عضو هیئت‌علمی گروه گردشگری مجتمع آموزشی عالی بم
رویکردهای توسعه‌ای در صنعت گردشگری بایستی انعطاف‌پذیر بوده و این عمل‌گرایی نیازمند همکاری مؤثر بین نهادهای دولتی، خصوصی، جوامع محلی و تمامی ذینفعان است تا بتوان با هم‌افزایی و مدیریت مشترک به نتایج ملموس و قابل اندازه‌گیری دست یافت. در حوزه گردشگری استان کرمان بیشتر شاهد شعارگرایی بوده‌ایم تا عمل‌گرایی و این شعارگرایی بر توسعه گردشگری استان سایه انداخته است. برای توسعه گردشگری یک مقصد، باید توسعه توأمان زیرساخت‌ها و روساخت‌های مربوطه را داشته باشیم. ارزیابی شاخص‌های مهم؛ همچون ظرفیت‌های محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و مدیریت و سیاست‌گذاری اهمیت دارد؛ همه‌ی این ظرفیت‌های یک مقصد باید در کنار یکدیگر و در ارتباط باهم عملکرد مطلوبی داشته باشند. آیا در پژوهش‌های مربوط به استان کرمان این ظرفیت‌ها شناسایی شده‌اند؟ با توجه به ظرفیت‌های بالای فرهنگی، تاریخی، طبیعت‌گردی، آیین‌های بومی، محلی و ظرفیت‌هایی که کرمان در برگزاری رویدادها دارد، توسعه هرکدام و ترکیبی از همین ظرفیت‌ها می‌تواند استان را به‌عنوان یک قطب گردشگری پایدار معرفی کند که بویژه در موضوع رویدادها و گردشگری رویداد کمتر به آن توجه شده است؛ استان می‌تواند خود را به‌عنوان یک مقصد رویداد محور معرفی نماید. استان کرمان در وهله‌ی اول نیازمند توسعه گردشگری داخلی است و پس از آن می‌توان در راه توسعه گردشگری خارجی و همسو شدن با استانداردهای بین‌المللی گام برداشت. در این استان صنعت معدن سایه‌ی سنگینی بر گردشگری افکنده و سیاست‌های تشویقی چندان مناسبی وجود ندارد و ازآنجا که برنامه جامع و مسیر مشخصی برای توسعه گردشگری استان وجود ندارد، اقدامات جسته‌وگریخته درنهایت منجر به خروجی ثمربخش و مفید نمی‌شود. شرح کامل گفت‌وگو با دکتر فرزانه حقیقت قهفرخی، عضو هیئت‌علمی گروه گردشگری دانشگاه بم را اینجا بخوانیم.
زمانی می‌توان گفت که چند درصد از ظرفیت‌های گردشگری یک مقصد فعال شده‌اند که شناسایی درستی از ظرفیت‌های گردشگری مقصد صورت گرفته و منبع و مرجع مشخصی در این مورد وجود داشته باشد. تا زمانی که ظرفیت‌های گردشگری استان در بخش‌های مختلف که در ادامه آورده می‌شود، موردبررسی و شناسایی قرار نگیرند، نمی‌توان در مورد میزان فعالیت آن ها صحبت از عدد و رقم داشت. برای این‌که ظرفیت‌های گردشگری یک مقصد فعال شوند باید چندین شاخص و معیار مورد ارزیابی قرار گیرند که در ادامه آورده شده است:
– ظرفیت فیزیکی؛ منظور از ظرفیت فیزیکی این است که زیرساخت‌ها و روساخت‌های آن منطقه به‌اندازه کافی توسعه پیدا کرده باشند؛ به عبارتی از نظر فیزیکی روساخت‌هایی مانند فضاهای اقامتی و پذیرایی همچون هتل‌ها و رستوران‌ها و زیرساخت‌هایی مانند سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی، مسیرهای دسترسی، خدمات بهداشتی و غیره به‌اندازه کافی توسعه پیدا کنند که پاسخگوی نیاز گردشگران باشند.
