Page 14 - Sepehr23- 2 low
P. 14
اتاق بازرگانی ،صنایع،
معادن و کشاورزی کرمان
راه‌های بهبود فضای اقتصاد کلان کشور
ابزار توسعه دکترسید مرتضی افقه
جــزء دوم توســعه ابــزار نیــل بــه آن اســت.
براســاس ادبیــات موجــود ،انســان تنهــا و تنهــا عضو هیئ تعلمی گروه اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز
ابـزار نیـل بـه توسـعه اسـت؛ هـر پیشـرفتی در
شــاخ صهای اقتصــادی کــه محرکــی غیــر از مقدمه
انسـان (از جملـه منابـع طبیعـی) داشـته باشـد، توسـعه فراینـدی پیچیـده و چندبعـدی اسـت
تحولـی اسـت موقـت ،ناپایـدار و غیرقابـل اتـکا. کـه نیـل بـه آن نیازمنـد برخـورداری از دانـش
در واقــع ،منابــع طبیعــی وقتــی قابــل تبدیــل نظـری کافـی و البتـه بومـی شـده بـر اسـاس
بــه رفــاه جامعــه می‌شــوند (از طریــق تبدیــل ماهیــت ســاختارهای فکــری نگرشــی و
آ نهـا بـه کالا و خدمـات موردنیـاز) کـه در اختیار فرهنگـی و اجتماعـی داخلـی .توضیـح آن‌کـه،
انســا نهای توســع هیافته و متخصــص و ماهــر ادبیـات توسـعه دربرگیرنـده سـه جـزء اسـت:
.1هـدف توسـعه؛ .2فراینـد توسـعه؛ .3ابـزار
قـرار گیرنـد.
توســعه.
کشــور انجــام تحولاتــی عمیــق و گســترده در فرایند توسعه هدف
سـاختارهای ضـد تولیـد و ضـد توسـعه موجـود هــدف توســعه معمــولاً بــرای همــه جوامــع
ضــروری اســت .شــواهد نشــان م یدهــد کــه جــزء ســوم ،فراینــد توســعه اســت« ،توســعه یکســان و همــان اســت کــه در ادبیــات نظــری
هنــوز بســیاری از تحــولات غیراقتصــادی لازم و رایــج توســعه موجــود اســت .هــدف توســعه
بــرای پیشــرف تهای علمــی و تکنولوژیــک و در واقــع فراینــدی اســت کــه طــی آن انســان را می‌تــوان بــر اســاس آخریــن و رایج‌تریــن
در نهایــت رشــد و رفــاه اقتصــادی کشــور انجــام تعریـف از توسـعه به نقـل از آمارتیا ِسـن,Sen( 1
نشـده اسـت .یکـی از دلایـل ناکامـی و شکسـت توســع هنیافته بــه انســانی توســع هیافته )3 ,1999توسـعه دان بنـگلادش الاصـل سـاکن
سیاســ تهای اقتصــادی ســه دهــه گذشــته آمریـکا این‌گونـه بیـان کـرد« :توسـعه فراینـدی
(پــس از پایــان جنــگ) ،نــگاه ت کبعــدی تبدیــل م یشــود»( 3افقــه .)81 ،1400 ،در واقــع، اسـت کـه موجـب گسـترش آزادی هایـی گـردد
اقتصــاد خوانده هــای ناآشــنا یــا ب یاعتنــا بــه کـه شـادی و آسـایش مـردم را در پـی خواهـد
ضــرورت تحــول در بین شهــا و نگر شهــای «توســعه فراینــدی اخلاقــی و تربیتــی اســت»؛ داشـت ...توسـعه بایـد منجـر بـه محـو عوامـل
تصمیــم گیــران و تصمیم ســازان و بنابرایــن بــه اصلـی ایجـاد نـا آزادی‌هـای 2انسـا نها شـامل:
ضـرورت تحـولات اساسـی در سـاختارهای ضـد بـه همیـن دلیـل فراینـدی زما نبـر اسـت ،زمـان فقــر ،اســتبداد ،نبــود فرص تهــای اقتصــادی
تولیــد و ضــد توســعه حاکــم بــر کشــور اســت. و محرومی تهــای اجتماعــی نهادینــه شــده،
در واقــع در طــول ســه دهــه گذشــته ،ایــن را نمی‌تــوان از فراینــد توســعه حــذف کــرد ،امــا غفلــت از بودج ههــای عمومــی و ناشــکیبائی
گــروه از اقتصــاد خواند‌ههــا ،ب یاعتنــا بــه نبــود و یکه تــازی حکومت هــای ســرکوبگر گــردد»؛
پی شنیازهــای غیراقتصــادی لازم بــرای حــل بــا سخ تکوشــی و از خودگذشــتگی نخبــگان بنابرایــن بــا بهره‌گیــری از ادبیــات موجــود
مشـکلات اقتصـادی ،تـاش کرد‌هانـد بـا تأکیـد م یتــوان به‌صــورت خلاصــه توســعه را ای نگونــه
بــر نســخ ههای صرفــ ًا اقتصــادی ،مشــکلات جامعــه م یتــوان آن را کوتــاه کــرد. تعریــف کــرد کــه :فراینــدی اســت کــه طــی
اقتصــادی را حــل نمــوده و جامعــه را در مســیر آ نهمــه افــراد جامعــه بتواننــد کلیــه نیازهــای
توسـعه قـرار دهنـد .همیـن غفلـت یـا ب یاعتنایی بنابرایــن ،بــرای بهبــود شــاخ صهای اقتصــادی مـادی و غیرمـادی خـود را طبـق عـرف موجـود
بـه وجـود پی شنیازهـای غیراقتصـاد ِی لازم بـرای جامعــه تأمیــن کننــد؛ یعنــی هیــچ فــردی
جـزءدومتوسـعهابـزار نیـلبـه آناسـت.براسـاس دغدغــه تأمیــن نیازهــای مــادی و غیرمــادی
ادبیـات موجـود ،انسـان تنهـا و تنهـا ابـزار نیـل بـه
توسـعه اسـت؛ هـر پیشـرفتی در شـاخ صهای خــود را نداشــته باشــد.
اقتصـادی کـه محرکـی غیـر از انسـان (از جملـه
منابـع طبیعـی) داشـته باشـد ،تحولـی اسـت
موقـت ،ناپایـدار و غیرقابـل اتـکا .در واقـع ،منابـع
طبیعـی وقتـی قابـل تبدیـل بـه رفـاه جامعـه
م یشـوند (از طریـق تبدیـل آ نهـا بـه کالا و
خدمـات موردنیـاز ) کـه در اختیـار انسـا نهای
توسـع هیافته و متخصـص و ماهـر قـرار گیرنـد.
1. Sen, Amarthya Kumar, Development as Freedom, Oxford, 1999. 2. Unfreedom 12
.3افقه ،سید مرتضی« ،انسان توسعه‌یافته ،پیشران توسعه جوامع؛ نسخ های برای ایران» ،انتشارات جهاد دانشگاهی.1400 ، | شـماره | 23پاییز | 1403
