مــدرن ،تدویــن و تنظیــم
شــک لگرفته و دول تهــا متوجــه ضــرورت شــاخ صهای علمــی ب هعنــوان معیــار ترتیبــات
پرداختــن بــه مســئله توســعه اجتماعــی م یشــده کــه در آن دول تهــا متولــی تأمیــن اجتماعــی در روابــط اقتصــادی و اجتماعــی
شــد‌هاند -2 ،توســعه اجتماعــی ،شــاخص‌های رقـم خـورده اسـت .توجـه بـه رشـد اقتصـادی،
امنیــت در درون حصارهــای زیســتی و طبیعــی تولیــد ناخالــص ملــی ،توســعه اقتصــادی و
توسـعه اجتماعـی ضرورتـی اسـت کـه ماحصـل
بودنــد و مــردم در مقــام رعایــای اجتماعــی تجربـه انباشـتی توسـعه و لـزوم توسـعه تـوأم
بـا عدالـت و توزیـع عادلانـه امکانـات و پایـداری
تنهــا حامــی و پشــتیبان صــرف دولت‌هــا
توســعه بــوده اســت.
و حکومت‌هــا بودنــد ،امــا در دنیــای مــدرن شــاید در گذشــته بــه لحــاظ معرف تشناســی،
خــأ و نبــود تعریــف و درک درســت از ماهیــت
شــاخ صهای توســعه اجتماعــی به‌شــدت روابــط دول تهــا و ملت‌هــا ،نبــود نهادهــای
تدویــن و تنظیــم قانــون و همچنیــن نبــود
تغییـر یافتـه و توسـعه رنـگ و بـوی زیسـتی و مطالب هگـری اجتماعـی ،مسـئله رشـد و توسـعه
و بویــژه توســعه اجتماعــی مبهــم بــوده اســت،
اجتماعـی بـه خـود گرفتـه اسـت .شـاخص‌های امـا ایـن مسـئله تنهـا در دوران مـدرن بـه دلیـل
تغییــرات آنتولوژیــک و اپیســتومولوژیک شــکل
موسسـه پژوهشـی لگاتـوم هـر سـاله بـه انتشـار گرفــت .گویــی بــر اســاس آن ،معنــای رابطــه
9حـوزه رفـاه اجتماعـی در 167کشـور مختلـف
م یپـردازد .لگاتـوم از سـال ۲۰۰۷ایـن گـزارش را
ارائـه م یکنـد و پژوهشـگران آن شـاخص رفـاه را
بر اسـاس ترکیبی از وضعیت کشـورها در ۹حوزه
( 104معــرف و شــاخص خــرد) مختلــف تعریــف
کرد هانــد .ســطح رفــاه در کشــورها بــا مقایســه
وضعیـت آ نهـا در ۹حـوزه اقتصادی-اجتماعی
شــامل« :فرص تهــای کســ بوکار»« ،وضعیــت
حکوم تداری»« ،آموزش»« ،سـامت»« ،امنیت
و ایمنـی»« ،محی طزیسـت»« ،آزاد یهـای فـردی»
و «سـرمایه اجتماعـی» سـنجیده م یشـود و هـر
سـاله همـه کشـورها از جملـه ایـران (رتبـه 126از
میـان 167کشـور در سـال )2023بـر اسـاس ایـن
شــاخ صها ســنجیده و رتب هبنــدی م یشــوند.
138
| شـماره | 22تابستان | 1403
