Page 17 - Sepehr- 24-25 2pages

‫مقاله سیاس ‌تگذاری‬

‫• نگرانــی بزر ‌گتــر نســبت بــه شکســت بــازار‬ ‫اقتصــاد توســعه و همچنیــن تأکیــد بــر نقــش‬ ‫هزینــه ای معقــول بــه حقــوق مالکیــت دســت‬
‫تـا مکمـل تمرکـز نئولیبـرال بـر شکسـت دولـت‬ ‫بـازار و دولـت در فرآینـد توسـعه اقتصـادی و در‬ ‫یابــد)‪ .‬در واقــع در ایــن چارچــوب نظریــات‬
‫باشــد‪ .‬ایــن امــر می‌توانــد منجــر بــه تحلیــل‬ ‫یـک کلام معطـوف بـه «حکمرانـی خـوب» بـود‪.‬‬ ‫توســعه اقتصــادی بــه کنــار گذاشــته شــده و‬
‫بازارهــا قبــل از خصوصــی و توجــه بیشــتر‬ ‫در ایــن چارچــوب اقتصــاد ســاختاری جدیــد‬ ‫ایجــاد تعــادل عمومــی و بازارگرایــی در اقتصــاد‬
‫به‌توالــی برنام ‌ههــای اصلاحــی بویــژه توســعه‬ ‫معتقــد بــود کــه بــازار بایــد مکانیــزم اساســی‬ ‫مبتنــی بــر رهیافــت نئوکلاســیک ب ‌هجــای آن‬
‫چارچوب‌هــای نظارتــی مناســب بــرای شــرایط‬ ‫بـرای تخصیـص منابـع باشـد‪ ،‬امـا دولـت بایـد‬ ‫قــرار گرفــت‪ .‬در ایــن میــان فروپاشــی اتحــاد‬
‫نقــش فعالــی در هماهنگــی ســرمایه گذاری ها‬ ‫جماهیـر شـوروی نیـز ب ‌هعنـوان شـاهدی بـزرگ‬
‫محلــی پیــش از آزا ‌دســازی شــود‪،‬‬ ‫بــرای ارتقــاء صنعتــی و ایجــاد تنــوع تولیــدی‬ ‫در ناتوانــی برنام ‌هریــزی دولتــی و پیــروزی‬
‫• توجــه بیشــتر بــه تمرک‌ززدایــی ب ‌هعنــوان یــک‬ ‫و همچنیـن جبـران اثـرات جانبـی ایجـاد شـده‬ ‫نهایــ ‌ی «بــازار» تلقــی شــد‪ ،‬اعتمــاد بــه امــکان‬
‫تجویــز سیاســتی بــرای افزایــش مشــارکت کــه‬ ‫توسـط اولیـن اقـدام کننـدگان در فرآینـد رشـد‬ ‫توســعه صنعتــی دولت محــور از میــان رفــت و‬
‫تضمیــن م ‌یکنــد کــه نیازهــای محلــی بــرآورده‬ ‫اعتبـار بسـته تعدیـل سـاختاری افزایـش یافـت‪.‬‬
‫پویــا‪ ،‬ایفــا کنــد‪.‬‬ ‫قاب ‌لتوجــه اســت کــه ایــن بســته سیاســتی‬
‫شـوند و حکمرانـی بهبـود یابـد‪،‬‬ ‫ایــن رویکــرد جدیــد دارای ویژگی هــای زیــر‬ ‫ابتــدا در کشــورهای آمریــکای لاتیــن و ســپس‬
‫• گســترش مشــارکت محلــی در برنامه‌ریــزی‪،‬‬ ‫در کشــورهای تــازه اســتقلا ‌لیافته بلــوک شــرق‬
‫طراحـی و اجـرای فعالی ‌تهـا و تمرکـز تحلیلـی‬ ‫اســت‪:‬‬ ‫اجرایــی شــد و به‌ســرعت در ســایر کشــورهای‬
