اقتصاد علم تخصیص منابع محدود به مصارف نامحدود است و این شاید آن نقطه‌ای باشد که ما میدان رقابت را به همسایگان خود واگذار کرده‌ایم؛ اولویت ما توسعه صادرات غیرنفتی نیست. ایران به‌واقع جزو شرکای تجاری مهم روسیه نیست و عدم ثبات در شاخص‌های اقتصادی، قوانین و مقررات اقتصادی، تحریم‌های بین‌المللی، عدم شناخت کافی تولیدکنندگان از الزامات و استانداردهای بازار هدف، بی‌توجهی به تولید صادرات‌محور و نبود امکانات و زیرساخت‌های تجاری از دلایل عمده آن است. البته با نزدیکی استراتژیک ایران و روسیه دو کشور در جهت گسترش تجارت برنامه‌ریزی داشته و رییس شورای تجارت روسیه و ایران در سخنانی اعلام کرد که با تنظیم موافقت‌نامه‌ها و برنامه‌ریزی‌های به‌عمل‌آمده، حجم تجارت دو کشور تا سال 2025 به هفت و نیم میلیارد دلار خواهد رسید.
گفت‌وگوی ما با دکتر هادی تیزهوش تابان، رییس اتاق مشترک ایران و روسیه را در ادامه بخوانیم.
به نظر می‌رسد هدف از تشکیل اتاق‌های مشترک در سراسر دنیا یکسان باشد و اگر تفاوتی میان اتاق‌های مشترک ایران با اتاق‌های مشترک سایر کشورها وجود دارد، به دلیل تفاوت در برنامه ها و رویکردها می‌باشد. موفقیــت اتاق‌های مشــترک از یک‌سو بســتگی بــه تعامـل اعضـا و کیفیـت خدمـات ارائه‌شده دارد و از سـوی دیگـر ارتبـاط مسـتمر و سـازنده میـان بخـش خصوصـی و دولـت است که پیشـران اصلـی توسـعه تجـاری می‌باشد. ایـن امـر از ایـن جهـت دارای اهمیـت اسـت که دولـت در ایـن مـورد باید به‌عنوان تسـهیل گر و مشـوق عمـل نماید.
عدم ثبات در شاخص‌های اقتصادی و قوانین و مقررات حاکم بر فضای اقتصاد، تحریم‌های بین‌المللی، عدم شناخت کافی تولیدکنندگان ایرانی از الزامات و استانداردهای بازار هدف، عدم توجه به تولید صادرات‌محور و نبود امکانات و زیرساخت‌های تجاری می‌تواند از دلایل عمده آن باشد.
آمار تجاری دو کشور علیرغم آنکه تا حدی بهبودیافته، بیانگر آن است که به‌واقع ایران جزو شرکای تجاری مهم روسیه نمی‌باشد و برای اینکه این مهم روی دهد، نیاز است که اقدامات مهم و اساسی در حوزه صادرات غیرنفتی صورت بگیرد. توسعه و بهبود زیرساخت‌های تجاری، ایجاد عزم ملی برای تولید صادرات‌محور و اصلاح قوانین اقتصادی در جهت توسعه صادرات غیرنفتی از جمله این اقدامات است.
در حال حاضر بیشتر محصولات کشاورزی و صنایع غذایی موردتوجه بازرگانان است، اما به نظر می‌آید با توجه به تحریم‌هایی که کشور روسیه نیز با آن مواجه شده است، فضا برای محصولات صنعتی، آرایشی و بهداشتی مانند انواع شوینده‌ها، محصولات شیمیایی، صنایع پلاستیکی و … فراهم شده باشد.
نزدیکی استراتژیک ایران و روسیه طی سال‌های اخیر باعث شده که این دو کشور بتوانند روی گسترش تجارت خود با یکدیگر برنامه‌ریزی ویژه‌ای داشته باشند. رییس شورای تجاری روسیه و ایران در سخنانی اعلام کرد با تنظیم موافقت‌نامه‌های همه‌جانبه و با برنامه‌ریزی‌های به‌عمل‌آمده حجم تجارت دو کشور تا سال ۲۰۲۵ به هفت میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار خواهد رسید.
بـا توجـه بـه نیـاز مسـتمر بـه برقـراری ارتبـاط میـان اتاق‌های مشـترک بـا سازمان‌ها و نهادهـای دولتـی، دولـت فراینـد مشـخص و شـفافی را بـرای برقـراری چنیـن ارتباطـی طراحـی ندارد. اتاق‌های اسـتانی، لزوماً امــور مربــوط بــه هیئت‌های تجــاری خارجــی را از طریــق اتــاق مشــترک کشــور مربوطــه انجام نمی‌دهند. همچنین اتاق‌های اســتانی هم‌مرز بـا کشـور هـدف، الزاماً امـور تجـاری کشـور هـدف را هماهنگ با اتـاق مشـترک مربوطـه انجام نمی‌دهند. ارتبـاط برخـی اتاق‌های مشـترک با تمامـی نهادهـا و ارگان‌های کشـور هـدف کـه در حـوزه تجـارت و اقتصــاد بین‌الملل فعالیــت می‌کنند، ارتباط مستحکمی نیست و نیاز به تقویت دارد.
اعزام و پذیرش هیئت‌های اقتصادی، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی، شرکت و برگزاری نشست‌ها، نمایشگاه‌ها و رویدادهای تخصصی، اطلاع‌رسانی موضوعات و مواردی که می‌تواند در عملکرد تجار مؤثر باشد.
وظیفه دولت‌ها ایجاد بستر و حمایت است و هنر بخش خصوصی بهره بردن از امکانات و بسترهای موجود به‌نحوی‌که هم سود خود را حداکثر نماید و هم نتایج این فعالیت سازنده اقتصادی را به فضای اقتصادی و اجتماعی کشور بازگرداند. لذا این دو حوزه مکمل هم می‌باشند و بخش دولتی باید بخش خصوصی را در کنار خود ببیند و در اتخاذ تصمیمات اقتصادی و حتی سیاسی دیدگاه‌ها و نظریات این بخش را در نظر بگیرد تا از دل این تعامل و همکاری توسعه اقتصادی با محوریت توسعه روابط تجاری شکل بگیرد.
موقعیت همسایگی و بهره‌مندی از کری دورهای تجاری از جمله مواردی است که می‌تواند به‌شدت بر حجم تجارت و مبادلات بین‌المللی تأثیر بگذارد درصورتی‌که برای آن برنامه‌ریزی و اراده‌ای وجود داشته باشد. دنیا منتظر آن نمی‌ماند که آیا ما از این مواهب استفاده لازم را خواهیم برد یا خیر و در صورت عدم برنامه‌ریزی و بهره‌برداری مناسب، به‌سرعت گزینه‌های رقیب جایگزین ما خواهند شد. اتفاقی که در حال حاضر برای کریدور شمال ـ جنوب در حال وقوع است و احتمال دارد این کریدور در آینده نزدیک جذابیت خود را از دست بدهد و کری دورهای دیگر جایگزین آن گردند.
اقتصاد علم تخصیص منابع محدود به مصارف نامحدود است و این شاید آن نقطه‌ای باشد که ما میدان رقابت را به همسایگان خود واگذار کرده‌ایم. اولویت اقتصادی ما علیرغم مواردی که عنوان می‌شود، توسعه صادرات غیرنفتی نیست و اگر این‌گونه بود باید نشانه‌های آن در برنامه‌های اجرایی و عملیاتی کشور به چشم می‌آمد.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
