دکتر حدیثه رحیمی صادق
سرپرست واحد طرح،برنامه و نظارت شركت معادن زغالسنگ كرمان
تحلیل SWOT
تحلیل SWOT ابزاری کارآمد برای شناسایی شرایط محیطی و تواناییهای درونی سازمان است. پایه و اساس این ابزار کارآمد در مدیریت استراتژیک و همینطور بازاریابی، شناخت محیط پیرامونی سازمان است. حروف SWOT که آن را به شکلهای دیگر مثل TOWS هم مینویسند، ابتدای کلمات Strength به معنای قوت،Weakness به معنای ضعف، Opportunity به معنای فرصت و Threat به معنای تهدید است.
ماهیت قوت و ضعف به درون سازمان مربوط میشود و فرصت و تهدید معمولاً محیطی است. در اینجا به معرفی آنالیز SWOT پرداخته شده است و نحوهی اجرای آن شرح داده نشده است.
قوتها Strength
قوتهای سازمان همان منابع و تواناییهایی است که در اختیار دارد و میتواند از آنها بهمنظور ایجاد یک مزیت رقابتی استفاده کند. موارد زیر میتوانند از قوتهای شرکت معادن زغالسنگ كرمان بهحساب آیند:
* وجود سرمایهها و داراییهای ارزشمند و راکد در سطح شرکت،
* موقعیت جغرافیایی مناسب معادن زغالسنگ كرمان،
* وجود ذخایر عظیم مواد معدنی (ذخایر قطعی و احتمالی)،
* وجود توانمندیهای بالقوه در گسترش فناوریهای اکتشاف، فرآوری و تولید در صنایع معدنی،
* حمایت اقشار اجتماعی و مسئولین منطقهای از صنعت زغال به دلیل توسعه منطقه و اشتغالزایی،
* سهم حدود 30% از تولید کنستانتره کشور،
* نیازمندی واحدهای کک سازی احداث شده و همجوار با معادن در استان به زغالسنگ استخراجی معادن،
* برخورداری از حجم انبوه باطلههای زغالسنگ و امکان استفاده و استحصال کانههای جنبی از آن،
* وجود نیروها و تکنیسین های مجرب در سطح شرکت و برخورداری از:
* 30% کل جمعیت شاغلین در حوزه صنعت زغالسنگ،
* 25% از کل جمعیت شاغلین در حوزه معادن استان کرمان،
* 5% از کل جمعیت پرسنل معادن ایران،
* وجود ظرفیتهای خالی بسیار ارزشمند در سطح شرکت و در حوزههای مختلف:
* چاههای آب (12 حلقه چاه آب در سطح معادن و 3 حلقه چاه در محوطه شركت)،
* سولههای خالی (8000 مترمربع سوله خالی)،
* نیروی انسانی 1300 نفر نیروی مازاد،
* تجهیزات برقی در سطح معادن و شركت.
ضعفها Weakness
نبودن بعضی از تواناییهای کلیدی در سازمان میتواند بهعنوان یک ضعف در سازمان تلقی شود. موارد زیر میتوانند از ضعفهای شرکت معادن زغالسنگ كرمان باشند:
* فقدان و ضعف سیستم توانمندسازی نیروی انسانی و عدم کیفی سازی نیروی انسانی در گذشته،
* پایین بودن سرانه تولید و پرسنل تونلی نسبت به شرکتهای خصوصی و بالطبع بالا رفتن قیمت تمامشده،
* عدم وجود معیارهایی جهت سنجش پیشرفت کار و اثرات کمی و کیفی،
* عدم استفاده از فنآوریهای جدید استخراج، پیشروی،
* بالا بودن هزینههای تولیدی به دلیل فرسودگی لوازم و تجهیزات،
* پایین بودن بهرهوری و سطح تولید معادن نسبت به معادن مكانیزه،
* طولانی بودن زمان اجرای طرحهای توسعه،
* ضعف برنامههای آموزشی بر اساس تخصص و حوزه موردنیاز،
* بالا بودن سن کارکنان مولد و وجود ساختار سنتی و غیر منعطف،
* بهروز نبودن و همسطح نبودن بانکهای اطلاعاتی زمینشناسی و معدنی با استانداردهای بینالمللی.