‫• ادامــه رویکــرد محافظه‌کارانــه نئولیبــرال‬ ‫توســعه‌نیافته نیــز در دســتور کار سیاســتمداران‬
‫بـر سـرمایه اجتماعـی‪،‬‬ ‫بــه سیاســت پولــی و مالــی کــه بــا‌توجــه‌بــه‬ ‫قـرار گرفـت‪ .‬امـا نتایـج حاصـل از اجـرای بسـته‬
‫• توجـه بیشـتر بـه هزین ‌ههـای اجتماعـی تعدیـل‬ ‫نگران ‌یهــا در مــورد شکســت بــازار و قابلیــت‬ ‫تعدیــل ســاختاری در دهــه ‪ 1990‬در کشــورهای‬
‫اجــرا بــرای شــرایط محلــی ب ‌هســرعت و توالــی‬ ‫هـدف بـه حـدی فاجعه بـار بـود کـه در ادبیـات‬
‫و ب ‌هطو‌رکلـی فقـر‪،‬‬ ‫توســعه از آن به عنــوان «دهــه از دســت رفتــه»‬
‫• یــک رویکــرد نســبت ًا گســترده‌تر بــه بهداشــت‬ ‫آزادســازی بیشــتر اهمیــت می‌دهــد‪،‬‬ ‫یــاد شــده اســت‪ :‬برخــاف اهــداف موردنظــر‬
‫• رهــا کــردن رویکردهــای «یــک قاعــده بــرای‬ ‫بســته تعدیــل ســاختاری‪ ،‬متوســط رشــد‬
‫و آمـوزش‪،‬‬ ‫همـه» بـه توسـعه کـه موجـب توجـه بیشـتری‬ ‫اقتصــادی طــی دهــه ‪ ۱۹۸۰‬از ‪ 4/7‬درصــد بــه‬
‫• توجــه بــه فســاد بــر مبنــای ایــن دیــدگاه‬ ‫‪ 2/7‬درصـد و متوسـط نـرخ رشـد درآمـد سـرانه‬
‫اقتصــاد نهــادی جدیــد کــه فســاد محصــول‬ ‫بــه شــرایط خــاص هــر کشــور می‌شــود‪،‬‬ ‫از ‪ 2‬درصـد بـه ‪ 0/6‬درصـد کاهـش یافت‪ .‬شـرایط‬
‫• مالکیـت دولتـی گیرنـده برنام ‌ههـا و پروژ‌ههـای‬ ‫مالــی دولت هــا وخیم تــر شــد‪ ،‬آزادســازی‬
‫شکســ ‌ت دولــت و بــازار اســت‪.‬‬ ‫نـرخ بهـره‪ ،‬خصوصی سـازی و آزادسـازی منجـر‬
‫تمرکــز رویکــرد «حکمرانــی خــوب» بــر‬ ‫تو سعه ‪،‬‬ ‫بــه ورشکســتگی بنگاه هــا و افزایــش بیــکاری‬
‫نهادسـازی‪ ،‬مهم تریـن وجـه ممیـزه آن از بسـته‬ ‫• گسـترش نقـش دولـت ب ‌هعنـوان مکمـل و نـه‬ ‫گردیـد‪ .‬اجمـاع واشـنگتنی نتوانسـت تشـخیص‬
‫تعدیــل ســاختاری اســت‪ .‬لــذا سیاســت های‬ ‫دهـد کـه بسـیاری از بنگاه هـای در یـک اقتصـاد‬
‫توســعه در دهــه بعــدی‪ ،‬متمرکــز بــر ایجــاد‬ ‫جانشـین بازارهـا‪،‬‬ ‫در حـال گـذار‪ ،‬در شـرایط رقابتـی و بـاز ماندنـی‬
‫نهادهـای مناسـب گردیـد‪ .‬ایـن در حالـی اسـت‬ ‫نیسـتند زیـرا آن صنایـع در مقابـل مزیـت نسـبی‬
