Page 46 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 46
اتاق بازرگانی ،صنایع،
معادن و کشاورزی کرمان
تفکر سیستمی و سیستم‌سازی
اســت .بــا ایجــاد آگاهــی از نقــش ســاختارها تفکرسیستمی چیست؟ امیررضا ترابی1
در ایجـاد شـرایطی کـه بـه وجـود آمـده اسـت؛ تفکــر سیســتمی رویکــردی ک لنگــر دارد کــه
تشــخیص ایــن کــه قوانیــن پیچیــد‌های بــر یـک سیسـتم را بـه صـورت کلان و در ارتبـاط بـا کارشناس ارشد مهندسی صنایع دانشگاه شهید باهنر کرمان
سیســت مهای مختلــف حاکــم اســت کــه اجــزای آن م یبینــد .بدیــن صــورت م یتــوان
ســازما نها از آن آگاه نیســتند و درک اینکــه بـه پیچیدگ یهـای سیسـتم بـا دقـت بیشـتری مقدمه
اقدامـات امـروز در بلندمـدت عواقـب و نتایجـی نــگاه کــرد و حــل مســائل مربــوط بــه سیســتم امــروزه بــا چالش‌هایــی مواجــه هســتیم کــه
دارد کــه ممکــن اســت امــروز مشــهود نباشــد. بـه سـادگی امکا نپذیـر خواهـد بـود .بـه عبارتـی ریشــه در راه‌حل‌هــای کوتاه‌مــدت کــه بــرای
همچنیـن تفکـر سیسـتمی یـک ابزار تشـخیصی تفکــر سیســتمی دیگــر بــه صــورت جداگانــه برخـی دیگـر از مسـائلی دارد کـه در گذشـته بـا
اسـت .همان طـور کـه در زمینـۀ پزشـکی ،درمـان بــه اجــزای یــک سیســتم نــگاه نم یکنــد و آن مواجــه بوده‌ایــم .نظیــر ایــن چالش‌هــا را
مؤثـر نیازمنـد تشـخیص صحیـح اسـت؛ تفکـر دیدگاهــی را ارائــه م یدهــد کــه دربــارۀ روابــط، می‌تــوان در مثال‌هایــی از قبیــل پاییــن بــودن
سیسـتمی نیـز بـه دنبـال بررسـی کامـل و دقیـق الگوهــا و تصویــر کلــی مســائل آگاهــی ایجــاد کیفیــت محصــولات ،کم‌آبــی ،تــورم و ...دیــد.
م یکنــد .ایــن دیــدگاه باعــث ارتقــاء ارتباطــات، در واقــع ایــن مســائل ناشــی از دیدگاه‌هــای
مســائل قبــل از اقــدام بــرای حــل اســت. پیــدا کــردن را‌هح لهــا و پی شبینــی چال شهــا کوتاه‌مــدت و راهکارهــای موقــت و مســکنی
تفکـر سیسـتمی بـا مشـاهده و بررسـی وقایـع قبـل از تشـدید آ نهـا م یشـود .بـه طـور کلـی، بــوده اســت کــه خــود باعــث شــدت بیشــتر
و داد‌ههـا بـه دنبـال شناسـایی الگوهـای رفتـاری تفکــر سیســتمی تطبیــق ســریع ،نــوآوری و آثــار مخــرب راهکارهــای کوتاه‌مــدت می‌شــود.
ســاختارها در طــول زمــان اســت تــا درک دیـدگاه مشـترکی کـه بـه تقویـت مزیـت رقابتـی آنچــه در واقعیــت رخ می‌دهــد بــا آنچــه
عمیقــی نســبت بــه ســاختارهای زیربنایــی کــه دولت‌هــا ،جوامــع و ســازمان‌ها هدف‌گــذاری
رویدادهــا و الگوهــا را هدایــت م یکنــد ،ایجــاد منجــر م یشــود را تســهیل م یکنــد. می‌کننــد ،فاصلــه دارد و ایــن جایــی اســت
شــود .بــا شناســایی و تغییــر ســاختارهایی کــه در شـکل شـماره ( )1در حـوزه برخـورد با مسـائل، کــه مســائل بــه وجــود می‌آیــد .بــرای حــل
مشـک لآفرین اسـت (از جملـه مد لهـای ذهنـی دیـدگاه تفکـر سیسـتمی ک لنگـر در برابـر دیـدگاه مســئله ،شــناخت و تحلیــل علت‌هــای ایجــاد
و ادراکات) ،م یتــوان انتخا بهــای موجــود را غیــر سیســتمی جزءنگــر بــه تصویــر کشــیده آن ضـروری اسـت .گاهـی مـکان و زمـان وقـوع
گســترش داد و را‌هح لهــای رضای تبخ شتــر و علت‌هـا از زمـان نمایـان شـدن مسـئله ،فاصلـه
شـده اسـت. دارنــد و مجموعــه‌ای از علت‌هــای بــا روابــط
طولان یمدتــی بــرای مشــکلات ایجــاد کــرد. تفکــر سیســتمی بــه دنبــال درک عمیــق و پیچیـده و درهم‌تنیـده و بـا رفتارهـای گوناگـون
ریشــ های از سیســت مها و ســاختارهای پیچیــده در طــول زمــان وجــود دارد کــه تحلیــل ذهنــی
و اســتاتیک (ایســتا) آن ،بــه حــل مســئله
بـرای حـل مسـائلی کـه در بسـتری از عوامـل کمکـی نمی‌کنـد؛ بنابرایـن بـرای حـل مسـائلی
بـا روابـط پیچیـده رخ م یدهـد نیازمنـد درک کــه در بســتری از عوامــل بــا روابــط پیچیــده
عمیقـی از مسـئله و ریشـ ههای آن اسـت و بـه رخ می‌دهــد نیازمنــد درک عمیقــی از مســئله
تفکـر دینامیـک (پویـا) نیـاز اسـت .همچنیـن و ریشــه‌های آن اســت و بــه تفکــر دینامیــک
بـرای سـازما نها و تی مهـا ،نـوآوری مـداوم، (پویـا) نیـاز اسـت .همچنیـن بـرای سـازمان‌ها
حـل سـریع مشـکلات و تصمیم‌گیر یهـای و تیم‌هــا ،نــوآوری مــداوم ،حــل ســریع
مؤثـر بسـیار حائـز اهمیـت اسـت .بـا افزایـش مشــکلات و تصمیم‌گیری‌هــای مؤثــر بســیار
پیچیدگـی و ارتباطـات ،مسـائل سـازما نها حائـز اهمیـت اسـت .بـا افزایـش پیچیدگـی و
نیـز پیچید هتـر شـده اسـت .ایـن مسـئله ارتباطــات ،مســائل ســازمان‌ها نیــز پیچیده‌تــر
باعـث م یشـود کـه رهبـران بـه دنبـال شــده اســت .ایــن مســئله باعــث می‌شــود کــه
تحلیـل اجـزای متنـوع یـک سـازمان باشـند. رهبـران بـه دنبـال تحلیـل اجـزای متنـوع یـک
ســازمان باشــند.
.1و دکتر سید حامد موسوی راد عضو هیات علمی بخش مهندسی صنایع دانشگاه شهید باهنر کرمان 44
| شـماره | 22تابستان | 1403
