تغییرات زیست‌محیطی حاصل از فعالیت‌های انسانی دائماً تکرار می‌شود و به همین جهت نیاز است که توسعه شهرها بر اساس الگوهای دوست دار محیط‌زیست پایه‌ریزی شود. در ایده‌های جدید علاوه بر حفظ محیط‌زیست و سیاره زمین بر بهبود کیفیت زندگی افراد نیز تأکید شده است. در دنیا تعداد زیادی شهر دوست دار محیط‌زیست وجود ندارد، اما در همان ها هم که در این زمره دسته بندی شده اند، نقص هایی وجود دارد که تلنگری برای بشریت است و ما هنوز راه درازی برای رسیدن به این مطلوب در پیش داریم.
شهر کرمان با جمعیت تقریبی ۸۰۰ هزار نفر به‌عنوان مرکز استان کرمان چقدر با الگوی شهر دوست دار محیط‌زیست فاصله دارد؟ برای اینکه به این موضوع پی ببریم، شاخص‌های مدنظر در تشخیص این شهرها را با یکدیگر مرور می‌کنیم.
در شهرهای دوست دار محیط‌زیست، تأکید بر استفاده از سوخت‌های سبز وجود دارد به‌طوری‌که در کُپِنهاگ دانمارک و آمستِردام هلند اکثر مردم از دوچرخه برای تردد استفاده می‌کنند. دوچرخه‌سواری نه‌تنها به بهبود سلامت افراد کمک می‌کند بلکه انتشار کربن و آلودگی را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد، اما در شهر کرمان دوچرخه‌سواری برای انجام کارهای روزمره در موارد اندکی مشاهده می‌شود، حتی یک درصد برای محاسبه در این مورد رقم زیادی محسوب می‌شود.
در شهری مثل اِستُکهُلم سوئد به‌ندرت زباله ای در پیاده روهای شهر مشاهده می‌شود. این شهر در زمره شهرهای دوست دار محیط‌زیست دنیا قرارگرفته است. شاید مقایسه شهر کرمان با اِستُکهُلم منطقی نباشد، اما برای رسیدن به الگوی جهانی با نگاهی منطقی می‌توان دریافت که فاصله بسیار است. در کمتر خیابانی از شهر کرمان زباله یافت نمی‌شود، درحالی‌که حتی گاهی شاهد پرتاب زباله از خودروهای عبوری هستیم.
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های شهرهای دوست دار محیط‌زیست، داشتن سیستم حمل‌ونقل عمومی با کارکرد صحیح و منظم است. در شهر کرمان که دارای حاشیه‌نشینی وسیع در اطراف است، مردم ساکن در این مناطق برای دسترسی به خدمات مجبور به استفاده از خودروهای شخصی هستند که مسلماً این ترددها سبب آلودگی هوا و افزایش کربن خواهد بود. در شهر کرمان تنها سیستم حمل‌ونقل عمومی، اتوبوس است که ناوگان اتوبوس‌ها هم قدیمی و هم دارای ایرادات جدی در بحث ترددها می‌باشد.
در آفریقای جنوبی، شهر کیپ تاون استفاده از انرژی‌های پاک را چنان گسترش داده که این شهر در زمره شهرهای دوست دار محیط‌زیست قرارگرفته است، اما مسئولان شهری کرمان با داشتن ظرفیت مناسب برای استفاده از انرژی خورشیدی، تاکنون برنامه قابل قبولی برای استفاده از این نعمت خدادادی حتی در روشنایی شهر ارائه ننموده اند و این یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف سیستم محسوب می‌شود.
شاید به دلیل وجود جنگل پردیسان قائم در محدوده شهر کرمان بتوان ادعا کرد که سرانه فضای سبز شهری در کرمان کم نیست، اما عدم گسترش فضای سبز در محله‌های جدیدالتأسیس، یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف برای رسیدن به الگوی شهر دوست دار محیط‌زیست در کرمان محسوب می‌شود.
شهرها به جهت برقراری ارتباط بین مردم به وجود می‌آیند و ساختار و تراکم یک شهر نشان‌دهنده چگونگی برقراری این ارتباط است. هرچه شهر متراکم تر، به هم پیوسته تر و منسجم تر باشد، تجارت و تبادل ایده‌ها و اطلاعات، افزایش بهره وری اقتصادی و رفاه مردم امکان‌پذیر و آسان‌تر خواهد بود. شاید بزرگ‌ترین چالش شهر کرمان نداشتن الگوی استقرار واحدهای مسکونی و گسترش بیش‌ازاندازه فضای فیزیکی با جمعیت محدود باشد. مسلماً این نحوه قرارگیری، در تردد جمعیت و توزیع خدمات توسط مسئولان شهری اثرگذار خواهد بود.
فقدان مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری ایمن، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های شهر کرمان برای استفاده از این سوخت‌های پاک است و همچنین نبود برنامه‌های تشویقی به‌عنوان ابزار فرهنگی در تفکیک پسماند ها شاید چالش جدی باشد.
خوشبختانه هنوز شهر کرمان در زمره شهرهای آلوده از نظر آلودگی هوا دسته‌بندی نشده و شاید هنوز با استفاده از یک برنامه مدون بتوان مسیرهایی برای تردد افراد توسط دوچرخه طراحی نمود تا در آینده علاوه بر جلوگیری از آلودگی، بر سلامت شهروندان نیز تأکید نمود.
همچنین تشویق مردم به استفاده از انرژی پاک و استفاده از انرژی خورشیدی برای تأسیسات شهری را در دستور کار قرار داد. فرهنگ غنی مردم و آمادگی پذیرش برای رسیدن به الگوی شهر دوست دار محیط‌زیست از ظرفیت‌های مهم شهر کرمان است.
افزایش سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی، تشویق به استفاده بیشتر از کاربری زمین و توسعه فشرده استفاده از انرژی‌های نوین، افزایش مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، آموزش و فرهنگ‌سازی برای جمع‌آوری و تفکیک زباله، استفاده از مصالح ساختمانی سازگار با اقلیم در ساخت منازل مسکونی، تدوین برنامه برای افزایش فضای سبز می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور از کرمان یک شهر دوست دار محیط‌زیست بسازد.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
