Page 53 - Sepehr- 24-25 2pages

‫مقاله سیاس ‌تگذاری‬

‫توهــم مالــی م ‌یتوانــد در جامعــه پیامدهــای‬ ‫نیـز م ‪‎‬یتوانـد توهـم مالـی را تحـت تأثیـر قـرار‬ ‫از آنجایـی کـه توهـم مالی دارای اشـکال مختلفی‬
‫منفــی مختلفــی چــون تصمی ‌مگیر ‌یهــای‬ ‫دهـد‪ .‬توهـم مالـی در ایـران نیـز‪ ،‬ریشـه در عوامل‬ ‫اسـت کـه هـر کـدام بـه نحـوی بـر درک افـراد از‬
‫نادرســت اقتصــادی‪ ،‬عــدم پاســخگویی دولــت‪،‬‬ ‫مختلفــی چــون؛ نوســانات شــدید اقتصــادی از‬ ‫ارزش پــول و دارای ‌یهایشــان تأثیــر م ‌یگذارنــد‪.‬‬
‫ناکارآمــدی سیاســ ‌تهای مالــی و تأثیــر بــر‬ ‫قبیــل تــورم بــالا و ناپایــدار‪ ،‬تغییــرات ناگهانــی‬ ‫شــناخت برخــی از ایــن اشــکال ضــرورت دارد‪،‬‬
‫بازارهـای مالـی را بـه دنبـال داشـته باشـد؛ وقتـی‬ ‫نــرخ ارز‪ ،‬سیاســ ‌تهای پولــی و مالــی دولــت‪،‬‬
‫افـراد درک درسـتی از وضعیـت مالـی ندارنـد‪ ،‬در‬ ‫رکـود اقتصـادی‪ ،‬مداخـات دولـت در بـازار‪ ،‬عـدم‬ ‫جـدول شـماره (‪.)1‬‬
‫تصمی ‌مگیر ‌یهــای اقتصــاد ‌ی دچــار ک ‪‌‎‬جفهمــی‬ ‫شــفافیت اقتصــادی‪ ،‬فســاد مالــی‪ ،‬فرهنــگ‬ ‫در ادامــه بــه برخــی از عوامــل و پیامدهــای‬
‫م ‪‎‬یشــوند؛ بــرای مثــال‪ ،‬ممکــن اســت بیــش‬ ‫مالــی و عــدم آگاهــی‪ ،‬نگر ‌شهــای ســنتی‪،‬‬ ‫مختلـف ایـن پدیـده درجامعـه اشـاره م ‌یشـود‪:‬‬
‫از حــد خــرج کننــد یــا کمتــر از حــد پ ‌سانــداز‬ ‫تبلیغــات گمرا‌هکننــده‪ ،‬تأثیــر رســان ‌هها‪ ،‬عوامــل‬ ‫الــف‪ -‬عوامــل مؤثــربــرپدیــده توهــم مالــی؛‬
‫کننـد‪ .‬همچنیـن اگـر مـردم درک درسـتی از نحوه‬ ‫روا ‌نشــناختی و بحرا ‌نهــای اقتصــادی دارد کــه‬ ‫عوامـل مؤثـر بـر ایـن پدیـده را م ‌یتـوان بـه دو‬
‫هزینـه کـرد درآمدهـای دولتـی نداشـته باشـند‪،‬‬ ‫در طـول زمـان و تحـت تأثیـر شـرایط اقتصـادی‪،‬‬
‫دولــت کمتــر در برابــر آ ‌نهــا پاســخگو خواهــد‬ ‫اجتماعــی و سیاســی متفــاوت‪ ،‬شــک ‌لگرفت ‌هاند‪.‬‬ ‫دســته زیــر تقســیم بنــدی کــرد‪:‬‬
‫بـود و یـا اینکـه دولـت بـا گرفتـن وام و توسـل‬ ‫ب‪ -‬پیامدهــای توهــم مالــی‪ :‬توهــم مالــی در‬ ‫‪ -1‬عوامـل فـردی؛ شـاخ ‌صهایی از قبیـل سـطح‬
‫بــه تــورم هزین ‌ههایــش را از شــهروندان مخفــی‬ ‫دو بخــش اقتصــادی و اجتماعــی پیامدهــای‬ ‫تحصیـات‪ ،‬تجربـه زیسـته تورمـی‪ ،‬احساسـات و‬
‫نگــه دارد و ایــن امــر ناکارآمــدی سیاســ ‌تهای‬ ‫تعصبـات و امیـدواری بـه بهبـود شـرایط‪ ،‬عوامـل‬
‫مالــی دولــت را در پــی داشــته باشــد و مــردم‬ ‫متفاوتــی بــرای جامعــه دارد‪:‬‬
‫بــه دلیــل عــدم درک صحیــح از سیاســ ‌تهای‬ ‫ب‪ -1-‬پیامدهای اقتصادی‪:‬‬ ‫فـردی توهـم مالـی محسـوب م ‪‎‬یشـوند‪،‬‬
‫مالـی‪ ،‬واکنـش مناسـبی بـه آ ‌نهـا نشـان ندهنـد‬ ‫‪ -2‬عوامـل کلان‪ :‬مؤلف ‌ههایـی چـون سیاسـ ‌تهای‬
‫و یـا اینکـه مثـاً افـرادی کـه فقـط بـه افزایـش‬ ‫‪ -1‬تصمی ‌مگیـری نادرسـت اقتصـادی؛ بیـش از‬ ‫پولـی و مالـی دولـت‪ ،‬عـدم شـفافیت اقتصـادی‪،‬‬
‫اسـمی حقـوق خـود توجـه م ‌یکننـد و تـورم را در‬ ‫حـد خـرج کـردن و پ ‌سانـداز ناکافـی‪،‬‬ ‫تبلیغــات گمرا‌هکننــده رســان ‌هها و نوســانات‬
‫نظــر نم ‌یگیرنــد‪ ،‬دچــار توهــم مالــی م ‌یشــوند‪.‬‬ ‫اقتصـادی (تـورم و رکـود) از جملـه عوامـل کلان‬
‫جامعــ ‌های کــه تصــور م ‌یکنــد بده ‌یهــای‬ ‫‪ -2‬ناکارآمـدی سیاسـ ‌تهای مالی؛ عـدم واکنش‬
‫عمومــی مشــکلی ایجــاد نم ‌یکنــد و یــا افــرادی‬ ‫مناسـب مـردم به سیاسـ ‌تهای دولت‪،‬‬ ‫توهـم مالـی هسـتند‪.‬‬
‫از طرفــی عامــل کلا ‌نتــ ِر سیاســ ‌تهای پولــی و‬
‫‪ -3‬تأثیـر بـر بازارهـای مالـی؛ تشـکیل حبا ‪‎‬بهای‬ ‫مالـی دولـت بـا توجـه بـه پیچیدگـی نظـام مالی‪،‬‬
‫اقتصـادی‪ ،‬نوسـانات شـدید قیم ‌تهـا و کاهـش‬ ‫شــفافیت ناکافــی‪ ،‬رو ‌شهــای بودج ‌هریــزی‪،‬‬
‫مالیــات گیــری‪ ،‬تبلیغــات و القائــات سیاســی‬
‫کارایی بــازار‪.‬‬

