Page 47 - Sepehr eghtesad kerman 22
P. 47
مقاله سیاس تگذاری
دیدگاه تفکر سیستمی در مقایسه با دیدگاه غیر سیستمی شکل شماره ()۱ ضرورت و اهمیت
ضـرورت و اهمیـت ب هکارگیـری تفکـر سیسـتمی
• تفکــر دینامیــک (پویــا) :بــه جــای تفکــر • تعییـن مـرز سیسـتم :بایـد مرزهـای سیسـتم
اســتاتیک بایــد بــه تغییــرات و پویای یهــای بــه درســتی تعییــن شــود تــا مســئله بــه طــور بـه شـرح زیـر اسـت:
واضــح مشــخص شــود و آنــگاه بــه تحلیــل و • بهبــود تصمی مگیــری :تفکــر سیســتمی کمــک
سیســتم توجــه کــرد. م یکنــد بینــش و تفکــر مــا گســترش یابــد و
• عواقــب تصمیمــات :مســائل امــروز ناشــی از مدیریــت آن پرداخــت. مشـکلات را بـا نگاهـی عمیـق و جامـع بنگریـم
• تمرکــز بــر نقــاط دیــده نشــده :بــرای شــروع و در نتیجـه بدی لهـای موجـود بـرای حـل یـک
را‌هح لهــا و اقدامــات گذشــته اســت. حـل یـک مسـئله بایـد بـر مـواردی تمرکـز کـرد مســئله افزایــش یابــد .در عیــن حــال ،اصــول
• را هح لهــای ســاده :راهکارهــای زودبــازده کـه کمتـر موردتوجـه قـرار م یگیـرد و همچنیـن تفکــر سیســتمی مــا را آگاه م یکنــد کــه هیــچ
و ســاد‌هانگارانه م یتوانــد نتایــج بدتــری بــه ســعی شــود کنجــکاوی گــروه در مــورد مســئلۀ را‌هحـل کاملـی وجـود نـدارد و انتخا بهایـی کـه
موردبحــث برانگیختــه شــود .بــرای ایــن کار از انجــام م یشــود بــر ســایر بخ شهــای سیســتم
همــراه داشــته باشــد. سـؤالاتی ماننـد «چـه جنبـ های از ایـن مسـئله را
• فاصلـۀ بیـن مشـکل و علـت آن :مسـئله و علـل متوجــه نم یشــویم؟» م یتــوان اســتفاده کــرد. تأثیرگـذار خواهـد بـود.
بـه وجـود آورنـدۀ آن بـه لحـاظ زمانـی و مکانـی • مـدل کـوه یـخ :بـرای درک کامـل مسـئله ،بـه • حــل ســری عتر مشــکل :رهبــران را قــادر
چارچـوب مـدل کـوه یـخ توجـه شـود .گـروه باید م یســازد تــا ارتباطــات حیاتــی و ریشــۀ
م یتواننـد از هـم دور باشـند. مسـئله را از سـه زاویـه توصیـف کنـد :رویدادهـا، مشـکلات مربـوط بـه یـک سـازمان یـا فرآینـد را
• اثـرمرکـب :تغییـرات کوچـک نتایـج بـزرگ بـه ببیننـد کـه ایـن بینـش منجـر بـه حـل سـری عتر
الگوهـا و سـاختارها. مشــکل م یشــود .بــا پی شبینــی تأثیــر هــر
بـار م یآورنـد. • نقط هنظــر مشــترک :افــراد دیدگا‌ههــا و مشـکل ،م یتـوان شـدت آن را بـه حداقـل رسـاند
اطلاعــات مختلــف از مســائل دارنــد؛ بنابرایــن یـا حتـی آن تهدیـد را بـه فرصـت تبدیـل کـرد؛
ابزارهای تفکرسیستمی مهــم اســت کــه دیدگا‌ههــای مختلــف دریافــت بنابرایـن تفکـر سیسـتمی ایـن امـکان را فراهـم
در شــکل شــماره ( )2برخــی از ابزارهــای رایــج شــود تــا اطمینــان حاصــل شــود کــه همــه بــه م یسـازد تـا انتخا بهـای آگاهانـه اتخـاذ شـود.
در تفکـر سیسـتمی بـه نمایـش درآمـده اسـت نقط هنظــر مشــترک رســید‌هاند و را‌هح لهــا • درک متقابـل :تفکـر سیسـتمی همچنیـن درک
کـه افـراد م یتواننـد بـرای ایـن منظـور اسـتفاده توســط افــرادی کــه نیــاز بــه اجــرای آن دارنــد، مشـترکی از نحـوۀ عملکـرد یـک سیسـتم را برای
یـک تیـم ایجـاد م یکنـد؛ بـرای مثـال ،تمریـن
نماینـد. پذیرفت هشــده اســت. ترسـیم نمـودار حلقـۀ عل تومعلولـی ،یـک تیـم
• الگــوی تغییــرات :بــه جــای تمرکــز بــر روی را سـوق م یدهـد تـا نگـرش و درک مشـترکی از
مراحل و پیاد هسازی وقایــع بایــد الگوهــای تغییــرات را در سیســتم یـک موقعیـت داشـته باشـند .در نتیجـه ،تفکـر
مراحـل پیاد‌هسـازی تفکـر سیسـتمی بـه شـرح سیسـتمی ابـزار مؤثری بـرای شناسـایی ،توصیف
شناســایی کــرد. و انتقـال درک اعضـای گـروه از سیسـتم اسـت.
زیـر اسـت: • رابطـۀ عل تومعلولـی :تفکـر سیسـتمی بـر رابطۀ • نــوآوری :بــا درک روابــط متقابــل و الگوهــا،
• مشــاهده و درک سیســتم :در ایــن مرحلــه عل تومعلولـی تمرکـز دارد ،نـه رابطـۀ همبسـتگی. تی مهــا م یتواننــد بــه نوآور یهــای نویــن
سیســتم و روابــط ،تعامــات و الگوهــای درون دسترسـی داشـته باشـند .تفکـر سیسـتمی دامنۀ
آن بایــد مشــاهده ،مطالعــه و درک شــود .درک انتخا بهــای موجــود بــرای حــل مســائل را
اینکــه سیســتم دارای چــه اجزایــی اســت و
گســترش م یدهــد.
قوانین و قواعد
قوانیــن و قواعــد ب هکارگیــری تفکــر سیســتمی
بـه شـرح زیـر اسـت:
• عــدم ســرزنش شــرایط محیطــی :هرگــز نبایــد
شـرایط محیطـی و عوامـل بیرونـی را سـرزنش
کـرد .بـه جـای آن بایـد بـه دنبـال نقاط حسـاس
و مؤثـر در سیسـتم بـود.
45
| شـماره | 22تابستان | 1403
