Page 8 - Sepehr23- 2 low
P. 8

‫اتاق بازرگانی‪ ،‬صنایع‪،‬‬
                                                                                                               ‫معادن و کشاورزی کرمان‬

‫سخن نخست‬

‫نبود تفکر سیستمی در حکمرانی اقتصادی‬

‫مواجهـه بـا مشـکلات و مسـائل پیچیـده بـه طور‬             ‫و انـرژی باشـد‪ ،‬امـا بی توجهـی بـه ایـن مهـم‪،‬‬                                  ‫سید مهدی طبیب زاده‬
‫جامــع  بــه مســائل نــگاه کنــد‪ ،‬تصمی ‌مگیــری‬         ‫داســتا ‌نهای غم‌انگیــز غیرقاب ‌لســکونت شــدن‬
‫نمایــد و کارآمــد در مســیر درســت و صحیــح‬             ‫برخــی از شــهرها‪ ،‬هزینه‌هــای هنگفــت تأمیــن‬                    ‫رییس اتاق بازرگانی‪ ،‬صنایع‪ ،‬معادن و کشاورزی کرمان‬
‫قــدم بــردارد‪ .‬راهــی جــز تغییــر باورهایمــان‬         ‫زیرســاخ ‌تها بــرای صنایعــی کــه بــه دلیــل‬             ‫و رییس شورای سیاست گذاری فصلنامه سپهر اقتصاد کرمان‬
‫نسـبت بـه اقتصـاد‪ ،‬سیاسـت‪ ،‬جامعـه داخلـی و‬               ‫ســایق و علایــق منطقــ ‌های و محلــی مســتقر‬
‫بی ‌نالمللـی و تغییـر الگـوی فکـری و نگرشـمان‬            ‫شــده اند‪ ،‬آلودگــی بحران‌آفریــن شــهرهای‬            ‫پیتــر ســنژ (‪ )Peter Senge‬در کتــاب‬
‫در مدیریــت اقتصــادی کشــور وجــود نــدارد‪ .‬تــا‬        ‫بــزرگ‪ ،‬ناتــرازی بنیان کَــن در تولیــد و مصــرف‬     ‫«پنجمیــن رشــته انضبــاط» تفکــر سیســتمی را‬
‫زمانــی کــه ایــن بــاور بــه وجــود نیایــد کــه بــا‬  ‫آب‪ ،‬گســترش ب ‌یرویــه شــهرها‪ ،‬خالــی شــدن‬          ‫این‌گونــه تعریــف می‌کنــد‪« :‬تفکــر سیســتمی‬
‫اقتصــاد دولتــی نمی‌تــوان کشــور را اداره کــرد و‬      ‫روســتاها از ســکنه‪ ،‬حاشیه‌نشــینی‌های‬                ‫راهــی بــرای فکــر‪ ،‬زبانــی بــرای توصیــف و‬
‫تــداوم دولتــی بــودن اقتصــاد کشــور‪ ،‬مصــداق‬          ‫مخــرب شــهرها‪ ،‬بحرا ‌نهــای اجتماعــی‪،‬‬               ‫درک و نیـرو و روابـط متقابلـی اسـت کـه رفتـار‬
‫ایــن گفتــه میلتــون فریدمــن اقتصــاددان‬               ‫بهــر‌هوری پاییــن و غیــره را بــه وجــود آورده‬      ‫سیســت ‌مها را شــکل م ‌یدهــد‪ .‬ایــن رشــته‬
‫معــروف اســت کــه «اگــر مســئولیت بیابــان‬             ‫اســت‪ .‬عــدم هماهنگــی بــا سیاســت‌های‬               ‫بــه مــا کمــک م ‌یکنــد ببینیــم کــه چگونــه‬
‫صحـرا را بـه بخـش دولتـی واگـذار کنیـد‪ ،‬بعـد‬             ‫منطقـ ‌های و فرامنطقـ ‌های‪ ،‬بازارهـای بالقـو‌ه ای را‬  ‫م ‌یتــوان سیســت ‌مها را به‌طــور مؤثــر تغییــر داد‬
‫از گذشــت پنــج ســال بــا کمبــود شــن مواجــه‬          ‫از دسـترس خـارج نمـوده و کشـور را در محاصـره‬          ‫و بـا رونـد معمـول جهـان طبیعـی و اقتصـادی‪،‬‬
‫می‌شــوید»‪ ،‬نم ‌یتــوان بــه تغییــر وضعیــت از‬          ‫تصمیم هــای خل ‌قالســاعه ی غیرکارشناســی و‬
‫«بحرانـی بـه تعـادل» امیـدوار بـود‪ .‬بایـد ایـن‬           ‫بعضــ ًا غیرعقلانــی قــرار داده اســت و اقتصــادی‬                           ‫هماهنگ‌تــر عمــل کــرد»‪.‬‬
‫بـاور ایجـاد شـود کـه بخـش خصوصـی واقعـی‬                 ‫را کــه می‌توانســت درو ‌نزا و برونگــرا باشــد و‬     ‫بـا ایـن تعریـف وضعیـت حکمرانـی اقتصـادی‬
‫ناجـی اقتصـاد کشـور اسـت و تأخیـر در برقـراری‬            ‫بــا حضــور در رقابت‌هــای بین‌المللــی نمایــش‬       ‫در کشــور را ارزیابــی م ‌یکنیــم تــا د‌ریابیــم چــه‬
‫ســازوکار تســلط اقتصــاد خصوصــی واقعــی‪،‬‬               ‫قدرتــی از کشــوری ثروتمنــد و بــا پتانســیل‬         ‫سـطحی از تفکـر سیسـتمی پیـاده شـده اسـت‬
‫کشــور را بــا ســرعت تصاعــدی ب ‌هســوی بحــران‬         ‫فزاینــده باشــد‪ ،‬بــه اقتصــادی درونگــر و‬           ‫یـا اصـاً سیسـتمی وجـود دارد تـا فکـری بـر آن‬