– ظرفیت اجتماعی و فرهنگی؛ یعنی تا چه اندازه جوامع محلی آن مقصد، توانایی پذیرش گردشگران را دارند بدون این‌که به هویت فرهنگی و اجتماعی آن‌ها آسیب زیادی وارد شود، زیرا اغلب اوقات افزایش تعداد گردشگران در یک مقصد می‌تواند منجر به تضعیف هویت محلی یا پاره‌ای تغییرات در رفتارهای اجتماعی ساکنان منطقه شود که مناسب نیست.
– ظرفیت محیطی؛ یعنی ظرفیت تحمل یک مقصد برای جذب گردشگران بدون این‌که آسیبی به آن مقصد وارد شود، چه میزان می‌تواند باشد.
– ظرفیت اقتصادی؛ زمانی می‌توان از توسعه اقتصادی گردشگری در یک مقصد صحبت کرد که درآمدهای حاصل از گردشگری و تعداد افراد شاغل در این صنعت به شکل ملموسی افزایش پیدا کرده باشد.
– ظرفیت مدیریت و سیاست‌گذاری؛ در مقصدهایی که ظرفیت‌های گردشگری آن‌ها فعال شده، برنامه‌ریزی و مدیریت مناسبی برای جذب گردشگران، راهنمایی و هدایت آن‌ها و نظارت که شامل سیاست های زیست‌محیطی، کنترل تعداد گردشگران مربوط به یک مقصد، ایجاد توازن بین توسعه گردشگری، حفظ منابع طبیعی، فرهنگی و اجتماعی می‌شود، وجود داشته است.
زمانی که تعداد گردشگران در یک مقصد افزایش پیدا کند و از طرف دیگر پاسخ مناسبی نیز به این تقاضا داده شود، آن هنگام است که می‌توان گفت ظرفیت گردشگری فعال شده است، منظور از پاسخ درست؛ رضایت خاطر و بازخورد مثبت تعداد زیادی از گردشگران و به دنبال آن تجدیدنظرها و تصمیماتی که در استراتژی‌ها و سیاست‌های یک مقصد برای ارتقا تجربه گردشگر انجام می‌شود، است.
درمجموع زمانی می‌توان گفت که چند درصد از ظرفیت‌های گردشگری یک مقصد مانند استان کرمان فعال شده است که همه ظرفیت‌هایی ذکر شده در کنار یکدیگر و در ارتباط با هم عملکرد مطلوبی را به شکل جامع داشته باشند، به‌طوری‌که در نهایت تجربه مثبتی را برای گردشگر رقم بزنند و درعین‌حال منابع طبیعی و فرهنگی آن منطقه نیز شکل پایدار خود را حفظ کند و آسیب کمتری به آن‌ها وارد شود. بنابراین بایستی بررسی کرد که آیا ظرفیت‌های مطرح‌شده در پژوهش‌هایی که در رابطه با استان انجام‌شده، شناسایی شده‌اند یا خیر؟
منظور از عمل‌گرایی؛ انجام یک سری اقدامات است که نتایج ملموس و قابل اندازه‌گیری در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت بر صنعت گردشگری داشته باشد و منجر به بهبود کیفیت، خدمات، رشد اقتصادی و پایداری اجتماعی و محیطی شود؛ یعنی به‌جای تکیه بر نظریات عمومی، یک سری راهکارها و راه‌حل‌های عملی ارائه شود که بتواند مستقیماً شرایط موجود را بهبود بخشد. رویکردهای توسعه‌ای در صنعت گردشگری بایستی انعطاف پذیر باشند، به‌طوری‌که بتوانند به شرایط و چالش‌های جدیدی که به وجود می‌آید پاسخگو باشند و قاعدتاً این عمل‌گرایی نیازمند همکاری مؤثری بین نهادهای دولتی، خصوصی، جوامع محلی و تمامی ذینفعان است تا بتوان با هم‌افزایی و مدیریت مشترک، به نتایج ملموس و قابل‌اندازه‌گیری دست یافت.
