Page 20 - Sepehr23- 2 low
P. 20
اتاق بازرگانی ،صنایع،
معادن و کشاورزی کرمان
چـرا مطابـق نظـرغالـب اقتصاددانـان ،دولت دولـت در ایـن دوره باهـدف توسـعه اقتصـادی ،بـه درهـردوره ،سیاسـ تگذاران بـه دلایـل مختلـف بـه
بایــد کنتــرل تــورم را در اولویــت برنام ههــای اسـتقراض مسـتقیم از بانـک مرکـزی روی آورد کـه ابزارهـای ایجـاد تـورم روی آورد هانـد کـه درزیـربـه
باعــث افزایــش نقدینگــی و تــورم شــد .در دولــت
اقتصــادی خــود قــراردهــد؟ اصلاحــات ،سیاســ تهای کنتــرل تــورم ب هطــور تفکیـک دور‌ههـا توضیـح داده م یشـود:
کنتــرل تــورم در اقتصــاد ایــران ازنظــر اکثــر موقـت موفقی تآمیـز بـود .بـا ایـن حـال ،اصلاحـات در دوره قبــل از انقــاب اســامی ،سیاســ تهای
اقتصاددانـان از اهمیـت بالایـی برخوردار اسـت ،زیرا سـاختاری ناکامـل ،مانـع از مهـار کامـل تـورم شـد. تورمــی عمدتــ ًا بــه دلیــل برنام ههــای گســترده
تـورم مزمـن و نـرخ بـالای تـورم پیامدهـای مخرب در ایــن دوره ،دولــت ســعی در کاهــش وابســتگی توسـعه اقتصـادی و وابسـتگی بـه درآمدهـای نفتی
اقتصــادی ،اجتماعــی و سیاســی گســترد‌های دارد. بـه نفـت و کنتـرل نقدینگـی داشـت ،امـا مشـکلات بــود .ایــن دوره از سیاســ تهای تورمــی بــا ســه
دلایـل اصلـی بـرای ضـرورت کنتـرل تـورم درایـران بانکــی و ســاختاری همچنــان پابرجــا بودنــد .در ویژگــی اصلــی مشــخص م یشــود :در ده ههــای
دوران دولــت بعــد اصلاحــات ،بــه دلیــل افزایــش ۱۳۴۰و ،۱۳۵۰ایــران برنام ههــای بلند پروازانــ های
را م یتـوان درقالـب مـوارد زیـراعـام کـرد: قیمـت نفـت و اجرای سیاسـ تهای پوپولیسـتی در بــرای توســعه صنعتــی و زیرســاخ تها اجــرا کــرد
تــورم بــالا باعــث کاهــش قــدرت خریــد مــردم قالـب سیاسـ تهای مالـی دولـت ،تـورم ب هشـدت کـه تحـت تأثیـر درآمدهـای سرشـار نفتـی ممکـن
شــده اســت .در ایــران ،بخــش زیــادی از مــردم افزایـش یافـت .یاران ههـای نقـدی بـدون پشـتوانه شــد .طر حهــای توســع های ماننــد برنام ههــای
بـا درآمدهـای ثابـت ماننـد حقو قبگیـران دولتـی، مناسـب و افزایـش نقدینگـی از طریـق تزریـق پـول عمرانــی پن جســاله ،ســرمای هگذار یهای عظیمــی
بازنشســتگان و کارگــران بــا ایــن مشــکل روبــه رو بـه اقتصـاد ،از عوامـل اصلـی افزایـش تـورم در ایـن در بخ شهــای زیرســاختی ،صنعتــی و خدماتــی
هســتند .بــا افزایــش مــداوم قیم تهــا ،قــدرت دوره بــود .همچنیــن تحری مهــای بی نالمللــی و انجـام دادنـد ،امـا این توسـعه بـا افزایـش هزین هها
خریـد کاه شیافتـه اسـت و مـردم توانایـی تأمیـن سیاســ تهای ناکارآمــد ،ماننــد مدیریــت نادرســت و تزریــق ب یرویــه پــول بــه اقتصــاد همــراه شــد
نیازهـای اساسـی خـود را از دسـت‌داد‌هانـد .ایـن نــرخ ارز و سیاســ تهای مالــی انبســاطی ،بحــران کـه منجـر بـه افزایـش تقاضـا و درنهایـت افزایـش
امــر بــه کاهــش ســطح رفــاه عمومــی و افزایــش اقتصـادی و تـورم شـدید را تشـدید کردنـد .در دولت قیم تهــا و تــورم شــد .ب هعبار تدیگــر ،جریــان
نابرابر یهــای اقتصــادی منجــر شــده اســت کــه تدبیــر و امیــد ،تلا شهایــی در ابتــدا بــرای کنتــرل سـریع پـول در اقتصـاد بـدون مدیریـت مناسـب،
ب هنوعــی شــاخ صهای توزیــع درآمــد هــم ایــن تـورم و ثبـات اقتصـادی صورت گرفـت ،امـا در ادامه
موضــوع را نشــان م یدهنــد .بــه عبارتــی تــورم، بـا تحری مهـای آمریـکا و کاهـش درآمدهـای نفتـی فشـار تورمـی شـدیدی ایجـاد کـرد.
