Page 51 - Sepehr- 24-25 2pages
P. 51
مقاله سیاس تگذاری
توهم مالی
نگاهی به توهم مالی به‌عنوان یک حفره ساختاری در جامعه‌شناسی اقتصاد ِی ایران
فشـارهای تورمـی منجـر شـود؛ بنابرایـن ،توهـم و هزین ههایــی کــه ب هوســیله دولــت و ســایر دکترمینا شیروانی ناغانی
مالــی ن هتنهــا یــک پدیــده اقتصــادی ،بلکــه امـور و اقتـدار سیاسـی کـه بـر اقتصـاد و جامعـه
یـک چالـش اجتماعـی نیـز محسـوب م یشـود تأثیــر م یگــذارد ،م یپــردازد .مفهــوم کلیــدی پژوهشگر جامع هشناسی اقتصادی و توسعه ،دبیر گروه
کــه نیــاز بــه تحلی لهــای پژوهشــی عمیــق تو ّهــم مالــی ( )Fiscal Illusionپدیــد‌های در جامع هشناسی اقتصادی انجمن جامع هشناسی ایران
دارد .از ایــ نرو تو ّهــم مالــی موضوعــی مهــم و جامع هشناســی مالــی و بــه ایــن معناســت
بح ثبرانگیــز در جامع هشناســی اقتصــادی کلان کــه ســطح معیــن درآمــد دولــت و ســاختار مقدمه و بحث:
محســوب م یشــود .جامعه شناســان بــا تبییــن کوتا‌همــدت و بلندمــدت مالیــات بــر ســطح جامع هشناسـی اقتصـادی جدیـد از 1985میلادی
ایــن مفهــوم و بررســی اثــرات سیاســ تهای مخـارج بدهـی دولـت اثـر م یگـذارد و بـا تصـور بــا مقالــه ح کشــدگی Embeddedness
مالـی بـر رفتـار اقتصـادی و اجتماعـی افـراد در نادرسـت از وضعیـت مالـی کلان و اثـرات آن بـر گرانووتــر Granovetterمتولــد شــد و باوجــود
جامعــه م یتواننــد ایــن حفــره ســاختاری در تصمی مگیر یهــای اقتصــادی ارتبــاط معنــاداری اینکـه توانسـته موضوعـات مهمـی ماننـد نقـش
جامع هشناســی اقتصــادی را پــر کننــد .پدیــده دارد .تو ّهــم مالــی اشــاره بــه درک نادرســت شــرک تهای بــزرگ ،بان کهــا و شــبک هها را
توهــم مالــی بــه وضعیتــی گفتــه م یشــود کــه پارامترهـای مالـی و بـرآورد بیـش از حـد و ک متـر تحلیــل کنــد ،امــا نتوانســته حفــره ســاختاری
در آن افــراد ،ارزش واقعــی پــول و دارای یهــای از حــ ّد مخــارج و بده یهــای مالیاتــی دارد کــه مثـل جامع هشناسـی مالـی را بـه نحـو مطلوبـی
خـود را بـه دلیـل عوامـل مختلـف ،دسـ تکم یـا موجــب ســوگیری در تصمی مگیــری بودجــ های مـورد ارزیابـی قـرار دهـد .حفر‌ههـای سـاختاری
بیـش از حـد تخمیـن م یزننـد .ایـن پدیـده کـه در تمــام ســطوح دولــت م یشــود و اثــرات Structural holesبـه شـکاف ارتبـاط موجـود در
بویـژه در شـرایط تورمـی یـا نوسـانات اقتصـادی آن بــا رفتــار اقتصــادی مرتبــط اســت .از منظــر بیـن اجـزای شـبکه گفتـه م یشـود کـه پـر کـردن
شـدید ،نمـو ِد بیشـتری پیـدا م یکنـد ،م یتوانـد جامع هشناسـی اقتصـادی ،ایـن پدیـده منجـر بـه آن منجـر بـه ایجـاد یـک ارزش جدیـد م یشـود.
تصمی مگیر یهــای مالــی افــراد را تحــت تأثیــر ب یاعتمـادی بیـن دولـت و مـردم م یشـود و بـر منظـور از حفر‌ههـای سـاختاری در جامع هشناسـی
قــرار داده و ب هتبــع آن ،بــر اقتصــاد کلان یــک تصمی مگیر یهــای بودجــ های تأثیــر م یگــذارد. اقتصــادی ایــن اســت کــه چــون ایــن علــم
در جوامــع بــا عــدم وجــود شــفافیت مالــی، جدیـد اسـت ،بایـد بـه بررسـی مسـائلی بپـردازد
افــراد ممکــن اســت افزایــش خدمــات عمومــی کـه هنـوز در ایـن حـوزه علمـی مـورد پژوهـش
را بـدون درک واقعـی از بـار مالیاتـی آن بپذیرنـد قــرار نگرفت هانــد .حفر‌ههــای ســاختاری ناشــی
کــه ایــن امــر م یتوانــد بــه کســری بودجــه و از ایــن اســت کــه از 1920تــا 1985کــه مقالــه
ح کشـدگی گرانووتـر منتشـر شـد ،تقریبـ ًا هیـچ
حفر ههـای سـاختاری Structural holesبـه پژوهشـی روی موضوعـات اقتصـادی بـا دیـدگاه
شــکاف ارتبــاط موجــود در بیــن اجــزای شــبکه جامع هشـناختی انجـام نشـده بـود و بـه همیـن
گفتـه م یشـود کـه پـر کـردن آن منجـر بـه ایجـاد دلیــل ایــن حفر‌ههــای ســاختاری ب هتدریــج بــه
یـک ارزش جدیـد م یشـود .منظـور از حفر ههای وجـود آمدنـد .جامع هشناسـی اقتصـادی هماننـد
ســاختاری در جامع هشناســی اقتصــادی ایــن یــک پــل ارتباطــی اســت کــه م یتوانــد خلأهــا
اسـت کـه چـون ایـن علـم جدیـد اسـت ،بایـد و حفر‌ههــای ســاختاری موجــود در جامعــه و
بــه بررســی مســائلی بپــردازد کــه هنــوز در ایــن اقتصــاد را پــر کنــد و منجــر بــه خلــق راهکارهــا
حــوزه علمــی مــورد پژوهــش قــرار نگرفت هانــد. و دانـش کیفـی بـرای حـل مشـکلات اجتماعـی
و اقتصــادی شــود و نتایــج ســودمندی بــرای
جامعــه در پــی داشــته باشــد .یکــی از ایــن
حفر‌ههــای ســاختاری ،جامع هشناســی مالــی
اســت کــه بــه مطالعــه چگونگــی تولیــد درآمــد
49
| شـماره ۲۴و | ۲۵زمستان ۱۴۰۳و بهار | ۱۴۰۴