با توجه به موارد گفته شده، اگر وضعیت عمل‌گرایی در توسعه گردشگری استان کرمان را به‌صورت کلی بررسی نماییم، بیشتر شاهد شعارگرایی بوده ایم تا عمل‌گرایی و این شعارگرایی بر توسعه گردشگری استان سایه انداخته است. صحبت از گردشگری همیشه قشنگ بوده و در همه محافل جذاب و برخی از مسئولان نیز با طرح یک سری اعداد و رقم‌های صرفاً تئوریک بر جذابیت آن می‌افزایند؛ برای مثال n تعداد گردشگر ورودی، افزایش ظرفیت اقامتی و خدمات پذیرایی و n تعداد سرمایه‌گذار قرار هست وارد استان شوند و صحبت‌های این‌چنینی که زیاد شنیده می‌شود و در حد شعار باقی‌مانده و در عمل کمتر شاهد نتایج ملموس و قابل اندازه‌گیری آن بوده ایم. این‌که اگر گردشگر به استان وارد شده چه تعداد از آن‌ها از کیفیت خدمات در استان راضی بوده‌اند؟ گردشگران رفته و آیا با گروه‌های جدیدی برگشته‌اند؟ آیا از کیفیت خدمات استفاده شده در فضاهای اقامتی و پذیرایی ما راضی بوده‌اند؟ آیا صحبت از ورود یک سرمایه‌گذاری به استان در حد حرف باقی‌مانده یا نه واقعاً کاری در عمل انجام شده است؟ و مواردی از این قبیل.
منظور از موارد طرح شده این نیست که در این سال‌ها ظرفیت ارائه‌کنندگان خدمات گردشگری ما در بخش‌های مختلف افزایش پیدا نکرده است، بلکه مهم این است که کیفیت آن‌ها به چه شکل بوده است، آیا افزایش فقط کمّی بوده یا نه از لحاظ کیفیت هم افزایش داشته‌ایم؟ آیا به‌عنوان مثال در واقعیت نیروی انسانی آموزش دیده به‌اندازه کافی در استان وجود دارد؟ چه تعداد از منابع انسانی که وارد صنعت گردشگری می‌شوند، ماندگار شده و امنیت شغلی دارند؟
بنابراین وقتی صحبت از گردشگری شهری با مقصد کرمان می‌شود، باید تمامی اقدامات ملموس و قابل‌اندازه‌گیری شرح داده شود و تنها روی کاغذ و در قالب عدد و رقم در دفتر یک سری مسئول و یا کارشناس نوشته نشده باشد؛ به‌طوری که یک ساکن استان کرمان، متوجه این تغییرات و ملموس بودن توسعه گردشگری باشد.
زیرساخت به مجموعه‌ای از امکانات و خدمات پایه‌ای گفته می‌شود که برای توسعه گردشگری ضروری هستند و عملاً بدون آن‌ها امکان ارائه خدمات گردشگری وجود ندارد و این بخش معمولاً توسط دولت و نهادهای عمومی تأمین و مدیریت می‌شود و تأثیر گسترده‌ای هم بر روی سایر بخش‌های اقتصادی و اجتماعی دارد. برای توسعه گردشگری یک مقصد ما باید توسعه توأمان زیرساخت‌ها و روساخت‌های گردشگری را داشته باشیم. از مهم‌ترین زیرساخت‌ها، زیرساخت حمل‌ونقل و شبکه ارتباطی است. در استان کرمان مسیر ریلی، هوایی و زمینی را داریم. از چالش‌های مسیر ریلی می‌توان به قطارهای فرسوده، ریل‌های فرسوده، مناسب نبودن ساعات حرکت قطارها، تعداد کم قطارها به مقاصد مختلف بویژه پایتخت، نداشتن قطار سریع‌السیر و عدم وجود امکانات مناسب در ایستگاه‌های بین‌شهری اشاره کرد.
