Page 27 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 27

‫مقاله سیاس ‌تگذاری‬

‫ارزیابــی پارادایمــی برنام ‌ههــای توســعه اقتصــادی ‪-‬‬      ‫در حـال یـا وضعیـت تعلیـق (‪ )Suspension‬قـرار‬              ‫و برنامـه چهـارم توسـعه پـس از انقـاب اسـامی‬
‫اجتماعــی و فرهنگــی جمهــوری اســامی ایــران‪ ،‬قــم‪:‬‬         ‫م ‌یگیــرد‪ .‬شــرح ایــن وضعیــت نیازمنــد بحــث‬           ‫در تبییــن مؤلف ‌ههــای توســعه دقــت کافــی‬
                                                             ‫مفصلـی اسـت کـه در ایـن مجـال کوتـاه فرصـت‬                ‫نداشــت ‌هاند‪ .‬بــه عبارتــی ایــن برنام ‌ههــا اغلــب‬
                          ‫پژوهشــگاه حــوزه و دانشــگاه‪.‬‬     ‫آن فراهــم نیســت و البتــه در شــمار‌ههای بعــد‬          ‫بــدون توجــه بــه ایــن مؤلف ‌ههــا تدویــن شــد‌هاند‬
‫‪ -‬آدمیــت‪ ،‬فریــدون (‪ ،)1340‬فکــر آزادی و مقدمــه‬                                                                      ‫و بـه همیـن دلیـل عـاوه بـر آ ‌نکـه بیشـتر وجـه‬
                                                                                      ‫م ‌یتــوان بــه آن پرداخــت‪.‬‬     ‫کمـی یافت ‌هانـد‪ ،‬تضـاد و تناقـض را در درون خـود‬
                 ‫نهضــت مشــروطیت‪ ،‬تهــران‪ :‬ســخن‪.‬‬                                                                     ‫موجــب شــد‌هاند‪ .‬چنانکــه عــدم تعریــف دقیــق‬
‫‪ -‬آ ‌لیاســین‪ ،‬احمــد (‪ ،)1393‬تاریخچــه برنام ‌هریــزی‬                                                       ‫منابع‬     ‫ایــن مؤلف ‌ههــا‪ ،‬موجــب شــده اســت برنام ‌ههــای‬
‫توســعه در ایــران‪( :‬آسی ‌بشناســی توســع ‌هنیافتگی)‪،‬‬        ‫‪ -‬اعظمـی‪ ،‬موسـی؛ تیمـوری‪ ،‬سـید رحیـم؛ شـهرک ‌یپور‪،‬‬        ‫توســعه در قال ‌بهــا و الگوهــای متفــاوت در حــال‬
                                                             ‫حســن (‪ ،)1395‬مرد ‌مشناســی توســعه‪ :‬بازاندیشــی و‬        ‫نوســان باشــند و مجموعــ ‌های یکپارچــه و پویــا را‬
                                            ‫تهـران‪ :‬سـمر‪.‬‬
‫‪ -‬آمارتیـا سـن (‪ ،)1383‬توسـعه یعنـی آزادی‪ ،‬ترجمـه‬               ‫آیند‌هنگـری در مطالعـات توسـعه‪ ،‬تهـران‪ :‬نـور علـم‪.‬‬                                           ‫شــکل ندهنــد‪.‬‬
                                                             ‫‪ -‬افقــه‪ ،‬ســیدمرتضی (‪ ،)۱۳۸۴‬مفهــوم توســعه‪:‬‬             ‫توسـعه محصـول شـک ‌لگیری نهادهـای اقتصـادی‬
                ‫محمدسـعید نـوری نائینـی‪ ،‬تهـران‪ :‬نـی‪.‬‬        ‫مقایســهای بیــن دیــدگاه اســام و ادبیــات موجــود‬       ‫و سیاســی فراگیــر اســت‪« ،‬نهادهــا تعییــن‬
‫‪ -‬بانــك مركــزی جمهــوری اســامی ایــران (‪-1362‬‬             ‫توســعه‪ ،‬مجموعــه مقــالات همایــش سیاســ ‌تها و‬          ‫م ‌یکننــد دولــت چگونــه انتخــاب شــود و کــدام‬
‫‪ ،)1399‬گــزارش اقتصــادی و ترازنامــه‪ ،‬ســا ‌لهای‬            ‫مدیریــت برنام ‌ههــای رشــد و توســعه در ایــران‪ ،‬جلــد‬  ‫بخــش از دولــت حــق انجــام چــ ‌هکاری داشــته‬
                                                             ‫چهــارم‪ ،‬صــص ‪ ،157-109‬تهــران‪ :‬موسســه عالــی‬            ‫باشــد‪ .‬نهادهــای سیاســی تعییــن م ‌یکننــد کــه‬
                                                ‫مختلــف‪.‬‬                                                               ‫چــه کســی در جامعــه قــدرت داشــته باشــد و‬
‫‪ -‬بشـیریه‪ ،‬حسـین (‪ ،)1380‬موانع توسـعه سیاسـی در‬                  ‫آمــوزش و پژوهــش مدیریــت و برنام ‌هریــزی‪.‬‬          ‫ایــن قــدرت چــه هد ‌فهایــی را دنبــال کنــد‪ .‬در‬
                                                             ‫‪ -‬امجـد‪ ،‬محمـد (‪ ،)۱۳۸۴‬بررسـی مقایسـ ‌های توسـعه‬          ‫جامعـ ‌های کـه توزیـع قـدرت بـه حلقـ ‌های از افـراد‬
                                    ‫ایـران‪ ،‬تهـران‪ :‬گام نو‪.‬‬  ‫اقتصــادی در ایــران و کــره جنوبــی ‪،۱۳۵۷ – ۱۳۴۱‬‬         ‫نظـارت ناپذیـر محـدود باشـد‪ ،‬نهادهـای سیاسـی‬
‫‪ -‬بهشــتی‪ ،‬محمدباقــر (‪ ،)1375‬مفهــوم توســعه و‬                                                                        ‫ماننـد پادشـاه ‌یهایی کـه در بخـش اعظـم تاریـخ‬
‫تکامـل آن بعـد از جنـگ جهانـی دوم‪ ،‬نشـریه جغرافیا و‬                          ‫تهــران‪ :‬مرکــز اســناد انقــاب اســامی‪.‬‬  ‫در سراســر جهــان حکــم راند‌هانــد‪ ،‬مطلق ‌هانــد‪ .‬در‬
                                                             ‫‪ -‬ایمــان‪ ،‬محمدتقــی؛ نوشــادی‪ ،‬محمودرضــا (‪،)1392‬‬        ‫مقابــل نهادهــای سیاســی تکث‌رگــرا کــه قــدرت‬
              ‫برنام ‌هریــزی‪ ،‬شــماره ‪ ،3‬صــص ‪.29 -19‬‬                                                                  ‫را در ســطح جامعــه توزیــع و آن را مشــروط بــه‬
‫‪ -‬در صـورت نیـاز مخاطبـان‪ ،‬سـایر منابـع ایـن مطلـب‬                                                                     ‫قیــودی م ‌یکننــد‪ ،‬ب ‌هجــای واگــذاری قــدرت بــه‬
 ‫(‪ 52‬منبـع دیگـر) در دفتـر فصلنامـه موجـود هسـتند‪.‬‬                                                                     ‫یـک فـرد یـا گـروه معـدود‪ ،‬قـدرت سیاسـی بـه‬
                                                                                                                       ‫ائتلافــی گســترده یــا طیفــی از گرو‌ههــا واگــذار‬
                                                                                                                       ‫م ‌یشــود»(عجم اوغلــو‪ ،‬رابینســون‪.)112 :1393 ،‬‬
                                                                                                                       ‫ایــن نهادهــای اقتصــادی فراگیــر هســتند کــه‬
                                                                                                                       ‫مشــارکت انبوهــی از افــراد را در فعالی ‌تهــای‬
                                                                                                                       ‫اقتصــادی مجــاز م ‌یشــمرند و ترویــج م ‌یکننــد‬
                                                                                                                       ‫کـه بـه بهترین شـکل از استعدادهایشـان اسـتفاده‬
                                                                                                                       ‫کننـد و بـه آ ‌‌نهـا امـکان م ‌یدهنـد هـر چـه را کـه‬

