محمدعلی محمد میرزاییان
عضو هیئت نمایندگان و رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق کرمان
محمدعلی محمد میرزاییان، عضو هیئت نمایندگان و رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق کرمان، در گفت‌وگو با سپهر اقتصاد کرمان می‌گوید به علت مقدم داشتن سیاست بر اقتصاد، درگیر مشکلات فراوان در تولید و تجارت و اقتصاد مردم هستیم. وی معتقد است که بهبود سیاست‌گذاری در تجارت خارجی ازجمله الزامات مهم در فرآیند اصلاحات اقتصادی است. او فضای موجود کسب‌وکار را مانع تولید صادراتی و تجارت کارا می‌داند.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مطالعه نمایید.
با توجه به شناختی که دارید، تقریباً چند درصد تولیدات بخش‌های صنعت، معدن و کشاورزی استان کرمان به‌صورت مجزا، در وضعیت پذیرش بازار جهانی قرار دارد؟
برای بررسی دقیق وضعیت پذیرش جهانی محصولات بایستی مزیت‌های نسبی محصولات در بخش‌های مختلف موردبررسی قرار گیرد تا بتوان آمار دقیقی در این خصوص ارائه کرد.
به‌عنوان مثال در حال حاضر محصول خرما به دلیل این‌که مصرف داخلی بالایی دارد با توجه به آمار موجود، 10 درصد آن صادر و 90 درصد آن مصرف داخلی دارد، درحالی که برای پسته، وضعیت کاملاً بالعکس است، 90 درصد صادرات و 10 درصد آن در داخل مصرف می‌شود.
حول‌وحوش 70 یا 80 درصد محصولات صنعتی استان هم در بازارهای کشورهای همسایه می‌توانند پتانسیل مناسبی برای صادرات داشته باشند.
محصولات معدنی خام، همیشه وضعیت مناسبی برای صادرات داشته، اما سیاست صادرات باید به سمت صادرات محصولات فرآوری شده پیش برود.
به نظرم امر اقتصاد بر سیاست مقدم است، اما متأسفانه این اصل در کشور ما رعایت نمی‌شود و ما اغلب سیاست را مقدم‌تر بر اقتصاد دانسته‌ایم و این خود موجب مشکلات فراوانی برای تولیدکنندگان و تجار و مردم شده است.
سیطره سیاست ارزی کشور اثرات بسیار بدی داشته است. این سیاست باعث فشار به صادرکنندگان کشور گردیده است. در همه این سال‌ها در پی بی‌ثباتی قیمت‌ها توپ را در زمین تجارت انداخته و با فشار قانون و تبلیغات القا می‌نمایند. صادرکنندگان، ارز حاصل را به کشور باز نمی‌گردانند. این روند برای واردات هم صادق است. تا با ایجاد مشکلات برای ثبت سفارش واردات توسط بانک مرکزی، تقاضا برای ثبت سفارش‌ها کم شده و واردات نیز روند نزولی یافته است.
ازجمله لوازم اصلاحات اقتصادی، بهبود سیاست‌گذاری در تجارت خارجی است. این نکته قابل توجه است که صادرات کشور در شش ماهه اول سال جاری 21 میلیارد دلار صادرات است که نسبت به عملکرد مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته در حالی که قیمت دلار روندی افزایشی داشته است.
در کل پشتیبانی تجاری کشور از قدرت چندانی برخوردار نیست، البته برای نمونه اخیراً شاهد امضاء توافقنامه بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا بودیم که می‌تواند برای توسعه صادرات و درمجموع توسعه تجارت کشور با 5 عضو این اتحادیه بسیار مؤثر باشد. ما نیازمند توافق‌نامه‌هایی این‌چنین هستیم.
در دنیا بسیاری از کشورها از توافقات تجارت آزاد و تعرفه‌های ترجیحی بهره‌مند هستند که امیدواریم با برنامه‌ریزی صحیح و فعالیت بیشتر در دیپلماسی اقتصادی کشور شاهد پیشرفت‌هایی در این زمینه باشیم.
چالش اصلی ما در کرمان بحث آب هست اگر بخواهیم به رشد بلندمدت در استان برسیم باید در اسرع وقت فکری به حال این موضوع داشته باشیم چرا که هرقدر هم بازرگانی قوی شود تا محصول باکیفیت و پایداری نباشد این سیکل ناقص دوباره تکرار می‌شود.
