منابع انسانی؛ مزیت رقابتی امروز

چه چیزی اهمیت منابع انسانی را به موضوع روز دنیا تبدیل کرده است؟ رقابت کشورها برای جذب نیروی کار متخصص در قالب برنامه‌های مهاجرتی و ترسیم آینده‌ای مؤثر از فرار نخبگان فراتر رفته است و به برنامه‌ریزی برای جذب منابع انسانی سایر کشورها حتی در سطوح کارشناسی تبدیل شده است. از سوی دیگر، بحث محافل علمی، بلعیده شدن مشاغل توسط هوش مصنوعی است. باید پرسید که دقیقاً چه چیزی منابع انسانی را به مفهومی مدرن تبدیل کرده است؟ موضوع روز دنیا که فرای علم مدیریت، ریشه‌های آن در ســیاســت‌گذاری، روانشــــناسـی، جامعه‌شناسی و حتی فلسفه و معنا نقش بسته است. شاید بتوان بخشی از این اهمیت تمرکز بر روی نیروی انسانی را در تغییراتی دانست که سرعت رخدادها را تشدید کرده است. سرعت تغییرات و دگرگونی‌ها در سطح جهانی، تحول جدیدی را وارد عرصه مدیریت نموده است که به تعبیر الوین تافلر غیرقابل باور است؛ از عصر کارخانه‌های سر به فلک کشیده و غول‌آسا به عصر فرا اطلاعاتی با شرکت‌های کوچک، اما قدرتمند رسیده‌ایم که خبر از ظهور موج جدید می‌دهد. ‌موجی که متعلق به منابع تکنولوژیک و متنوع‌تر است.
لازمه رقابت در این موج جدید، اطلاعات و قوه‌ی تخیل است. قدرت تخیل، تفکر و تحلیل براساس فرصت‌هایی که کمتر شنیده شده‌اند. مزیت رقابتی این عصر، تحلیل، تخیل و تفکری است که انسان در اختیار شرکت‌ها و جامعه فرا اطلاعاتی قرار می‌دهد. عصر جامعه صنعتی و تکیه بر ماشین‌آلات و منابع و انحصار دانش، عصری پایان یافته است. ازاین‌رو با تکثیر دانش به‌جای انحصار دانش، عصری جدید خلق شده است که نشانه‌های تمرکزگرایی و انبوه گرایی را ندارد، بلکه بر توان تحلیل و تفکر استوار است؛ آنچه که از ماشین و هوش مصنوعی انتظار نمی‌رود. بدیهی است که تربیت و داشتن نیروی انسانی توانمند، اصلی‌ترین سرمایه دولت‌ها و شرکت‌ها و فرهنگ سازمانی قلمداد می‌شود. تشــکیل Agile Team و چابک‌سـازی با تمرکز بر توسعه مفاهیم انسانی و فاصله گرفتن از وظایف ساده و به اتمام رسیده حقوق و دستمزد، ضرورت سازمان امروز است. حوزه سرمایه‌های انسانی در سکوی پرورش و توسعه استعدادها و بروز توانمندی متمرکز شده است. بدیهی است نیروی انسانی را اگر سرمایه عصر جدید بدانیم، سرمایه‌گذاری بر روی ماشین‌آلات و سرمایه‌های مادی چندان معنادار نیست.
سرعت تحولات و انطباق با سرعت نور برابری می‌کند. پس از معرفی هوش مصنوعی عده‌ای، شغل خود را ازدست‌رفته می‌دانند و این سؤال ایجاد می‌شود که با تمرکز بر چه ویژگی‌های انسانی می‌توان با این ابزار مواجه شد؟ جواب ساده، اما پیچیده است! انسانِ دارای تحلیل، تخیل و تفکر، انسان جهان آینده و سازمان مدرن است.
ازاین‌رو تمرکز بر روی شکوفایی انسان‌ها به معنای ساختن تیم‌های مناسب آینده است. مدیرانی که بتوانند تیم‌های مؤثری خلق و هدایت کنند، مزیتی رقابتی محسوب می‌شوند. روندهای جهانی ایجاب می‌کند که متخصصان منابع انسانی نیز دستخوش تغییر رویکرد شوند و از تعریف استراتژی‌های از بالا به پایین بر تقویت اعتماد، تعلق و توسعه نیروی انعطاف پذیر متمرکز شوند. در واقع بهبود فرهنگ سازمانی و ارتقای مهارت‌های نرم می‌تواند زنجیره پرورش نیرو را تکمیل کند. هرچند این مسیر را بایستی ادامه تربیت نسلی دید. خانواده و تغییرات ارزشی و آموزش‌وپرورش نوآور قطعاً آغازگران و تسهیل گران مسیر توسعه توانمندی‌های سازمانی هستند. ازاین‌رو بارها مطرح شده است که ایجاد ارزش‌افزوده سازمانی از مسیری بلندتر می‌گذرد.