                                                                                                                                              ‫م ‌یخواهنــد انتخــاب کننــد‪.‬‬
                                                                                                                       ‫در حـال حاضـر بـه بـاور نگارنـده ایـن سـطور‪ ،‬مـا‬
                                                                                                                       ‫بـا وضعیتـی بـه نـام «امتنـاع توسـعه»(‪Refusal‬‬
                                                                                                                       ‫‪ )Situation‬مواجــه هســتیم‪ .‬امتنــاع وضعیتــی‬
                                                                                                                       ‫اسـت کـه در آن هرگونـه امـکان دگرگونـی (بهبـود)‬
                                                                                                                       ‫و توسـعه بـرای زمانـی نامعلـوم‪ ،‬غیرقابـل تحقـق‬
                                                                                                                       ‫م ‌یشـود‪ .‬بـه عبـارت دیگـر وضعیتـی اسـت کـه بـه‬
                                                                                                                       ‫دلیـل عوامـل عدیـد‌های کـه نقـش تعیی ‌نکننـد‌های‬
                                                                                                                       ‫در شـک ‌لگیری ایـن شـرایط دارنـد‪ ،‬موضوع توسـعه‬

‫‪25‬‬

     ‫| شـماره ‪ ۲۴‬و ‪ | ۲۵‬زمستان ‪ ۱۴۰۳‬و بهار ‪| ۱۴۰۴‬‬
   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32