بانوی مدرسه ساز

عمل به مسئولیت اجتماعی در حوزه­ های زیرساختی توسعه پایدار مسئولیت اجتماعی چرا و چگونه؟

مسئولیت اجتماعی یا CSR یک مسئولیت داوطلبانه و بشردوستانه است که هر سازمانی با هدف عمل به این مسئولیت با طیف گسترده­ای از فعالیت‌های عام‌المنفعه به منظور حل مشکلات اجتماعی، رفع دردها و آلام جامعه و تأثیر مثبت روی ذینفعان خود به آن وارد می‌شود. سازمان­ها در مقابل جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند مسئول هستند، چون­که از منابع طبیعی، انسانی و اقتصادی آن جامعه استفاده می‌کنند و باید دین خود را نسبت به جامعه ادا کنند. مردم عادی نیز به همین شکل، هر شخصی در هر سرزمینی که زندگی می‌کند چون از آب‌وخاک و هوای آن سرزمین استفاده می‌کند، اگر دارای شرایطی است باید دین خود را در قبال عمل به مسئولیت اجتماعی ادا نماید. عده­ای که به موقعیت‌های اقتصادی رسیده­اند، می‌توانند از لحاظ مالی کمک نمایند. گروهی دیگر که از لحاظ مالی استطاعت ندارند، می‌توانند عمل به مسئولیت اجتماعی را از طریق کمک­های داوطلبانه به مؤسسات خیریه به انجام رسانند، کما این­که در حال حاضر در موسسه مهر گیتی حدود 1200 تا 1300 نفر عضو هستند که بسیاری از فعالیت‌ها را به صورت داوطلبانه انجام می‌دهند.

مهم‌ترین مسئله در تشویق فعالان و بنگاه­های اقتصادی برای عمل به مسئولیت اجتماعی هدایت، راهنمایی و دادن نمونه به آن‌ها است. به­عنوان مثال فعالان اقتصادی اتاق بازرگانی ایران با مشارکت اعضای اتاق بازرگانی استان­ها و مدیریت و برنامه‌ریزی آقای دکتر پدرام سلطانی با همراهی مهرگیتی تاکنون یک‌صد مدرسه به نام مدارس «ایران من» در ۲۲ استان کشور ساخته‌اند که تمامی این مدارس افتتاح و بهره­برداری شده‌اند.

 این یک نمونه از عمل به مسئولیت اجتماعی است که با نظارت موسسه مهر گیتی به انجام رسید. مشابه این حرکت‌ها و فعالیت‌های ارزشمند و ماندگار را می‌توان با برنامه‌ریزی انجام داد.

کشورهای در حال توسعه باید به زیرساخت­هایی از جمله آموزش، بهداشت و امنیت توجه کنند. در بین شرکت‌ها و مؤسسات مختلف، هستند کسانی که با هدف عمل به مسئولیت اجتماعی کارهای خلاقانه انجام می‌دهند.

از جمله کار خلاقانه بسیار زیبایی که اتاق بازرگانی ایران و کرمان انجام داده­اند و به این مسئولیت در قالب موضوعات زیرساختی سرزمین؛ یعنی توجه به آموزش و فرهنگ از طریق مدرسه‌سازی، عمل کرده­اند. در همین راستا تفاهم­نامه­ای بین موسسه مهرگیتی در قبال تقبل ساخت 20 مدرسه، اتاق بازرگانی با پذیرش ساخت 100 مدرسه و سازمان نوسازی مدارس استان کرمان منعقد شد. فعالان اقتصادی کرمان و به نمایندگی آن‌ها اتاق بازرگانی کرمان در واقع در حال سرمایه‌گذاری روی فرزندان خودشان هستند و نتیجه آن سال‌ها بعد به خودشان و جامعه برمی‌گردد. در آینده همین دانش­آموزان با مهارت‌های مختلف وارد جامعه خواهند شد و نفع آن برای این سرزمین و سازمان­هایی است که در حال حاضر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می­کنند، خواهد بود. باید گفت اگر شرکت‌ها، سازمان­ها، واحدهای تولیدی امروز مردم را نبینند، فردا مردم آن‌ها را نخواهند دید. از آن‌ها سؤال می‌شود شما به عنوان یک سازمان، شرکت، واحد تولیدی در قبال مردم چه مسئولیت اجتماعی داشته­اید؛ گروهی از آن‌ها به محیط‌زیست، عده‌ای به فرهنگ و دیگرانی به بهداشت توجه می‌کنند که همه این‌ها مهم و جز زیرساخت‌ها هستند. عمل به این مسئولیت‌هاست که اهمیت آن سازمان را بالا می‌برد، مردم نیز آن‌ها را می‌بینند و ارزش بیشتری برایشان قائل‌اند؛ چرا که آن‌ها در راستای فعالیت‌های اقتصادی­شان به مسئولیت اجتماعی عمل نموده‌اند.

