رضا بهرامی
رئیس کمیسیون گردشگری و صنایعدستی اتاق کرمان
استان کرمان پهناورترین استان ایران است که در جنوب شرقی کشور واقع شده است. این استان به لحاظ موقعیت گردشگری دارای جاذبههای فراوان تاریخی (7 اثر ثبت جهانی و 700 اثر ثبت ملی و طبیعی) است که هرکدام از این جاذبهها پتانسیل قابلتوجهی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند. تأسیسات گردشگری استان شامل: 36 باب هتل و هتل آپارتمان، 33 واحد مهمانپذیر، 47 باب مجتمع خدمات گردشگری، 139 باب رستوران سنتی و بینراهی، 330 اقامتگاه بوم گردی و 140 باب دفتر خدمات مسافرتی است. تعداد 415 نفر راهنمای گشتهای داخلی و خارجی در استان فعالاند و به طورکلی در بخش گردشگری استان در حدود 3890 نفر بهصورت مستقیم اشتغال دارند.
اصلیترین قابلیتها و مزیتهای توسعه صنعت گردشگری:
– وجود آثار ممتاز و ماندگار تاریخی با ثبت جهانی در استان (ارگ بم ـ باغ شاهزاده ماهان ـ روستای میمند و بازار بزرگ كرمان)،
– وجود مناطق طبیعی منحصربهفرد همانند كویر لوت با شهرت ملی و بینالمللی،
– قابلیت استفاده گردشگران و جهانگردان از مناطق طبیعی با 4 نوع اقلیم آب و هوایی در تمام ایام سال،
– وجود آثار فراوان تاریخی و محوطههای باستانی در سطح استان،
– جایگاه ممتاز استان به لحاظ تاریخی در بین سایر استانهای كشور،
– وجود رشتههای تخصصی در دانشگاههای استان در رابطه با مرمت آثار تاریخی و جهانگردی،
– قابلیت استفاده از جاذبههای اکو توریستی مناطق بكر طبیعی و پارکهای طبیعی در سطح استان،
– وجود زیرساختها و شبكه حملونقل نسبتاً مناسب در سطح استان در ابعاد هوایی و زمینی،
– توان مناسب خدمات اقامتی، رفاهی و پذیرایی در استان،
– وجود امكانات ممتاز درمانی و بهداشتی در استان و نقش برتر در منطقه در جهت ایجاد گردشگری سلامت.
مهمترین تنگناها و محدودیتهای بخش گردشگری:
مشكلات و محدودیتهای بسیار در این راه وجود دارد كه بهاختصار به آن اشاره میشود:
– ضعف زیرساختهای اساسی حملونقل و امكانات جانبی موردنیاز،
– عدم اطلاعرسانی و تبلیغ مناسب در رسانههای جمعی در راستای معرفی توان گردشگری استان،
– عدم بازاریابی صحیح و مستمر در بازارهای هدف،
– كمبود سرمایهگذاریهای لازم در خصوص فعالیتهای گردشگری،
– عدم وجود مراكز آموزش حرفهای در بخش گردشگری،
– عدم وجود واحدهای درسی مرتبط در مقاطع مختلف تحصیلی،
– نبود هماهنگی بین دستگاههای اجرایی كه در زمینه صنعت گردشگری فعالیت میکنند،
– ضعف قوانین و مقررات در حمایت از فعالان بخش خدمات و پذیرایی در صنعت گردشگری،
– ضعف مطالعات در خصوص بازاریابی بخش جهانگردی استان،
– توجه پایین گردشگران و جهانگردان به حفظ منابع طبیعی و آثار تاریخی و محیطزیست،
– عدم وجود پروازهای منظم بینالمللی به فرودگاه آیتالله هاشمی رفسنجانی کرمان،
– عدم وجود سند جامع راهبردی گردشگری استان کرمان.
با عنایت به گستردگی استان و پراکندگی جاذبههای گردشگری در سطح استان به لحاظ زیرساختهای جادهای و حملونقل توجه بیشتری مورد نیاز است. همچنین در زمینه توسعه جادهها بهصورت دو بانده، توسعه خطوط و نوسازی ناوگان ریلی، ناوگان هوایی و ناوگان حملونقل جادهای، استفاده از خودروهای ایمن مطابق با استانداردهای جهانی و زیرساختهای اقامتی و پذیرایی، بهشدت نیاز به سرمایهگذاری احساس میشود.
استان در مناطق دارای جاذبههای منحصربهفرد از وجود واحدهای اقامتی و پذیرایی ممتاز بیبهره است و در ایام پیک سفر با کمبود فضای اقامتی روبروست. وضعیت منابع انسانی آموزش دیده با توجه به وجود دانشگاههای مرتبط در استان نسبت به گذشته بهبود یافته و چشمانداز روشنی در این بخش دیده میشود. با توجه به اینکه صنعت گردشگری صنعتی فرابخشی است تعامل بین دستگاهی موجود در حد کافی نیست و نیازمند تدابیر ویژه است.
علیرغم اینکه استان کرمان دارای قابلیتها و جاذبههای فراوان گردشگری است، کمبود تبلیغات بهشدت احساس میشود. نظر به پیشرفتها در حوزه فناوری اطلاعات و تکنولوژیهای مرتبط، تبلیغات از طریق رسانههای دیجیتالی در خصوص جاذبههای گردشگری استان نسبت به گذشته از وضعیت مطلوبتری برخوردار شده است، اما در حد کافی نیست و نیاز به مطالعه جامع در این خصوص احساس میشود.
در 6 ماه اول سال 1398 تعداد 23 هزار نفر گردشگر خارجی و 155 هزار نفر گردشگر ایرانی وارد استان کرمان شدهاند که ضرورت دارد با برنامهریزی مناسب برای جذب هر چه بیشتر گردشگران تلاش نمود.
از آنجایی که سلیقهها و علایق بازدیدکنندگان از جاذبههای گردشگری مرتباً در حال تغییر است، حضور در بازارهای هدف در داخل و خارج از کشور به جهت بازاریابی، بازارسازی و بازارداری الزامی است. در بازارهای داخلی، بار معرفی استان را بخش دولتی به دوش میکشد که نیازمند حضور بخش خصوصی در کنار بخش دولتی در نمایشگاههای گردشگری هستیم. در خصوص بازارهای هدف به برنامهریزی مدون برای شرکت مستمر در نمایشگاههای گردشگری بینالمللی شاخص و صاحبنام در خارج از کشور نیاز است که این مهم با همکاری دولت و بخش خصوصی قابل تحقق است. با نگاه به نقش بالقوه صنعت گردشگری در رشد و توسعه اقتصادی و با توجه به ظرفیتها و جاذبههای گردشگری استان کرمان، این استان از توانمندیهای ویژهای برخوردار است که در صورت توجه بیش از پیش میتواند در این راستا بهقدر فوقالعادهای نقشآفرینی کند.