                                                         ‫صادرکننــده کالا و خدمــات ابتدایــی و عمدتــ ًا‬      ‫اســاس شــکل گیــرد‪ .‬بــه موضــوع پرتکــرار روز؛‬
              ‫غیرقابــ ‌ل جبــران ســوق می‌دهــد‪.‬‬                                                              ‫ناتراز ‌یهــا م ‌یپردازیــم‪ .‬کمتــر کســی از آحــاد‬
                                                                        ‫منابــع خــام تبدیــل کــرده اســت‪.‬‬    ‫جامعـه ایرانـی هسـت کـه ایـن کلمـه را نشـنیده‬
                                                         ‫عبــور از ایــن وضعیــت در گــرو مدیریــت‬             ‫باشــد‪ .‬ناتــرازی ایــن روزهــا در بیــان افــرادی‬
                                                         ‫سیســتمی و عقلانــی قدرتمنــد اســت تــا در‬           ‫اســت کــه می‌بایســت پاســخگوی نابســامان ‌یها‬
                                                                                                               ‫در تولیــد کشــور باشــند‪ .‬ناتراز ‌یهــا از کجــا‬
                                                         ‫عبـور از ایـن وضعیـت در گـرو مدیریـت سیسـتمی‬          ‫شـکل گرفتـه اسـت؟! بـا یـک بررسـی مقدماتـی‬
                                                         ‫و عقلانـی قدرتمنـد اسـت تـا در مواجهـه بـا‬            ‫در می یابیــم کــه تفکــر و رفتــار سیســتمی در‬
                                                         ‫مشـکلات و مسـائل پیچیـده بـه طـور جامـع ‬              ‫انــدازه ای انــدک هــم در تصمیمــات اقتصــادی‬
                                                         ‫بـه مسـائل نـگاه کنـد‪ ،‬تصمی ‌مگیـری نمایـد‬            ‫کشــور رعایــت نشــده اســت‪ .‬ناهماهنگــی در‬
                                                         ‫و کارآمـد در مسـیر درسـت و صحیـح قـدم‬                 ‫اجـرای طر ‌حهـای بـزرگ صنعتـی و معدنـی بـا‬
                                                         ‫بـردارد‪ .‬راهـی جـز تغییـر باورهایمـان نسـبت‬           ‫مصــرف انــرژی بــالا و عــدم توجــه بــه تفــاوت‬
                                                         ‫بـه اقتصـاد‪ ،‬سیاسـت‪ ،‬جامعـه داخلـی و‬                  ‫معنـادار رشـد مصـرف سـالیانه انـرژی بـا رشـد‬
                                                         ‫بی ‌نالمللـی و تغییـر الگـوی فکـری و نگرشـمان‬         ‫تولیــد آن و فراهــم ننمــودن تمهیــدات حضــور‬
                                                         ‫در مدیریـت اقتصـادی کشـور وجـود نـدارد‪.‬‬               ‫فعــالان بخــش خصوصــی در تولیــد انــرژی‪،‬‬
                                                                                                               ‫تخلـف از یـک اصـل مهـم مدیریـت سیسـتمی‬
                                                                                                               ‫اســت‪ .‬آمایــش ســرزمین حکــم‌م ‌یکنــد کــه‬
                                                                                                               ‫اســتقرار صنایــع متناســب بــا شــرایط اقلیــم و‬
                                                                                                               ‫دسترســی بــه زیرســاخ ‌تها‪ ،‬مــواد اولیــه‪ ،‬آب‬

                                                                                                                                                        ‫‪6‬‬

                                                                                                                                         ‫| شـماره ‪ | 23‬پاییز ‪| 1403‬‬
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13