دچار پدیده کوتاه‌مدت

جامعه صنعتی چگونه جامعه ای است؟ در طول فاصله سنت و صنعت ما در کجا ایستاده‌ایم؟

کشف نیروی بخار به عنوان یک نقطه گسست تاریخی برای بشر بود که باعث سلطه بیشتر بر طبیعت، استفاده بیشتر از منابع و تغییر سازمان اجتماعی و حکمرانی انسان گردید. پیامد این کشف، ظهور عصر صنعتی بود که نیروی انسانی را از بخش کشاورزی وارد صنعت کرد و همراه با آن مهاجرت‌های گسترده، شهرنشینی و مسائل ناشی از آن ایجاد شد. کارخانه‌ها با انرژی‌های جدید آن‌چنان تولید کردند که کشورهای صنعتی به فکر بازارهای جدید افتادند و به‌تدریج امواج صنعتی شدن به‌مرور به همه جای دنیا نفوذ کرد. از ویژگی‌های جامعه صنعتی می‌توان به تخصص گرایی، تقسیم ‌کار پیچیده و ارگانیکی، عقلانیت، سلطه ضوابط بر روابط، شهرنشینی و غیره اشاره کرد. در چنین جامعه‌ای درصد اندکی به کشاورزی مشغول هستند، کشاورزی هم مکانیزه و صنعتی شده است، سطح سواد عمومی بالاست، ساختار دولت پیچیده و مبتنی بر اصول مدرن حکمرانی است، تولید برای تجارت صورت می‌گیرد و خدمات نیز بخش عمده‌ای از اقتصاد را در برمی‌گیرد.
جامعه ایران با توجه به معیارهای فوق هم صنعتی و هم سنتی است. هنوز بخش عمده‌ای از نیروی کار در ایران در بخش کشاورزی مشغول است، تخصص گرایی هنوز هم برای جامعه ایران یک آرزوی دست‌نیافتنی است، روابط آن‌چنان بر ضوابط سیطره دارد که نیازی به شواهد و ادله ندارد. در واقع می‌توان گفت جامعه ایرانی ملغمه‌ای از سنت و مدرنیته است. البته صنعتی شدن به معنی گسست کامل از سنت نیست اما حداقل ورود به فاز صنعتی، مستلزم یک بسته کاملی است که آگاهی‌های مدرن با رفتارهای مرتبط، یک هماهنگی داشته باشند. جوامع توسعه‌یافته، چندین دهه است که وارد عصر پساصنعتی یا عصر اطلاعات شده‌اند. عصری که به قول الوین تافلر در کتاب موج سوم، نظام‌های کشاورزی و صنعتی را به‌طور اساسی دگرگون می‌کند. می‌توان گفت ما درحالی‌که در دو موج کشاورزی و صنعتی قرار داریم، وارد موج سوم یعنی عصر اطلاعات هم شده‌ایم و البته ویروس کرونا باعث تسریع این ورود هم شده است.