من به عنوان کسی که سال‌هاست در حیطه ­آموزش فعالیت می­کنم حرکت اتاق بازرگانی کرمان را بسیار ارزشمند می­دانم و معتقدم که نهایتاً نتیجه این کار به خودشان بر خواهد گشت و موجب پیشرفت جامعه‌شان خواهد شد. به اصطلاح این کار شبیه بوم‌رنگ است و تأثیرات آن به خود شخص و آن سازمان برمی‌گردد؛ حال چه بهتر از این‌که این هزینه در راستای فرهنگ و آموزش باشد. البته هستند کسانی که می‌گویند به ما ربطی ندارد و وظیفه دولت‌هاست، ولی به اعتقاد بنده درست است که مدرسه‌سازی وظیفه دولت است و وظیفه مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد نیست، اما وقتی‌که تقسیم منابع در یک کشور به‌درستی انجام نمی‌شود، مردم باید وارد عمل شده و آن کمبود را از بین ببرند. واقعیت این است که ما در یک کشور با اقتصاد ایده­آل نیستیم، پس باید خودمان یعنی مردم وارد عمل شده و این مسئولیت را انجام دهیم.

چرا مدرسه­ سازی را شروع کردیم؟

سال‌ها پیش به عنوان یکی از اعضای گروه آموزشی آموزش جهانی به هنگام بازدید از مدارس شهرستان میرجاوه استان سیستان و بلوچستان از چند مدرسه روستایی بازدید کردیم، در یکی از این مدارس دانش­آموزان روی زمین در «آغل» نشسته بودند. هیچ‌کدام از این بچه‌ها اعتمادبه‌نفس نداشتند و اصلاً نمی‌شد با آن‌ها ارتباط برقرار کرد؛ حتی جواب سلام را نمی‌دادند و اسم خود را نیز نمی­توانستند به زبان بیاورند که همه این‌ها در اثر عدم اعتمادبه‌نفس در این بچه‌ها بود، در واقع این بچه‌ها خودشان را باور نداشتند چون کسی آن‌ها را باور نکرده بود. بعد از ساخت مدرسه برای این دانش­آموزان که در واقع شروع کار موسسه مهر گیتی بود، سال بعد در مراسم افتتاح، همان بچه‌ها برایمان شعر و سرود خواندند و خوش‌آمد گفتند؛ چرا؟ چون دیده شدند، چون احساس کردند دیگران آن‌ها را باور دارند، پس خودشان را باور نموده و رشد کردند. اگر دانش­آموزان در یک مدرسه استاندارد درس بخوانند از لحاظ ذهنی هم رشد خواهند کرد و معلم نیز به‌تبع آن دنبال روش­های یادگیری تازه و جدید می‌رود. در یک «آغل» معلم نمی‌تواند روش­های نوین را پیاده کند، نه این‌که معلم نمی‌داند، نمی‌تواند. از طرفی بچه‌ها از نظر جسمی هم رشد نمی‌کنند. بچه‌ای که در یک کپر یا یک آغل با وجود همه مشکلات از جمله باد و باران، جانوران موذی، زنبور، عقرب، مار و … درس بخواند، امنیت روانی نخواهد داشت، از نظر جسمی سرما می‌خورد. اگر بچه‌هایی که در این محیط‌ها درس می‌خوانند، از نظر سلامتی بررسی شوند، همه مشکلات چشمی دارند. این بچه‌ها آینده‌سازان این سرزمین‌اند و باید به سلامت جسم و روح آن‌ها توجه شود. جالب است بدانید حدود هشت نفر از دانش­آموزانی که در اولین مدرسه ساخته شده توسط موسسه درس خوانده­اند، وارد دانشگاه شده و فرد مفیدی برای جامعه خواهند بود، اما در شرایط نبود مدرسه مناسب آن هم در نقطه صفر مرزی باید به شغل‌های کاذب روی می‌آوردند و مشغول می‌شدند.