در بخش حمل‌ونقل هوایی هم نیازمند توسعه و سرمایه‌گذاری هستیم زیرا با مشکلاتی نظیر ساعات نامناسب و پروازهای کم برای شهرها و کشورهای مختلف روبه‌رو هستیم.
در مسیر زمینی و جاده‌ای به دلیل وسعت زیاد استان و افزایش دسترسی‌ها به مقاصد گردشگری گردشگران، آسفالت جاده‌ها و ایجاد دسترسی به جاذبه‌ها از طریق بهسازی مسیرها وضعیت بهتری نسبت به دیگر زیرساخت‌ها دارد.
از دیگر زیرساخت‌ها در صنعت گردشگری که باید برای اماکن و مقاصد مختلف گردشگری تأمین شود، می‌توان به زیرساخت‌های مربوط به انرژی برق، گاز و سوخت، زیرساخت‌های مخابراتی و اینترنتی و آنتن دهی تلفن‌ها و اینترنت پرسرعت اشاره کرد؛ زیرا امروزه گردشگر نیازمند استفاده از فضای مجازی است که می‌تواند در انتشار تصاویر و فیلم‌ها و بحث بازاریابی تأثیر بسزایی داشته باشد.
زیرساخت دیگری که اهمیت زیادی دارد و یک بحث کشوری هم هست زیرساخت زیست‌محیطی است که شامل سیستم‌های جمع‌آوری و دفع زباله، مدیریت فضای سبز، سیستم پسماند و تصفیه فاضلاب و استفاده از آب‌های خاکستری است که در این زمینه اقدام عملی اتفاق نیفتاد است. بایستی جاذبه‌ها و اماکن گردشگری به سمت سبز بودن پیش بروند و بتوانند از منابع طبیعی به شکل مناسبی استفاده کنند.
از مهم‌ترین عوامل می‌توان به بهبود و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال استان که مربوط به بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات است به شرح زیر اشاره نمود:
– دسترسی نقاط مختلف به شبکه پرسرعت اینترنت،
– توسعه پلتفرم‌های آنلاین که بتوانند خدمات گردشگری را به گردشگران ارائه دهند،
– استفاده از اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های گردشگری که بتوانند جاذبه‌های گردشگری را معرفی کنند و اصطلاحاً کاربرپسند باشند و اطلاعات مفید در اختیار کاربران قرار دهند و امکان رزرو آنلاین را فراهم نمایند،
– تبلیغات الکترونیکی و بازاریابی‌های دیجیتال که می‌تواند در افزایش قصد گردشگران از بازدید جاذبه‌های گردشگری مؤثر باشد،
– حمایت از استارت‌آپ‌های خلاق در حوزه گردشگری که در این زمینه اتاق بازرگانی کرمان حمایت‌هایی را انجام داده است،
– آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی در حوزه دیجیتال که می‌تواند خدمات بهتری برای گردشگران ارائه دهد،
– واقعیت افزوده، واقعیت مجازی که برای نمایش مجازی اماکن گردشگری استفاده می‌شود،
– برگزاری تورهای آنلاین گردشگری،
– crm یا سیستم‌های مدیریت مشتری که به‌نوعی با تحلیل رفتار گردشگران، پیشنهادات سفارشی به میهمانان ارائه دهد،
– بازاریابی و تبلیغات دیجیتال و هدفمند،
– سئو (SEO) و بازاریابی محتوا از طریق موتورهای جستجوگر،
– استفاده از شبکه‌های اجتماعی مختلف، اینفلوئنسر مارکتینگ و کمپین‌های تعاملی،
– استفاده از تبلیغات مبتنی بر داده، یعنی بر مبنای تحلیل رفتار کاربران تبلیغات صورت گیرد و تبلیغات شخصی‌سازی‌شده‌ای بر مبنای ترجیحات آن‌ها به کاربران ارائه شود،
– مدیریت و نظارت هوشمند بر مقاصد گردشگری مانند سیستم‌های هوشمند کنترل ترافیک که بتوانند حضور گردشگران در اماکن پرتردد و شلوغ را مدیریت کنند.
