بازفعال‌سازی واحدهای صنعتی راکد استان کرمان

مهم‌ترین چالش های امر خصوصی‌سازی بنگاه های دولتی در طرح خصوصی‌سازی از پروسه قیمت‌گذاری تا واگذاری چه بوده است؟

ابتدا در مورد آمار واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی استان و ظرفیت توسعه نواحی و شهرک‌های صنعتی و جایگاه استان کرمان در حوزه بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشور توضیحاتی ارائه بفرمایید؟
در مجموع، 44 شهرک و ناحیه صنعتی با در برداشتن تعداد 2209 واحد تولیدی فعال که از این تعداد، 79 واحد فعال زیرمجموعه گروه صنعت برق و الکترونیک، 501 واحد خدماتی و کارگاهی، 144 واحد سلولزی، 334 واحد در حوزه صنایع شیمیایی، 426 واحد تولیدی در حوزه صنایع غذایی،324 واحد در حوزه صنایع فلزی، 369 واحد تولید در حوزه کانی غیرفلزی و 32 واحد در حوزه صنایع نساجی با اشتغال 33857 و سرمایه‌گذاری 37810 میلیارد ریال در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان کرمان مشغول به فعالیت می‌باشند.
در بحث توسعه شهرک‌ها و نواحی صنعتی، در سال 1401 برای ایجاد تعداد 5 شهرک و ناحیه صنعتی جدید مصوبه هیئت‌وزیران گرفته شده است که می‌توان به بزرگ‌ترین شهرک تخصصی تولید انرژی پاک (خورشیدی) در شهر رفسنجان به مساحت 1500 هکتار و نیز ایجاد شهرک فناوری به مساحت 25 هکتار در شهر کرمان اشاره کرد. در حال حاضر استان کرمان به‌عنوان استان گروه یک از لحاظ میزان اراضی در اختیار در رتبه 11 کشوری قرار دارد که امید است در سال رشد تولید، به همت دولت زیرساخت های سرمایه‌گذاری استان افزایش یابد.

چرا واحدهای کوچک از فعالیت بازمانده و متوقف می‌شوند؟

بر اساس رصد کارشناسان این شرکت و ارتباط، بازدید و برگزاری نشست‌های تخصصی با مدیران واحدهای تعطیل و راکد و نیز اعلام مدیران بنگاه‌‌‌های اقتصادی راکد، عمده علل تعطیلی واحدهای صنعتی را می‌توان به چند دسته به ترتیب اولویت تقسیم کرد: اول- کمبود نقدینگی برای خرید مواد اولیه، ماشین‌آلات و تجهیزات، دوم- فرسودگی ماشین‌آلات و عدم توان به روزرسانی و تأمین آن‌ها به دلیل بالا بودن نرخ ارز و به‌صرفه نبودن واردات، سوم- فقدان بازار، چهارم- کمبود یا گرانی مواد اولیه، پنجم- نداشتن نیروی متخصص و مجرب و غیره.

موضوع خروج واحدهای تولیدی از چرخه تولید و احیای بنگاه‌های راکد مسئله مهمی است که پاره‌ای سؤال‌ها را برمی‌انگیزد، در مورد توزیع واحدهای خارج‌شده از چرخه تولید بر حسب نوع و علل خروج آن‌ها از این چرخه در استان کرمان چه توضیحاتی ارائه می‌نمایید؟

می‌توان گفت بیشترین گروه در صنعت‌های استان که تعطیلی و رکود گریبان گیر آن‌ها می شود، گروه صنعت‌های کانی غیرفلزی و شیمیایی و غذایی به دلایلی که در سؤال قبل پاسخ داده شد، همچون کمبود نقدینگی، فقدان بازار، عدم آشنایی با تکنولوژی‌های به‌روز و … می‌باشد.
در حال حاضر بیش از 110 واحد صنعتی راکد در شهرک‌ها و نواحی صنعتی وجود دارد که دلیل اصلی غیرفعال بودن آن‌ها کمبود نقدینگی است و از دیگر علل می‌توان به اختلاف شرکا، عدم توان رقابت با بازار، عدم توان مدیریتی و غیره اشاره نمود که در سال 1401 تعداد 34 واحد صنعتی راکد و غیرفعال مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان به همت کارکنان و مدیران این شرکت و مسئولان استانی به چرخه تولید بازگشته اند.

استان کرمان از حیث رکود بنگاه ها در شهرک‌های صنعتی و نیز احیاء آن‌ها به لحاظ آماری در چه جایگاهی از کشور است؟

نرخ تعطیلی واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور 14 درصد می‌باشد که به لطف دولت مردمی و انقلابی این نرخ در استان کرمان 50 درصد کمتر است (7 درصد)، لازم به ذکر است که در سال 1401 از تعداد 110 واحد صنعتی راکد مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان، 34 واحد با استقرار دبیرخانه کارگروه رفع موانع تولید و برگزاری جلسات مکرر و همت کارکنان و مدیران این شرکت و مسئولان استانی به چرخه تولید بازگشته اند (تقریباً 29 درصد) و به لحاظ آمار در جایگاه نسبتاً خوبی در سطح کشور قرار داریم.

در مجموع طرح‌های توجیهی و هزینه احیاء و بازآفرینی بنگاه‌ها با چه نقطه نظرات و رویکردهایی انتخاب و عملیاتی می‌شود؟

شرکت شهرک‌های صنعتی کرمان با استفاده از مشاوران آموزش‌دیده ذیل کلینیک صنعت مرکز خدمات فناوری و کسب‌وکار و همچنین ظرفیت بسیج مهندسین صنعت و معدن استان اقدام به پایش و عارضه‌یابی صنایع تعطیل و راکد و نیمه تعطیل در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان و ارائه راهکارهای راه‌اندازی مجدد با استفاده از ظرفیت خبرگان و افراد متخصص نموده است که از ابتدای سال 1401 بیش از 60 واحد تعطیل و نیمه تعطیل عارضه یابی و پایش شده‌اند و در مواردی که مشکل واحد تولیدی به‌غیراز کمبود نقدینگی بوده با تعریف پروژه‌های بهبود و حمایت مالی در قالب یارانه حمایتی به بازفعال سازی واحد کمک شده است.