من باز هم فکر خلاقانه اتاق بازرگانی کرمان را تحسین می‌کنم؛ با این فکر امروز، مردم جامعه خود را دیده‌اند و فردا دانش­آموزان 120 مدرسه ساخته شده، فعالان اقتصادی را با فکر مثبت‌تری نگاه خواهند کرد. در حال حاضر بایستی که تمام شرکت‌ها، کارخانه‌ها، فعالان اقتصادی مسئولیت­پذیری اجتماعی داشته و چه بهتر از این­که در عمل به این مسئولیت به سراغ زیرساخت‌ها یعنی آموزش، بهداشت و امنیت بروند، به روستاها توجه بیشتری کنند، برایشان خانه بهداشت و مدرسه بسازند و مطمئن باشند که مردم آن منطقه محبت متولیان آن سازمان­ها را فراموش نخواهند کرد.

با این­که خط‌مشی موسسه مهر گیتی بر انجام فعالیت‌های فرهنگی است، اما اخیراً با توجه به بحران کرونا به این حوزه نیز ورود کرده و به دو بیمارستان بزرگ در تهران و دو بیمارستان در استان­های سیستان و بلوچستان و کردستان خدمات ارائه داده است و خدمات در این خصوص همچنان ادامه‌دار است. در موسسه شش کمپین تشکیل شده است که یکی از آن‌ها ساخت و تجهیز یک هنرستان بزرگ در شمال کشور با نام اولین پرستار شهید سلامت – خانم نرجس خان علیزاده- بود که در اثر کرونا به شهادت رسید.

تأثیر کار خیر بر بچه­ ها

یکی دیگر از کارهایی که موسسه در جریان بحران بیماری کرونا انجام داده است، ساخت مدرسه آنلاین بود که از مردم خواستیم هر کدام تبلت یا گوشی دست دوم هوشمند دارند، در اختیار موسسه قرار بدهند تا به دست دانش‌آموزانی که این وسایل را نداشته و توان خرید آن را هم ندارند، برسد که از این طرح استقبال نشد و در مرحله دیگر از این طرح از مردم خواستیم که به شماره‌حسابی پول واریز کنند که خوشبختانه پول خوبی جمع شد و جمعاً توانستیم 300 دستگاه تبلت و گوشی با همکاری وزارت ارتباطات و مخابرات تهیه و پایلوت در اختیار یک مدرسه در سیستان و بلوچستان (مدرسه نمونه دولتی سراوان) قرار دهیم و در مرحله‌ای دیگر در جنوب سیستان و بلوچستان این وسایل در بین دانش آموزان سال دوازدهم و دارای معدل بالا توزیع شد. نکته مهمی که موجب شد این مورد را تعریف کنم نتیجه و تأثیر این کار خیر بر بچه‌های دبیرستان نمونه دولتی که همگی به‌واسطه تبلت­های داده شده آنلاین درس خواندند، بود که در نهایت برای کنکور همین بچه‌ها 11 رتبه برتر زیر 1000 داشتند. این موضوع را خودم شخصاً توییت کردم و همه مردم استقبال کردند. حال جالب اینجاست بدانید که این بچه‌ها در مقابل چه کاری انجام داده‌اند؛ کار خیر ما برای آن‌ها الگو شد و تبلت­هایی که به آن‌ها به صورت شخصی هدیه داده بودیم – به آن‌ها امانت نداده بودیم – را در اختیار دانش آموزان دوازدهم بعدی قرار دادند. می‌خواهم این را بگویم و به این گفته اعتقاد قلبی دارم کار خیری که به‌واسطه عمل به مسئولیت اجتماعی انجام می‌شود، فقط انجام کار خیر نیست؛ بلکه ما با انجام آن در حال آموزش به دیگران هستیم، آموزش نیکوکاری، انسان‌دوستی، سخاوت، بخشندگی…