تمرکز بر کدام جنبه یا جنبه‌های گردشگری (فرهنگی و تمدنی، ترویج رویدادها، اکوسیستم و غیره) می‌تواند استان کرمان را به‌عنوان یک قطب گردشگری پایدار بشناساند و ابقا کند؟
با توجه به ظرفیت‌های بالای فرهنگی، تاریخی، طبیعت گردی، آیین‌های بومی، محلی و ظرفیت‌هایی که کرمان در برگزاری رویدادها دارد، می‌توان گفت ترکیبی از همه این ظرفیت‌ها در کنار یکدیگر و توسعه هرکدام از آن‌ها می‌تواند استان را به‌عنوان یک قطب گردشگری پایدار معرفی کند، اما موضوعی که ظرفیت بسیار بالایی دارد ولی کمتر به آن در استان توجه شده، بحث رویدادها و گردشگری رویداد است، استان می‌تواند خود را به‌عنوان یک مقصد رویداد محور معرفی نماید و رویدادهایی را به صورت‌های مختلف محلی، ملی، بین‌المللی و حول محورهای هنری، فرهنگی، مذهبی، ورزشی، صنعتی و تجاری در قالب جشنواره‌های موسیقی و تئاتر برگزار کند. جشنواره نان یک نمونه رویداد موفق است که تاکنون دو دوره از آن در استان برگزارشده شده است.
لذا می‌توان تقویم رویدادهای گردشگری استان را به شکل محلی و ملی تنظیم نمود. همچنین استان می‌تواند به مقصدی برای برگزاری رویدادهای مختلف گردشگری تبدیل شود. برگزاری این نوع رویدادها منافع زیادی به دنبال دارد از جمله: تأثیر مستقیم بر روی ظرفیت اشغال هتل‌ها، رستوران‌ها، مراکز خرید و حمل‌ونقل، ایجاد اشتغال در هتل‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌های صنایع‌دستی و ارائه‌دهندگان خدمات مختلف، تقویت اقتصاد محلی و افزایش درآمد کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، کمک به معرفی فرهنگ و هویت محلی استان، حفظ و گسترش هویت فرهنگی، ایجاد برند و تصویری زیبا از محل برگزاری رویداد در اذهان بازدیدکنندگان و گردشگران، توسعه زیرساخت‌ها و روساخت‌ها، ایجاد روحیه مثبت و همبستگی اجتماعی بین ساکنان محل برگزاری رویداد.
هر مقصدی دارای «فصل کم گردشگر» و «فصل پُرگردشگر» است. با توجه به شرایط آب و هوایی، ویژگی‌های جغرافیایی و تعطیلاتی که ممکن است وجود داشته باشد، یک مقصد در یک برهه زمانی با فصل کم گردشگر و در برهه‌ای دیگر در فصل پرگردشگر خود قرار می‌گیرد.
در فصل پرگردشگر، حجم گردشگر ورودی به یک مقصد زیادتر است، معمولاً خدمات گردشگری با نرخ بالاتری ارائه می‌شود. کسانی که دنبال سفرهای ارزان‌قیمت هستند، ترجیح می‌دهند در فصل‌های کم گردشگر مسافرت کنند، هرچند که خدمات گردشگری به‌طور کامل و جامع در این زمان ارائه نشود.
در استان کرمان، معمولاً در فصل پاییز، فصل پرگردشگر کویر لوت به دلیل آب‌وهوای مناسب آن اتفاق می‌افتد و در فصل زمستان مناطق سردسیر استان به‌نوعی با فصل کم گردشگر خود روبه‌رو هستند.