‫اشکال مختلف توهم مالی‬ ‫جدول شماره (‪)1‬‬

‫مثال‬ ‫تعریف‬ ‫نوع توهم مالی‬

‫اگر حقوق یک کارمند ‪ 20‬درصد افزایش یابد‪ ،‬اما نرخ تورم نیز ‪ 20‬درصد باشد‪ ،‬درواقع‬ ‫تمرکز بر مقدار اسمی پول‬ ‫توهم پولی‬
‫قدرت خرید فرد تغییری نکرده است‪ .‬باای ‌نحال‪ ،‬بسیاری از افراد ممکن است این‬ ‫ب ‌هجای قدرت خرید واقعی؛‬ ‫(‪)Money Illusion‬‬
‫افزایش حقوق را ب ‌هعنوان بهبود وضعیت مالی خود تلقی کنند‪.‬‬
‫نادیده گرفتن تورم‬

‫فردی که سهام یک شرکت را به قیمت ‪ 100‬دلار خریداری کرده و در مقطعی قیمت آن‬ ‫تخمین بیش از حد ارزش دارای ‌یها؛‬ ‫توهم ثروت‬
‫به ‪ 200‬دلار رسیده است‪ ،‬ممکن است احساس کند که ثروتمند شده است‪ ،‬در حالی که‬ ‫مانند افزایش قیمت سهام یا املاک‬ ‫(‪)Wealth Illusion‬‬

‫تا زمانی که سهام را نفروخته باشد‪ ،‬این افزایش قیمت تنها روی کاغذ وجود دارد‪.‬‬ ‫بدون فروش واقعی‬

‫فردی که بدهی کارت اعتباری بالایی دارد‪ ،‬ممکن است با توجه به درآمد ماهیانه خود‬ ‫دس ‌تکم گرفتن مقدار بدهی‬ ‫توهم بدهی‬
‫این بدهی را قابل مدیریت بداند و به خریدهای اعتباری خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫یا اهمیت آن؛ منجر به‬ ‫(‪)Debt Illusion‬‬

‫تصمی ‌مگیری‌های پرریسک‬

‫اگر نرخ تورم ‪ 10‬درصد باشد و نرخ بهره سپرده بانکی ‪ 8‬درصد‪ ،‬درواقع فرد قدرت‬ ‫توجه به نرخ بهره اسمی بدون در‬ ‫توهم نرخ بهره‬
‫خرید خود را از دست داده است‪.‬‬ ‫نظر گرفتن نرخ بهره واقعی‬ ‫(‪)Interest Rate Illusion‬‬
‫(با کسر تورم)‬

‫‪51‬‬

‫| شـماره ‪ ۲۴‬و ‪ | ۲۵‬زمستان ‪ ۱۴۰۳‬و بهار ‪| ۱۴۰۴‬‬