دو مسئله مهم همواره در اظهارات فعالان اقتصادی در حوزه بنگاه‌های کوچک و حتی متوسط مطرح می‌شود؛ عدم دسترسی به فناوری و ضعف در نوآوری و نیز کمبود سرمایه نقدینگی، اکنون این سؤال مطرح است که آیا به‌صرف تزریق پول به آن‌ها، به فناوری و نوآوری دسترسی پیدا کرده و به فعالیت و تولید و اشتغال‌زایی خواهند رسید؟
همان گونه که قبلاً اشاره شد، یکی از دلایل رکود و تعطیلی واحدها، ضعف در اختیار داشتن تکنولوژی‌های جدید است؛ در این مورد دیدگاه و نگرش مدیران واحدهای درگیر با این مشکل به دو دسته تقسیم می شود: دسته اول- مدیرانی که اصلاً دنبال تغییر نیستند، به‌طوری‌که حتی اگر نقدینگی هم در اختیارشان قرار گیرد همان سیستم قبل را پیش می‌برند. دسته دوم- مدیرانی که به دنبال تغییر هستند، چه سرمایه کافی در اختیارشان گذاشته شود و چه گذاشته نشود، برای بقا و همگام شدن با بازارهای روز و تکنولوژی‌های به روز گام برمی دارند؛ لذا شرکت شهرک‌ها با تخصیص یارانه حمایتی به صنایع کوچک با استفاده از مشاوران توسعه فناوری، اقدام به شناسایی و رفع عارضه‌های فناوری آن ها نموده است؛ به‌گونه‌ای که تاکنون در حوزه رفع مسائل فناوری تعداد 23 نیاز فناورانه از صنایع مختلف مرتفع شده است.

در طرح احیای واحدهای راکد در شهرک‌های صنعتی استان به چه نسبتی از بنگاه‌ها رسیده‌اید که احیای آن‌ها دیگر صرفه اقتصادی ندارد و لذا از فهرست حمایتی خارج‌شده‌اند و یا این که بر احیای آن‌ها به هر شکلی تأکید می‌شود؟

در حال حاضر واحدهای صنعتی راکد و تعطیل که باز فعال سازی نشده اند و مدیران آن‌ها راغب به بازفعال سازی هستند، توسط مشاوران عارضه‌یابی این شرکت در حال عارضه یابی عمیق با استفاده از ظرفیت مشاوران استانی و نخبگان دانشگاهی هستند تا پس از انجام عارضه یابی مشخص گردد که اگر زمینه فعالیت و طرح‌های آن‌ها قابل توجیه نبوده، برای راه‌اندازی مجدد تغییر کاربری دهند و طرح‌های توجیهی جدید به آن ها پیشنهاد گردد.

سؤال پایانی این است که اولویت شرکت شهرک‌های صنعتی چیست، ایجاد واحدهای جدید یا جهت‌گیری‌های دقیق اقتصادی و اشتغال‌زایی و حل مشکلات بنگاه‌هایی که در چرخه تولید فعالند و یا احیای آن‌ها که به وضعیت رکود و خروج از چرخه تولید رسیده اند؟

ابتدا لازم است توضیح دهم که رسالت اصلی شرکت شهرک‌های صنعتی، ایجاد زیرساخت مناسب برای سرمایه‌گذاری امن در استان و واگذاری حق انتفاع به متقاضیان ایجاد واحدهای صنعتی کوچک و متوسط است، توسعه صنایع کوچک و متوسط در استان مستلزم همکاری همه ارگان‌های ذیربط (اعم از استانداری، سازمان صمت، شرکت شهرک‌های صنعتی، اتاق بازرگانی، خانه صمت و غیره) است، این که دیدگاه ما این باشد که شرکت شهرک‌های صنعتی به‌تنهایی این مهم را به انجام برساند، قطعاً اشتباه و نشدنی است. درهرصورت سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و شرکت‌های تابعه به‌عنوان سیاست گذار حوزه صنایع کوچک و متوسط کشور در ابتدا اولویت خود را بر حفظ و نگه داشت واحدهای در حال کار، چه با ظرفیت کامل و چه با ظرفیت محدود جهت حفظ اشتغال و به تعطیلی کشیده نشدن این واحدها با استفاده از توان مشاوران بخش خصوصی در حوزه‌های تأمین بازار و ایجاد زنجیره ارزش و … بنا گذاشته است و در وهله دوم، احیاء حتی‌الامکانی واحدهای تعطیل و بازگردانی آن‌ها به چرخه تولید.

چنانچه توضیحات تکمیلی لازم می دانید، عنوان فرمایید.

قابل ذکر است در سال 1402 با فرمایش مقام معظم رهبری درخصوص شعار سال به‌عنوان مهار تورم و رشد تولید، این شرکت در توافقنامه ای با بانک توسعه تعاون استان برای تأمین سرمایه در گردش واحدهای صنعتی زیر ظرفیت تولید و واحدهایی که در دو سال اخیر به دلیل کمبود نقدینگی تعطیل شده‌اند اقدام نموده است، امید است با عنایت حضرت ولی‌عصر (عج) بتوانیم گامی مؤثر در مهار تورم و رشد تولید برداریم.