عاملی که می‌تواند به توزیع مناسب گردشگری کمک کند، برگزاری رویدادهای خاص است. معمولاً رویدادها در فصل‌های کم گردشگر در مقاصد مختلف برگزار می‌شوند تا به بهانه برگزاری آن رویدادها، افراد به آن مقصد آورده شوند؛ از جمله: جشنواره گلاب‌گیری در لاله‌زار و جشنواره خرما در بم.
توزیع مکانی سفرها نیز به‌واسطه وجود جاذبه‌های مختلف مکان‌ها، اتفاق می‌افتد. جاذبه‌های طبیعی در استان با توجه به قرارگیری در مناطق گرم یا سرد سال می‌توانند مقصد گردشگران باشند، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی معمولاً در تمام طول سال بازدیدکننده دارند.
موضوع دیگری که می‌توان در ارتباط با توزیع زمانی و مکانی در استان کرمان به آن اشاره کرد، این است که در برخی از مناطق کرمان تمرکز بیشتری روی گردشگری صورت گرفته و افراد بیشتری به آنجا سفر می‌کنند، اما مناطق دورافتاده مانند کهنوج و قلعه گنج که از ظرفیت‌های بالایی هم برخوردار هستند، آن‌طور که بایدوشاید معرفی و شناخته نشده‌اند. علت آن‌هم، این است که زیرساخت‌های لازم و تبلیغات مناسب برای این مناطق وجود نداشته است و باعث شده که توزیع مکانی گردشگران نیز به‌درستی اتفاق نیفتد. از طرف دیگر بیابان لوت به‌واسطه این‌که شناخته‌شده‌تر است در فصل‌های پُرگردشگر حجم گردشگر زیادی دارد؛ به همین دلیل آسیب‌های زیادی به این منطقه وارد می‌شود. اقامتگاه‌های این منطقه گاهی ظرفیت پذیرش مسافران را ندارند و حتی اتفاقات و حوادث جاده‌ای بیشتر می‌شود. عملاً این موارد می‌تواند با توزیع متوازن گردشگران در مناطق و فصل‌های مختلف بهبود پیدا کند.
در این مورد عوامل مختلفی نقش‌آفرین هستند که برخی از آن‌ها را می‌توان به تفکیک به‌صورت زیر بیان نمود:
– تبلیغات و بازاریابی بین‌المللی که از طریق حضور در نمایشگاه‌های گردشگری بین‌المللی و جلب‌توجه آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی خارجی به مقصد کرمان امکان‌پذیر است،
– تولید محتوای دیجیتال چندزبانه؛ تولید ویدئو، عکس، مقالات و پژوهش‌های مختلف در مورد کرمان و انتشار آن‌ها در رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جهانی،
– بهبود زیرساخت‌هایی مانند حمل‌ونقل، وجود فرودگاه بین‌المللی در کرمان، توسعه پروازهای مستقیم از شهرهای خارجی، بهبود کیفیت مراکز اقامتی و خدماتی و همسو شدن آن با استانداردهای بین‌المللی، استفاده از زبان‌های مختلف بویژه زبان انگلیسی در امکاناتی که در مناطق مختلف گردشگری گذاشته می‌شود، مانند سرویس‌های بهداشتی یا تابلوهای راهنما،
– تمرکز بر آثار ثبت شده استان در یونسکو مانند ارگ قدیم بم و بیابان جهانی لوت،
– همکاری با آژانس‌های بین‌المللی و عقد قرارداد با آن‌ها برای معرفی کرمان به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب و به دنبال آن طراحی بسته‌های سفر جذاب برای گردشگران خارجی و تعریف مسیرهای جدید برای گردشگران با توجه به نوع مبدأ، اولویت‌ها و خواسته‌هایی که دارند (سفارشی‌سازی مسیرها)، برگزاری رویدادها در سطح بین‌المللی،
– آموزش نیروهای انسانی و به دنبال آن ارتقای سطح خدمات، رعایت کردن استانداردهای بین‌المللی توسط کارکنان مراکز اقامتی، پذیرایی و راهنماها، داشتن رفتار حرفه‌ای در مواجهه با گردشگران خارجی، ارائه خدمات به گردشگران و ایجاد حس امنیت برای گردشگران در مقصد نیاز است.