منجـر بـه پدیـده مالیـات حقو قبگیـران بـه طبقـات و صلبیـت سـاختار ناکارآمـد قبلـی مانـع از موفقیت بعــد از انقــاب اســامی ،سیاســ تهای تورمــی
بــالای درآمــدی در کشــور شــده اســت و از دلایــل ایـن تلا شهـا شـد .تـورم همچنـان ادامـه یافـت، ایـران تحـت تأثیـر عوامـل مختلفـی قـرار گرفـت.
عمـده افزایـش فقـر بـه رقمـی حـدود بیـش از 25 بویــژه پــس از خــروج آمریــکا از برجــام و اعمــال تغییــرات ســاختاری ،جنــگ تحمیلــی ،تحری مهــا
میلیـون نفـر در سـا لهای اخیـر در ایـران ،اسـت. تحری مهـای شـدیدتر ،دول تهـای تدبیـر و امیـد و و ناکارآمد یهــای مدیریتــی ،دلایــل اصلــی تــورم
تــورم بــالا بــه ب یثباتــی اقتصــادی کشــور منجــر دولـت سـیزدهم هـم چنـان با مشـکلات سـاختاری مزمــن پــس از انقــاب بــه شــمار م یرونــد .در
شــده اســت کــه خــود یکــی از عوامــل اصلــی ماننـد کسـری بودجـه ،عدم اسـتقلال بانـک مرکزی ســا لهای پــس از انقــاب ،کشــور بــا تغییــرات
کاهـش سـرمای هگذاری ،بویـژه در بخـش خصوصـی و سیاســ تهای ارزی نامناســب دســ توپنجه نــرم عمیـق سیاسـی و اجتماعـی مواجـه شـد کـه همراه
اســت .ســرمای هگذاران و کســ بوکارها بــه دلیــل کرد‌هانـد کـه ایـن مشـکلات تـورم را در سـطح بالاتـر
عــدم پی شبینــی پذیــری قیم تهــا و هزین ههــا، بــا رکــود و تعطیلــی صنایــع بــود.
ریســک ســرمای هگذاری آ نهــا افزایــش پیداکــرده از قبــل نگ هداشــته اســت. پــس از شــروع جنــگ ایــران و عــراق ،بخــش
اســت و لــذا از تصمی مگیر یهــای اقتصــادی عمــد‌های از منابــع اقتصــادی بــه جبهــه جنــگ
بلندمـدت خـودداری م یکننـد .ایـن وضعیـت رشـد تــورم مزمــن در ایــران ترکیبــی از سیاســت‌های اختصــاص یافــت .هزین ههــای نظامــی و کاهــش
اقتصــادی بالقــوه جامعــه را در کنــار تحری مهــا ناپایــدار مالــی ،پولــی ،وابســتگی بــه نفــت، ظرفی تهــای بالقــوه تولیــد منجــر بــه تــورم شــد.
کاهـش داده اسـت .تـورم بـالا بیشـترین فشـار را بر تحری مهــا ،نوســانات شــدید نــرخ ارز و عــدم همچنیــن تحری مهــای بی نالمللــی و کاهــش
گرو‌ههــای آســی بپذیر جامعــه وارد کــرده اســت. اســتقلال نهــادی پولــی کشــور و در کل نبــود درآمدهــای نفتــی ،فشــار اقتصــادی زیــادی بــه
افــراد ک مدرآمــد کــه توانایــی افزایــش درآمدهــای امکانـات بـرای ایجـاد ظرفیـت رشـد اقتصـادی دولــت آورد و افزایــش قیم تهــا و کمبــود کالاهــا
خــود را ندارنــد ،بیشــتر از تــورم آســی بدید‌هاند. اســت .ایــن عوامــل به‌طــور مــداوم فشــار بــر
درنتیجــه ،توزیــع ناعادلانــه ثــروت تشــدید شــده ســطح قیم تهــا را افزایــش داده و چشــم‌انداز در ایــن دوره رایــج شــد.
و فاصلــه طبقاتــی افزای شیافتــه اســت .کنتــرل اقتصــادی کشــور را شــکننده کرده‌انــد. بــا پایــان جنــگ ،دولــت ســازندگی بــه اجــرای
تـورم م یتوانـد از ایـن رونـد جلوگیـری کنـد .تـورم برنام ههــای بازســازی و توســعه پرداخــت.
بــالا در ایــران باعــث شــده هزین ههــای بده یهــای سیاســ تهای انبســاطی مالــی و پولــی ب همنظــور
دولتــی افزایــش یابــد .بــا توجــه بــه ای نکــه در بازســازی زیرســاخ تهای آســی بدیده جنــگ،
همــراه بــا افزایــش ســرمای هگذار یهای دولتــی،
افزایــش نقدینگــی و تــورم را بــه دنبــال داشــت.
18
| شـماره | 23پاییز | 1403