فرصت ها Opportunity
شناسایی و بررسی دقیق محیط خارجی میتواند فرصتهای جدیدی را برای مدیران شرکت نمایان سازد و همین فرصتها میتوانند آغازگر مسیر جدیدی برای توسعه و رشد باشند، فرصتها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
* نیاز برطرف نشده مشتری،
* حذف موانع تجارت جهانی،
* حفظ ارزش و برند سازمانی،
* سودآوری پایدار با رویکرد ایجاد منافع مشترک برای سازمان،
* تقویت رویکرد تیمی (نگرش فرآیندی و ایجاد ارزشهای مشترک و فرهنگ اعتماد)،
* نتیجه گرایی و دست یافتن به نتایج مطلوب،
* بهبود مستمر و ارتقا مداوم سیستمها و فرآیندها (انعطافپذیری)،
* یادگیری حمایت از رشد فردی و حرفهای همکاران، انتقال دانش و تجربیات فیمابین،
* بهرهمندی مطلوب از توان تخصصی شرکت زغالسنگ،
* برقراری تعامل با مجموعههای تحت پوشش صندوق بهمنظور شناسایی دقیق ظرفیتها، فرصتها و ارتقای سطح همافزایی،
* اتخاذ تدبیر و راهکارهای مناسب برای توسعه مناطق اکتشافی،
* تعامل با مجموعههای مدیریتی و برنامهریزی در استان،
* رشد بهرهوری با تقویت عوامل تولید و توانمندسازی نیروی کار،
* وجود ارتباطات با کشورهای پیشرفته درزمینهٔ زمینشناسی و اکتشاف مواد معدنی.
تهدیدها Threat
تغییر در متغیرهای خارجی و محیطی میتواند تهدیدهایی را برای شرکت معادن زغالسنگ كرمان در پی داشته باشد. مواردی چون:
– کاهش سهم شرکت در بازار،
– انحصاری بودن بازار مصرف کنستانتره به دلیل وجود موانع و عدم صادرات،
– افت تولید و کاهش رقابتپذیری با واحدهای معدنی و صنعتی،
– بحرانهای مالی و اقتصادی،
– محدودیت منابع آب کشور،
افزایش قیمت حاملهای انرژی و حملونقل،
– کمبود در زیرساختهای توسعه معادن و صنایع معدنی شامل ضعف در حملونقل ریلی و حتی جادهای، نوسانات شدید ولتاژ برق،
– دسترسی نداشتن به فناوریهای پیشرفته بخصوص جهت مکانیزه نمودن معادن،
– وجود محدودیتهایی از طرف سازمان منابع طبیعی، حفاظت محیطزیست و میراث فرهنگی در فعالیتهای معدنی و صنعتی.
استراتژیهای کلان شرکت معادن زغالسنگ كرمان
• توسعه و افزایش تولید در راستای افزایش سودآوری،
• احداث و توسعه ظرفیتهای تولیدی در راستای مکانیزه کردن معادن شركت زغالسنگ،
• افزایش ضریب ایمنی در معادن و کارخانههای زغال شوئی،
• جذب، آموزش و رشد، نگهداری و بكارگیری نیروهای زبده و خلاق،
• حمایت مالی از پروژههای تأییدشده دانشجویان برتر کارشناسی ارشد در راستای افزایش تولید،
• افزایش سرعت چرخش و بازدهی كل دارائیها،
• طراحی، استقرار و به هنگام سازی نظامهای جامع برنامهریزی و كنترل عملیاتی،
• بهبود و بهسازی نظام اجرائی طرحهای توسعه در خصوص معادن،
• هماهنگی، همكاری و مشاركت با شرکتهای تولیدی مشابه در استان،
• آغاز سرمایهگذاری و راهاندازی صنایع جانبی،
• آیندهنگری و تقویت بازاریابی و تبدیل به واحد انحصاری فروش محصول در استان.