درمجموع استان کرمان در وهله اول نیازمند این است که گردشگری داخلی را توسعه دهد، زیرا زمانی که گردشگری داخلی بهبود پیدا کند به‌تبع آن با طی کردن این مسیر می‌توانیم در راه توسعه گردشگری خارجی و همسو شدن با استانداردهای بین‌المللی قدم برداریم.
همان‌طور که پیش تر اشاره شد و سال‌ها هم شاهد آن هستیم، صنعت گردشگری در استان بیشتر با شعارگرایی همراه بوده است. در وضعیتی که عمل‌گرایی کمتری در موضوع گردشگری در استان اتفاق افتاده، قاعدتاً سیاست‌های تشویقی مناسبی هم در صنعت گردشگری وجود ندارد.
به اعتقاد بنده در استان کرمان صنعت و معدن سایه سنگینی را بر سر گردشگری افکنده و باور به توسعه صنعت گردشگری در بین مسئولان استانی وجود ندارد. تا زمانی که باور به توسعه گردشگری، باور به این‌که ظرفیت‌های زیادی در استان وجود دارد و می‌توان از منافع اقتصادی گردشگری بهره‌مند شد در بین مسئولان استان و به‌تبع آن در بین عامه مردم، جامعه محلی و بومی استان وجود نداشته باشد، ما شاهد توسعه این صنعت نخواهیم بود و سیاست‌های تشویقی هم از سمت مسئولان ارائه نخواهد گردید.
از جمله سیاست‌های تشویقی در صنعت گردشگری در استان، شاید بتوان به پرداخت وام‌های کم‌بهره در جهت توسعه یک سری اماکن اقامتی مثل اقامتگاه های بومگردی اشاره کرد که آن هم مسیر پرچالش خود را داشته است، در موضوع مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی ما شاهد یک سری سیاست‌های تشویقی بوده‌ایم که به‌واسطه آن سرمایه‌گذارانی وارد استان شده اند که در عمل و نمود ظاهری، چندان تغییر مثبتی اتفاق نیفتاده و بیشتر روی کاغذ در قالب صحبت و جلسه بوده است. همچنین در راستای تنظیم برنامه استراتژیک، توسعه زیرساخت‌ها و حتی نقصی که در نیروی انسانی و آموزش نیروی انسانی صنعت گردشگری وجود دارد و چالش بزرگی شده است، سیاست‌های تشویقی وجود نداشته است.
کرمان نیازمند وجود فضاهای اقامتی بیشتری است، اما روند افزایش و تعدد فضای اقامتی به‌کندی صورت می‌گیرد و دلیل آن هم این است که شاید برای سرمایه‌گذار هیچ سیاست مشوقی وجود ندارد که بخواهد وارد این بخش شود، درحالی‌که نیاز استان به فضای اقامتی واقعاً لمس شده و زیاد است. ما در مقایسه با خیلی از شهرهای دیگر فضاهای اقامتی کمتری داریم که این موضوع در فصل‌های پرگردشگر که با کمبود فضای اقامتی مواجه می‌شویم خود را نشان داده است. متأسفانه این کمبود باعث شده که فضاهای اقامتی بدون مجوز که به شکل غیرقانونی کار می‌کنند، پذیرای مسافران باشند و تورهای مسافرتی هم به دلیل نبود فضاهای اقامتی مناسب از خدمات آن‌ها استفاده می‌کنند.
