رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آفریقا
آفریقا بازار 5/1 میلیارد نفری است که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، صادرات مواد غذایی و فرآورده‌های نفتی، حوزه معدن، خدمات فنی و مهندسی و واردات محصولات کشاورزی از مهم‌ترین زمینه‌های همکاری اقتصادی ایران و کشورهای این قاره است. تراز تجاری ایران و آفریقا غالباً مثبت بوده است؛ واردات در حدود ۳۰۰ میلیون دلاری و صادرات در حدود یک میلیارد دلاری، اندازه حضور کشور ما در بازار ۱۵۰۰ میلیارد دلاری آفریقاست.
مسعود برهمن، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آفریقا، همچنین اضافه می‌کند که کشاورزی فراسرزمینی، استخراج معادن و انرژی‌های تجدید پذیر، مهم‌ترین زمینه‌هایی است که ایران می‌تواند در فکر فعالیت‌های اقتصادی فراسرزمینی در آفریقا باشد؛ البته فعالان اقتصادی کشورمان با وجود روبه‌رو بودن با چالش‌های متعدد باید در اندیشه رقابت سنگین با شرکت‌های چینی، هندی و غربی که سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در آفریقا کرده‌اند، باشند. توافقات تجاری بلند مدت، ایجاد دفاتر نمایندگی، جذب سرمایه‌گذاری مشترک و البته دیپلماسی اقتصادی راهکار افزایش حضور پایدار در این بازار است.
– صادرات کالاهایی شامل: مواد غذایی (ماکارونی، رب گوجه، انواع بیسکویت و شکلات و…)، فرآورده‌های نفتی و کودهای شیمیایی،
– واردات مواد اولیه و محصولات کشاورزی مانند قهوه، کاکائو، چای، دانه‌های روغنی و میوه‌های گرمسیری،
– سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: شامل انرژی (برق‌رسانی و انرژی‌های تجدید پذیر) و ساخت‌وساز،
– همکاری در حوزه معدن: استخراج و فرآوری مواد معدنی همچون طلا، الماس و فلزات نادر،
– خدمات فنی و مهندسی مانند ساخت جاده، سد، خطوط انتقال نیرو و پروژه‌های نفت و گاز.
آمار کلی: تراز تجاری ایران و آفریقا غالباً مثبت بوده است. تا سال گذشته حدود ۳۰۰ میلیون دلار واردات ما بوده و حدود یک میلیارد دلار صادرات به این کشور داشته‌ایم.
مقاصد اصلی صادرات: نیجریه، آفریقای جنوبی، کنیا، غنا، ساحل‌عاج، تانزانیا و تقریباً در تمام کشورهایی است که ما سفارت داریم و واردات از آفریقا، شامل محصولات کشاورزی و مواد معدنی است.
آفریقا یک بازار 450/1 میلیارد نفری است که نیاز شدیدی به مواد غذایی، تجهیزات صنعتی، دارو و خدمات زیرساختی دارد. ایران در صادرات محصولات غذایی، دارویی، خدمات فنی و مهندسی و فرآورده‌های نفتی ظرفیت قابل‌توجهی دارد، اما هنوز سهم محدودی در بازار آفریقا داریم.
– کشاورزی فرا سرزمینی: ایران می‌تواند از زمین‌های وسیع و نیروی کار ارزان آفریقا برای تولید محصولات کشاورزی استفاده کند.
– استخراج معادن: ورود به معادن طلا، مس و تیتانیوم، اورانیوم، لیتیــوم و… در کشــورهای آفریقایی مثل غنا، زامبیا و کنگو. مالی، نیجر و …
– ســــرمایــه‌گــذاری در انـــــــرژی‌هـــای تجدید‌پذیر: نصــب نیــــــروگاه‌هـــای خورشیدی، بادی و آبی در خیلی از کشـــورهـــایی آفریقایی.
