معصومه سعید
مدیر توسعه بازار و بهبود فضای کسبوکار اتاق کرمان
افغانستان از لحاظ موقعیت جغرافیایی، یک کشور محاط به خشکی است که در بین آسیای میانه و جنوبی موقعیت داشته و پل اتصال این دو منطقه مهم قاره آسیا شمرده میشود. افغانستان همچنین به خاورمیانه (ایران) نیز پیوستگی جغرافیایی دارد.
این کشور ازلحاظ اقلیمی، دارای چهارفصل بهار، تابستان، خزان و زمستان و دارای مناطق کوهستانی، جنگلهای انبوه و آب فراوان به نسبت دیگر کشورهای همسایهاش شمرده میشود. مساحت این کشور ۶۵۲٫86۰ کیلو مترمربع و چهل و یکمین کشور وسیع جهان میباشد.
شهرهای مهم این کشور، کابل، قندهار، هرات، مزارشریف و جلالآباد میباشند. کشور افغانستان در سازمانهای بینالمللی و منطقهای از جمله سازمان همکاریهای منطقهای (اکو)، سازمان تجارت جهانی، یونسکو، بانک اکتشافات اسلامی، سازمان کنفرانس اسلامی، صندوق بینالمللی پول و بانک توسعه آسیایی عضویت دارد.
روابط اقتصادی و سیاسی مطلوب ایران با افغانستان باوجود قرابتهای جغرافیایی و فرهنگی با این کشور و با توجه به ظرفیتهای صادراتی استان کرمان و همچنین از آنجا که کشور افغانستان عمدتاً واردکننده است و میتواند مقصد صدور کالاهایی چون محصولات کشاورزی و کالاهای صنعتی و معدنی استان باشد، سبب شد تا اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان، بیشازپیش در اندیشه توسعه صادرات محصولات استان به این کشور باشد.
در ادامه بهطور خلاصه وضعیت تجارت افغانستان با جهان، ایران و کرمان مورد بررسی قرار میگیرد.
تجارب افغانستان با جهان
بر اساس آمار ITC میزان واردات افغانستان از جهان در 99 فصل تعرفهای در سال 2016 معادل 534,6 هزار دلار بوده که در مقایسه با سال 2015 که معادل 7،722 هزار دلار میباشد، 4.15 درصد کاهش داشته است.
صادرات کشور افغانستان به جهان در سال 2016 معادل 596 هزار دلار بوده و دارای یک تراز منفی تجاری بالغ بر 5.937 هزار دلار در سال مذکور میباشد. این در حالی است که این تراز منفی در سال 2015، در حدود 7.151 هزار دلار بوده است. شایان ذکر است که صادرات کشور افغانستان به جهان در سال 2016 نسبت به سال 2015، حدود 4.38 درصد افزایش داشته در حالی که رشد صادرات سال 2015 نسبت به سال 2014 (871 دلار) بالغ بر 0.15 درصد بوده است.
تجارت افغانستان با ایران
نمودار زیر بر اساس آمار تجارت خارجی گمرک جمهوری اسلامی ایران، وضعیت صادرات و واردات بین دو کشور را در سالهای 1395 و 1396 نشان میدهد. صادرات ایران در سال 96 نسبت به 95 در حدود 14 درصد افزایش و واردات ایران از افغانستان در سال 96 نسبت به 95 در حدود 6 درصد کاهش داشته است.
مبادلات تجاری ایران با افغانستان طی سال 1395 و 1396
مقایسه صادرات استان کرمان با افغانستان طی سال 1395 و 1396
روند مبادلات برونمرزی استان کرمان با افغانستان طی سالهای 1390 تا 1396
نمودار روند مبادلات برونمرزی ایران با افغانستان طی سالهای 1385 تا 1396
نمودار متوسط قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی استان کرمان و افغانستان
طی سالهای 1396-1390
نمودار متوسط قیمت کالاهای صادراتی وارداتی ایران و افغانستان طی سالهای 1396-1385
منبع: سازمان توسعه تجارت ایران
تجارت افغانستان با کرمان
در سالهای 1395 و 1396 به ترتیب میزان صادرات از طریق گمرکات استان کرمان به کشور افغانستان 18.446.325 و 12.128.742 دلار و واردات از این کشور به استان کرمان صفر بوده است.