درمجموع سیاست‌های تشویقی چندان مناسبی در استان وجود ندارد که بتوان آن‌ها را مورد ارزیابی قرار داد.
در بسیاری از نقاط دنیا مقاصد گردشگری وجود دارند که در عین این‌که کمتر شناخته شده اند، اما تجربه‌های موفقی را در صنعت گردشگری رقم زده اند و در حال حاضر گردشگری موتور اصلی اقتصاد آن‌ها شده است. این‌که بگوییم فلان شهر یا کشور به مقصد مهمی در زمینه گردشگری تبدیل شده و از آن به‌عنوان الگویی برای استان کرمان استفاده نماییم، درست نیست؛ بلکه ابتدا باید مقصدی را که شباهت‌های بیشتری با استان دارد شناسایی نماییم و فعالیت‌هایی را که در آنجا انجام شده است را بررسی و تحلیل نماییم و ببینیم که آیا این فعالیت‌ها در استان قابل‌اجرا هستند یا خیر؟ چون هر اقدامی نیازمند زیرساخت‌های اساسی و راهکارهای مدیریتی است تا بتواند اجرایی شود.
از اقدامات و تجربه‌های موفق در سراسر دنیا می‌توان ایده گرفت و استفاده کرد؛ برای مثال در موضوع پایداری و محیط‌زیست خیلی از مقاصد گردشگری از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کرده و از روش‌هایی برای کاهش تولید زباله، استفاده مجدد از آب‌های خاکستری در هتل‌ها استفاده می‌کنند. همچنین با ترویج گردشگری مسئولانه جوامع محلی توانسته‌اند به شکل پایداری در منافع اقتصادی از گردشگری سهیم باشند. در موضوع نوآوری و فناوری‌ها نیز استفاده از تکنولوژی‌های دیجیتال، استفاده از واقعیت‌های افزوده و مجازی، هوش مصنوعی و تحلیل داده می‌توانند خدمات شخصی‌سازی‌شده به مسافران ارائه دهند. تمرکز بر روی برندها و ارائه تصویر منحصربه‌فردی از مقصد در اذهان، تنوع‌بخشی به محصولات گردشگری و حتی تنوع در مکان‌های اقامتی مانند هتل‌های لوکس پنج ستاره تا فضاهای محلی و محدودتر و به‌صرفه‌تر نیز از جمله مواردی است که می‌توان از آن‌ها ایده گرفت.
در زمینه تجربه‌های موفق می‌توان به کشور ژاپن اشاره کرد که در عین حفظ سنت‌های اصیل و بومی خود در جذب گردشگر، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته توانسته است گردشگران زیادی را جذب کند.
در مجموع باید بررسی شود که استان در چه زمینه و بخشی می‌خواهد توسعه پیدا کند و متناسب با آن بررسی شود که در جهان چه اقداماتی اتفاق افتاده است و ایده گرفته شود تا در نهایت در استان بومی‌سازی و اجرایی شود.
وضعیت صنعت گردشگری استان کرمان اصلاً خوب نیست و در سراشیبی قرار گرفته است. راهکاری برای آن اندیشیده نمی‌شود و بسیاری از شهرها و استان‌هایی که تا سال‌ها پیش توسعه اندکی در صنعت گردشگری داشته اند، در حال حاضر از کرمان پیشی گرفته‌اند. علت این امر این است که تفکر و باور به توسعه گردشگری در بین مسئولان استان وجود ندارد و همان‌طور که اشاره شد صنعت و معدن بر توسعه گردشگری سایه افکنده است و ازآنجایی‌که برنامه جامع و مسیر مشخصی برای توسعه گردشگری در استان وجود ندارد، باعث شده که هرکسی جسته‌وگریخته اقدامی انجام دهد و مسئولان می‌آیند و می‌روند و هرکدام دیدگاه‌ها و نظرات خود را پیاده می‌کنند که در نهایت منجر به خروجی ثمربخش و مفیدی نمی‌شود.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