باید این دغدغه موضوع اول کرمان شود و در اسرع وقت فکری برای برداشت‌ها از ذخایر آبی شود سپس به تولید محصول پایدار فکر کنیم. اگر ضعف بهره‌وری در بخش کشاورزی را حل کنیم، تولید چند برابری محصول را شاهد خواهیم بود و این محصول اگر با کیفیت جهانی باشد و شرکای جهانی نیز در تولید مشارکت داشته باشند، به‌راحتی به فروش خواهد رفت و رشد به سراغ کرمان می‌آید.
در بخش‌های مختلف باید از خام فروشی به‌شدت جلوگیری کنیم و با رعایت اصول حفظ محیط‌زیست به سمت تولید محصول نهایی برویم. باید از بروکراسی‌های اداری در کرمان تا حد امکان بکاهیم؛ به‌طور مثال ایجاد پنجره واحد می‌تواند در این مورد کمک شایانی باشد. پرداخت تسهیلات به تجار برای صادرات نیز امری ضروری است.
وضعیت فضای کسب‌وکار استان در شرایط مطلوبی نیست، وقتی فضای کسب‌وکار دچار مشکل باشد، مطمئناً تولید صادرات و تجارت نیز محدود شده و نمی‌توان به کارایی لازم در امر صادرات دست یافت.
اگرچه برخی از دلایل عدم توفیق صادرات به کشورهای همسایه ناشی از مسائل بین‌المللی مرتبط با تحریم‌ها می‌شود، اما به ضرس قاطع می‌توان گفت به دلیل عدم برنامه‌ریزی‌های مناسب، متأسفانه نتوانستیم حضور متناسب با پتانسیل‌های موجود استان در کشورهای همسایه داشته باشیم.
با بررسی صادرات 50 سال اخیر درمی‌یابیم که به سمت صنعتی شدن پیش رفته‌ایم، اما سرعت صنعتی شدن مطلوب نبوده است و به نظر من چون استان کرمان همواره از مزیت‌های فراوان در بخش کشاورزی دارا بوده است، برخلاف پتانسیل‌های زیاد برای صنعتی شدن، حرکت به سمت صنعتی شدن بسیار کند بوده است.
با توجه به شرایط دائماً در حال تغییر فضای اقتصاد و سیاست‌های مالی و اجرایی کشور، عملاً یک بنگاه اقتصادی امکان برنامه‌ریزی و ایجاد یک نظام هدفمند بهره‌وری را ندارد.
تا زمانی که شفافیت مالی و اقتصادی در تمام ارکان مالی اقتصادی کشور ایجاد نشود و نظام‌های دستوری و بخشنامه‌های چند نرخی وجود داشته باشند نمی‌توانیم از سلامت سخن به میان آوریم.
در امر صادرات کشور ایران متأسفانه رویه‌های غیراخلاقی و غیرمنصفانه همانند عدم مشتری مداری، حفظ نکردن حقوق مالکیت معنوی، تخریب یکدیگر و … وجود دارد. یکی از دلایل این موضوع می‌تواند وجود تحریم‌های غیرمنصفانه اقتصادی باشد که البته منطقی نیست.
عملکرد تخصصی صادرکنندگان استان نسبتاً خوب است، زیرا باوجود همه ناملایمات و دشواری‌ها همچنان مشغول به کار هستند و همواره نشان داده‌اند که علیرغم همه مشکلات پیش رو با تمام سعی خود حتی‌الامکان راه‌های خروج از بحران را پیداکرده‌اند، اگرچه در حوزه مدیریت صادرات بسیاری از صادرکنندگان نیازمند توسعه و بهبود عملکرد تخصصی خود می‌باشند.
به نظر بنده در شرایط حاضر بهترین سازوکار برای حمایت تجاری استان رفع موانع صادراتی فعالان اقتصادی و کاهش خام فروشی، محاسبه چندبعدی موضوعات و برنامه‌ریزی هدفمند برای تولید محصولات صادراتی با نگاه محدودیت آب و محیط‌زیست، آموزش افراد مؤثر در فرآیند تجارت، کاهش بروکراسی‌ها و تصمیمات ناگهانی دولت و ایجاد فضای تعامل با نگاه توسعه صادرات برای کشور می‌باشد. فعالان اقتصادی در حال حاضر شرایط سختی را سپری می‌نمایند هم به لحاظ تحریم‌های ظالمانه و هم به لحاظ مشکلات مرتبط با فضای کسب‌وکار استان؛ بنابراین بهترین حمایت، رفع موانع و اتخاذ بهترین سازوکار برای قواعد ذکر شده می‌باشد.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