هر مدرسه‌ای که افتتاح می‌شود به خیران می‌گویم که شما فقط یک مدرسه نساختید، شما بچه‌ها را ساختید و این بچه‌ها از شما الگو می‌گیرند که در آینده همانند شما یک خیر شوند و اگر هم نتوانند حداقل این­که اگر همکلاسی­شان از آن‌ها مدادی خواست، به او ببخشند. در طول مدت فعالیتم بسیار از این الگوها دیدم؛ یک پسر بچه سال دوازدهم پولی ندارد ولی تنها چیزی که دارد و خیلی هم به آن علاقه‌مند است – بچه‌ها خیلی به گوشی وابسته هستند – آن را در اختیار دوستش قرار داده است، ببینید این کار چقدر ارزشمند است، این نتیجه همان الگوسازی است. وقتی فردی ثروتمند که به دل روستا می‌رود و یک مدرسه می‌سازد با این­که می‌تواند از سرمایه و دارایی خودش بهترین امکانات را برای خود فراهم کند، ولی آن را در اختیار بچه‌های روستا قرار می‌دهد، در واقع الگوسازی می‌کند و امکان ندارد بچه‌های این روستا بچه‌های ناخلفی شوند یا فردی در جامعه باشند که به دیگران آسیب برساند.

مهم‌ترین مسئله در تشویق فعالان و بنگاه­های اقتصادی در عمل به مسئولیت اجتماعی هدایت، راهنمایی و دادن نمونه به آن‌ها است. برای مثال موسسه مهرگیتی در مراسم افتتاحیه مدارس که توسط اتاق بازرگانی انجام شده بود از چندین شرکت دیگر در کنار مراسم دعوت نمود و با این کار در مرحله اول شفاف‌سازی و در مرحله دوم این شرکت‌ها را به مشارکت در این کار ترغیب کرد؛ بنابراین باید لذت کار خیر را به این افراد بچشانیم و حتی می‌توان از کارهای کوچک؛ برای نمونه از نیاز بچه­ها در مدارس به لوازم‌التحریر و گوشی هوشمند شروع کرد. امسال با وجود بحران بیماری کرونا دانش آموزان نیاز به لوازم‌التحریر و گوشی هوشمند دارند، در همین راستا موسسه مهر گیتی کمپین کیف مهربانی دیجیتالی را راه‌اندازی و از این طریق با حمایت بخش­های مختلف بین دانش آموزان لوازم‌التحریر و تبلت پخش می‌کنیم.

در اقدامی دیگر در شرایط بحران، موسسه مهرگیتی سامانه رسانه آموزشی دیجیتال «راد» را به آدرسrad.mehrgiti.com راه­اندازی کرده است؛ تا دانش‌آموزان در سراسر کشور با استفاده از اکانتی که در اختیارشان قرار می­‌گیرد وارد این سامانه شده و از آموزش­های آنلاین آن استفاده کنند. برای این کار، مسئولیت اجتماعی چندین حوزه و سازمان را گرفته­ایم، همچنین در روز رونمایی از این سامانه با دعوت از آن‌ها، اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی شده است.

در مجموع با وجود این­که برقراری امنیت به عهده دولت‌هاست، بایستی سازمان­ها و واحدهای مختلف اقتصادی را ترغیب نمود که بهترین جایگاه برای عمل به مسئولیت اجتماعی در حوزه­های زیرساختی توسعه پایدار یعنی آموزش، بهداشت، راه و جاده و امنیت است.