‫کــه اکثــر نهادهایــی کــه در حــال حاضــر بــر‬ ‫نکتــه قاب ‌لتوجــه در ایــن فرازوفرودهــای‬ ‫ناشـی از موجـودی عوامـل اقتصـاد قـرار دارنـد و‬
‫اســاس چارچــوب «حکمرانــی خــوب» بــرای‬ ‫بقــای آنــان متکــی بــه یارانه هــا و حمایت هــای‬
‫توســعه ضــروری شــمرده می شــوند‪ ،‬پــس از‬ ‫تاریخـی تفکـر توسـعه‪ ،‬گـذار از تجویـزات متقـن و‬ ‫دولــت از طریــق مداخــات و اختــالات متعــدد‬
‫توســعه اقتصــادی در کشــورهای توســع ‌هیافته‬
‫کنونـی و نـه پـس از آن ظاهـر شـده اند‪ .‬همچنین‬ ‫جهان شـمول بـه نسـخه های بومـی اسـت‪ .‬در‬ ‫اس ـت‪.‬‬
‫حتــی اگــر توافــق شــود نهادهــای معینــی لازم‬ ‫بــا شکســت سیاســت های موســوم بــه تعدیــل‬
‫هسـتند‪ ،‬بایـد در مشـخص نمـودن شـکل دقیقی‬ ‫ایـن چارچـوب هیـچ راه و روش جهان شـمولی‬ ‫ســاختاری‪ ،‬ب ‌همــرور زمــان‪ ،‬ذیــل اقتصــاد‬
‫کــه می گیرنــد‪ ،‬محتــاط بــود‪ .‬عــاوه بــر ایــن‬ ‫ســاختاری جدیــد‪ ،‬رشــته ای از اصلاحــات‬
‫توســعه نهــادی فرآینــدی زمان بــر اســت کــه‬ ‫بــرای انجــام اصلاحــات اقتصــادی بــا هــدف‬ ‫به‌اصطــاح نســل دوم‪ ،‬بــه مــوارد قبلــی اضافــه‬
‫بـا مهلـت پنـج تـا ده سـال «دوران گـذار» کـه‬ ‫شــد کــه ماهیتــی نهادی تــر داشــت و هدفــش‬
‫در حــال حاضــر بــه کشــورهای درحا ‌لتوســعه‬ ‫نیــل بــه توســعه وجــود نــدارد‪ .‬ایــن مفهــوم‬ ‫بازگردانـدن تحـول سـاختاری بـه هسـته اصلـی‬
‫داده می شــود تــا اســتانداردهای نهــادی خــود‬
‫را بــه «اســتانداردهای جهانــی» ‪-‬کــه منظــور از‬ ‫ب ‌هخوبــی توســط دارون عجم اوغلــو و‬
‫آن عمومــ ًا نهادهــای ایالا ‌تمتحــده می باشــد‪-‬‬
‫برســانند‪ ،‬به‌شــدت ناکافــی اســت‪ .‬ایــن‬ ‫رابینســون برنــدگان نوبــل ‪ 2024‬شــرح داده‬
‫واقعیــت نشــان می دهــد کــه انتقــال قواعــد‬
‫شـده اسـت‪ :‬آ ‌نهـا بـا بررسـی مسـیرهای منتهـی‬

‫بــه شکســت در انجــام اصلاحــات از منظــر‬

‫اقتصــاد سیاســی نشــان داده انــد کــه چگونــه‬

‫تغییـر در هـر یـک از اجـزاء سیسـتم اقتصـادی‪-‬‬

‫اصلاحــات اقتصــادی‬ ‫ندرهایراتــ ًاســتبــاهی‬ ‫سیاســی‬
‫شکســت منجــر شــود؛‬ ‫می توانــد‬

‫‪15‬‬

‫| شـماره ‪ ۲۴‬و ‪ | ۲۵‬زمستان ‪ ۱۴۰۳‬و بهار ‪| ۱۴۰۴‬‬