حضــور فعلی: ایران تاکنـون در کشــورهــای نیجریه، کنیا، آفـــریقـــای جنـــوبــــی، گینــه، چاد، غنــــا و… وارد فعــالیت‌هــای اقتصـادی شده است.
فـرصــت‌هــای کشــــاورزی قــــاره آفریقــا برای کشاورزان ایران چیسـت و امروز حضـــور فعــــالان بخش کشــاورزی کشــــور در این عرصه به‌عنــــوان کشـــاورزی فراسرزمینی در چه وضـعی است؟
– زمین‌های حاصلخیز و ارزان: بسیاری از کشورهای آفریقایی زمین‌های کشاورزی گسترده‌ای دارند که به دلیل کمبود فناوری، نداشتن سرمایه و نبود صنایع تکمیلی بلااسـتفاده مـانده‌اند.
– تولید محصولات خاص: ایران می‌تواند محصولات گرمسیری مانند، ذرت، دانه‌های روغنی، کنجاله، موز، انبه و نیشکر را برای صادرات تولید کند.
– حضور فعلی: کشاورزی فرا سرزمینی ایران در آفریقا در مراحل ابتدایی است و نیاز به توسعه دارد.
– دانش فنی و تجربه: ایران در زمینه‌های اکتشاف و استخراج معادن بویژه در فلزات و سنگ‌های معدنی دانش مناسبی دارد.
– سرمایه‌گذاری مستقیم: ارائه فناوری‌های جدید و همکاری با دولت‌های آفریقایی برای توسعه معادن.
– چالش‌ها: نامنظم بودن حرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی به شرق آفریقا و نداشتن خط کشتیرانی به جنوب، غرب و شمال آفریقا، نبود خط هوایی مستقیم، نپذیرفتن ضمانت‌نامه‌های ایران در مناقصات، مشکل مراوده مالی با کشورهای آفریقایی به دلیل تحریم، رقابت سنگین با شرکت‌های چینی، هندی و غربی که سرمایه‌گذاری‌های عظـیمــی در آفریقــا کــرده‌اند، از جملــه چالــش‌های پیش روی فعالان اقتصـادی ماست.
به نظر شما ایران در شرایط فعلی اقتصاد خود چگونه می‌تواند حضور فزاینده و پایدار خود را در عرصه اقتصاد و آفریقا رقم بزند؟
– ایجاد توافقات تجاری بلندمدت: امضای قراردادهای دو یا چندجانبه برای تضمین صادرات و واردات،
– ایجاد دفاتر نمایندگی: حضور فعال در بازارهای اصلی آفریقا از طریق سفارتخانه‌ها و اتاق‌های بازرگانی،
– استفاده از دیپلماسی اقتصادی: برگزاری نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و دیدارهای تجاری برای معرفی ظرفیت‌های ایران،
– جذب سرمایه‌گذاری مشترک: مشارکت با شرکت‌های آفریقایی و بین‌المللی برای تأمین مالی پروژه‌ها.
ارزیابی: ایران تاکنون فعالیت‌هایی محدود و پراکنده در بازار آفریقا داشته است. نبود زیرساخت‌های مناسب، عدم شناخت بازار و رقابت شدید چالش‌های اصلی هستند.
پیشنهادها:
– شناسایی دقیق نیازهای هر کشور آفریقایی،
– سرمایه‌گذاری‌های مشترک در صنایع متوسط و کوچک،
– ارائه تسهیلات مالی به تجار ایرانی برای ورود به بازار آفریقا،
– توسعه برندینگ محصولات ایرانی در بازارهای آفریقایی،
– رفع مشکلاتی که به آن‌ها اشاره شد و راهکارهای آن وجود دارد.
در پایان از همه فعالان اقتصادی درخواست می‌کنم برای ورود به بازار ۱۵۰۰ میلیارد دلاری آفریقا از مشورت اتاق مشترک بازرگانی ایران و آفریقا استفاده نمایند.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
