رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان و رییس شورای سیاستگذاری فصلنامه سپهر اقتصاد کرمان
سالهاست که بهبود محیط کسبوکار بهعنوان یک ضرورت انکارناپذیر برای توسعه مستمراً شنیده میشود و افراد در سطوح مختلف تصمیمگیری در بخشهای خصوصی و دولتی، دانشگاهی، قضایی و قانونگذاری در این مورد داد سخن داده و اظهارنظر مینمایند.
در نگاه اول به نظر میرسد که اجماعی در این زمینه صورت گرفته، لذا این امید در دل فعالان اقتصادی ایجاد میشود که حتماً خبری در راه است و بهزودی گشایش جدی در این مسیر حاصل خواهد شد و موجبات تسهیل، تسریع و رفع موانع در کسبوکار فراهم خواهد آمد، اما در توجه به مفهوم و الزامات بهبود کسبوکار اقدامات عملی جدی را شاهد نیستیم و از نتایج ارزیابیها درمییابیم که مباحث در حد شعار بوده و به باور جدی برای تبدیل به عمل، نشده است؛ چرا که چه در سطوح استانی و ملی و چه در سطح بینالمللی روز به روز شاهد افت رتبه در شاخصهای پایش کسبوکار میباشیم.
ارزیابی بانک جهانی از شاخصهای دهگانه، رتبه ایران را 128 نشان میدهد. مفهوم این رتبه آن است که 127 کشور از ما برای جذب سرمایهگذاری جلوترند. این در حالی است که طبق سند چشمانداز در سال 1404 میبایست ایران به رتبه اول اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه برسد. شدت عقبماندگی در این شاخصها در منطقهای که ما آرزوی اول شدن را داریم بیشتر نمود پیدا میکند. از 25 کشوری که در اطراف ما وجود دارند و بایستی در سال 1404 جایگاه اول اقتصادی، علمی و فنآوری در بین آنها به ما تعلق گیرد، تنها 6 کشور رتبه بدتر از ما دارند که از آن کشورها هم با توجه به شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و وجود جنگهای ویرانگر در آنها نمیتوان انتظار بهتر داشت.
افت هشت پلهای جایگاه ایران در دنیا طی سالهای اخیر، حکایت از نامناسب بودن سیاستها و اقدامات برای بهبود محیط کسبوکار دارد. بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، از سال 2014 که رتبه 152 به ایران تعلق گرفت تا به امروز تنها 3 مورد اصلاح توسط دولت ایران انجام شده و بخش عمده تغییر رتبه ما در این سالها به دلیل بازنگری در دادهها بوده است. شاهد عینی آنهم این است که مهمترین قانون حاکم بر این مبحث یعنی قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار مصوب 1390 تاکنون تنها 17 درصد اجرایی شده است.
لذا با مشاهده نتایج عملکرد درمییابیم حرف شعار، مصاحبه، مذاکره، همایش، بخشنامه، تصویب قانون، آییننامه و مقررات مادامیکه باور جدی وجود نداشته باشد نهتنها نتیجه مثبتی ندارد بلکه فرودهایی را هم باعث میشود، اما اگر در کشوری، منطقهای، موضوع مهم کسبوکار در باور جدی مسئولان جای گیرد نتایج معجزهآسایی پدید میآید.
گرجستان مثال بسیار خوبی در این مورد است جایگاه جهانی محیط کسبوکار این کشور در سال 2005، 100 بوده که در سال 2019 به رتبه باورنکردنی ششم در ردهبندی جهانی صعود نموده است.
اینجاست که میگوییم «به عمل کار برآید به سخندانی نیست» و به اهمیت فرمایش امام خمینی پی میبریم که فرمودند «اساس باور انسان است»، لذا میگوییم برای بهبود محیط کسبوکار باور و عمل نیاز است نه شعار.