بروز عفونت جهان‌شمول (پاندمی) کووید-19 یا کرونا، بسیاری از مقررات و قوانین ساری و جاری در جوامع بشری را تحت تأثیر خود قرار داد و برخی موارد مغفول و یا مورد توجه را مشمول بازنگری و بازتعریف نمود. ذکر این نکته ضروری است که بر اساس برآوردهای اولیه، هر بیمار کرونایی مبلغ 35 میلیون ریال برای وزارت بهداشت هزینه در بر دارد و بدیهی است عزم ملی و همت جمعی در این مسیر برای رسیدن به سرمنزل مقصود ضروری و حیاتی است؛ یکی از موارد نیازمند توجه خاص و بازتعریف که به شکل پویا و متناسب با شرایط اجتماعی دچار تغییر و تحول شده و در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت، «مسئولیت اجتماعی دوران کرونا»، عمدتاً در تعامل با حوزه بخش خصوصی است که در چهار مرحله پیدایش، گسترش، ژرفا یافتن و آینده‌نگاری کرونا خلاصه خواهد شد.
شروع کرونا با شوکه شدن ابتدایی همه کشورهای درگیر همراه بود و در آن دوران مسئولیت اجتماعی شامل موارد زیر بود:
الف- آموزش کادر درمان و عموم مردم برای فراگیری و به‌کارگیری مطالب درست و علمی،
ب- جلوگیری از انتشار مطالب خلاف علمی و خرافات در سطح جامعه،
ج- تعطیلی واحدهای صنفی بهخصوص در ایام تعطیلات سال نو،
د- در خانه ماندن و کمک به کاهش فشار بر روی کادر درمان با جلوگیری از شیوع یا ابتلای به بیماری،
ه- تأمین اقلام ضروری محافظت شخصی و ضدعفونی‌کننده‌های سطوح و پوست،
و- کمک به ترابری و انتقال اقلام خریداری‌شده به اقصی نقاط کشور.
در این مرحله هر چند کمی دیر، ولی با همراهی بسیج مردمی، اصناف، دانشجویان، اساتید و کادر درمان آسیب موج اول تا حد زیادی مهار شد و این در حالی بود که موج عفونت ویروسی منشأ گرفته از چین میرفت تا عالم‌گیر شود!
با گذشت حدود سه ماه از آغاز بحران کرونایی، آسیب اقتصادی مشاغل خُرد و آزاد نظیر کارگران روزمزد ساختمانی، به همراه رشد بی‌رویه قیمت دلار، بروز و ظهور نمود. اکنون مسئولیت اجتماعی «حمایت ملی و جبران آسیب‌دیدگی اقتصادی» عده کثیری از مردمی بود که یا به دلیل تعطیلی محل کسب‌وکار و یا سکون دهشتناک و روزافزون مشاغل خدماتی مثل صنعت مسکن در تأمین معیشت خویش گرفتار شده بودند. از سوی دیگر نیازهای روزافزون بخش درمان به تجهیزات پیشرفته مثل ونتیلاتور، دستگاه اکسیژنساز، ضدعفونی‌کننده هوا و ماسک N-95، همت بخش خیرین سلامت و فعالان بخش خصوصی حوزه اقتصاد را میطلبید؛ اهم سرفصل‌های این بخش عبارت‌اند از:
الف- عدم اخذ کرایه محل زندگی و کسب‌وکار مشاغل آسیب‌دیده،
ب- جلوگیری از تعدیل نیرو در بنگاههای اقتصادی خصوصی،
ج- اعطای کمک‌های مالی برای تأمین اقلام پیشرفته موردنیاز در بخش درمان،
د- حضور فعال شرکتهای دانشبنیان در مسیر تولید ونتیلاتور، دستگاههای ضدعفونی‌کننده مبتنی بر پلاسما/ UVC و قطعاتی نظیر CPAP،
ه- مستندسازی و حرفه‌ای نمودن آموزش‌های تخصصی و عمومی دانشگاه علوم پزشکی کرمان با راه‌اندازی «مسترکرونا» و سایت corona.kmu.ac.ir،
و- کارآفرینی و اشتغالزایی بر اساس شرایط روز نظیر تأسیس و فعال نمودن کارگاههای تولید ماسک، مواد ضدعفونی‌کننده و توسعه زیرساخت‌های آموزش مجازی.
در همین زمینه باید به صاحبان کسب‌وکارهای بزرگ که در کنار کمک‌های همدلانه مردم با تلاش مضاعف برای رفع نیازهای مادی بخش درمان کمک‌های شایان توجهی کردند، دست‌مریزاد گفت.
شدت گرفتن مجدد موارد ابتلا، بستری و تلفات انسانی در انتهای بهار و آغاز فصل گرما، غالب پیش‌بینی‌های قبلی رفتار ویروس را زیر سؤال برد و تداوم فشار بر خاک‌ریز اول مبارزه با کرونا؛ یعنی مراکز درمانی را به دنبال داشت. اکنون مسئولیت اجتماعی عمدتاً در موارد ذیل تبلور می‌یافت:
الف- اجباری شدن استفاده از وسایل حفاظت شخصی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی بهخصوص در فضاهای سربسته،
ب- گسترش اقدامات انگیزشی و دلگرم‌کننده در بین کادر درمان نظیر برگزاری جشن عید غدیر و توزیع هدایای متبرک آستان قدس رضوی،
ج- تداوم کمک‌های اقتصادی به گروه‌های آسیب‌پذیر اجتماع شامل کودکان کار، حاشیه‌نشینان شهرها و معتادان متجاهر،
د- راه‌اندازی کمیته ساماندهی خیرین سلامت و داوطلبین یاری‌رسان به کادر درمان،
ه- راه‌اندازی پویش مردمی مهار کرونا برای تجمیع فعالیت‌های مردمی، دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد،
و- کمک فکری و علمی به برگزاری رویدادهای بزرگ نظیر برگزاری کنکور و مدیریت ایام سوگواری امام حسین ع؛ پویش‌های متعدد مردمی، بالاخص در برگزاری شعائر نهضت بی‌بدیل عاشورایی، به نحوی شایسته و بایسته و با نظمی مثال‌زدنی، این بخش را بهخوبی مدیریت نموده و بهدرستی مفهوم مسئولیت اجتماعی به پهنای یک کشور بزرگ را به نمایش گذاردند.
با ادامه شیوع کرونا و عمیقتر شدن ضایعات اقتصادی این بیماری حتی در فعالیت‌های اقتصادی سترگ نظیر صنعت گردشگری، حمل‌ونقل هوایی و بخشهای تولیدی که برای تأمین مواد اولیه دچار مشکل شدند، مسئولیت اجتماعی رنگ و بوی آیندهنگارانه و پیشبینانه به خود میگیرد! رئوس سرفصل‌های این بخش که در چند ماه آتی با آن روبرو خواهیم شد عبارتند از:
الف- تأمین زیرساخت‌های آموزش مجازی در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته کشور و توجه ویژه به کادر آموزشی که در این شرایط کرونایی در حال خدمت به دانشآموزان این مناطق هستند،
ب- ذخیره‌سازی هوشمند دارو در مراکز درمانی و تولید و تأمین لوازم حفاظت فردی برای دوره‌ای که احتمالاً کرونا و آنفلوانزا موج جدیدی را در دنیا به راه خواهد انداخت،
ج- شبکه‌سازی بخشهای مختلف آموزش، پیشگیری، تشخیص و درمان به عنوان ارکان مبارزه با کرونا،
د- کمک به تأمین نیرو در بخش درمان،
ه- تداوم تحقیق و توسعه در بخشهای پژوهشی و فناوری مبارزه با کرونا که با کسب تجارب جدید علمی و عملی به شکل کاربردی در خدمت نظام درمانی خواهد بود؛ اهمیت این بخش وقتی بیشتر آشکار میشود که بدانیم رژیم درمانی مورداستفاده در طی هشت ماه، چند بار دچار تحول و تغییر شده و تحریمهای ناجوانمردانه، ضرورت تکیه بر تحقیقات و دانش بومی شده را صدچندان میکند.
پاندمی کرونا دستآوردهای بزرگی نظیر گسترش همدلی، همگانی شدن مسئولیت اجتماعی، اهمیت توسعه و اثبات کارآمدی ارکان بهداشتی و پیشگیرانه، اثبات روحیه ایثار کادر درمان، گسترش آموزش و خدمات مجازی حتی در برگزاری همایش‌های بین‌المللی پرهزینه، رایگان شدن دسترسی به نتایج تحقیقات علمی در زمینه بیماری و اهمیت تکیه بر دانش و فناوری ملی را به همراه داشت؛ کاش که از این ذخیره تجربی و دانشی که به بهای سنگینی به دست آمده است در جهت توجه به این نکته که مسئولیت اجتماعی بر اساس شرایط روز تغییریافته و یکی از مهم‌ترین داشته‌های یک ملت است، استفاده بهینه ببریم!
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
