محمدجواد کامیاب
رئیس انجمن خدمات فنی و مهندسی استان کرمان
صادرات خدمات فنی و مهندسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این موضع بخصوص در دو دهه اخیر در برنامه‌های توسعه صادرات غیرنفتی مورد توجه بوده است و شرکت‌های این حوزه تلاش‌هایی را برای ورود به بازارهای هدف معمول داشته‌اند. از بازاریابی خدمات فنی مهندسی به‌ویژه در بازارهای جهانی در جهت رشد و توسعه صادرات، نباید غافل شد. در این زمینه با آقای محمدجواد کامیاب رئیس انجمن خدمات فنی و مهندسی استان کرمان گفت‌وگو کرده‌ایم.
استان کرمان دارای 1271 شرکت با رتبه‌بندی معتبر در رشته‌های ساختمان، آب، راه و ترابری، صنعت و معدن، نیرو، تأسیسات و تجهیزات، کاوش های زمینی، کشاورزی، ارتباطات، مرمت آثار باستانی و نفت و گاز و در حدود 50 شرکت مشاور با رتبه‌بندی در رشته‌های شهرسازی، مهندسی آب، راه و ترابری، صنعت و معدن، انرژی، کشاورزی می باشد. بررسی ها نشان می دهد ظرفیت اجرایی پیمانکاران استان کرمان بالغ بر 15 هزار میلیارد تومان می‌باشد.
– عدم ثبات نرخ ارز،
– کاهش نرخ تسهیلات برای کسانی که اقدام به صادرات کالا و خدمات دارند،
– عدم‌حمایت دستگاه دیپلماسی ایران به‌صورت کمیته ویژه،
– مشکلات مالی کارفرمایان و عدم پرداخت صورت کارکردهای تأییدشده شرکت‌ها و انباشتگی مطالبات معوق،
– ضعف در پذیرش ضمانت‌نامه‌های ارزی بانک‌های ایرانی و عدم صدور ضمانت‌نامه‌های متقابل توسط بانک‌های کارگزار خارجی، – هزینه مازاد و مضاعف صدور و تمدید ضمانت ها،
– کوتاه بودن دوره بازپرداخت تسهیلات اعطایی بانک‌های ایرانی با توجه به ماهیت پروژه‌های زیربنایی در صادرات خدمات فنی و مهندسی و حجم بالای سرمایه‌گذاری در مقایسه بازمان مشابه بانک‌های خارجی،
– کندی و مشکلات موجود در صدور مجوزها و روادید،
– عدم وجود یک استراتژی واحد بر اساس سیاست دولت جمهوری اسلامی برای حضور و کار در بازار خدمات فنی و مهندسی سایر کشورها از سوی دولت یا نهاد تصمیم گیر و متولی.
– رفع قوانین بازدارنده توسط مجلس،
– تسهیل در ارائه روادید و اقامت برای پیمانکاران،
– ارائه بسته حمایتی برای صادرکنندگان کالا و خدمات،
– تأمین مالی پروژه‌ها از سوی دولت ایران برای ادامه فعالیت شرکت‌ها،
– تسهیل در مراودات بانکی و بررسی قوانین مالیاتی و گمرکی شرکت‌ها،
– تمدید زمان بازپرداخت اصل وام‌های دریافتی از بانک‌های داخلی و تعویق زمان دریافت مطالبات پیمانکاران،
– ایجاد یک دیتابیس به‌روز از اطلاعات مربوط به طرح ها و پروژه‌ها در کشور موردنظر،
– اطلاع‌رسانی به شرکت‌ها در مورد شرایط عمومی و خصوصی پیمان،
– آگاهی از انواع قراردادهای پیمان و مشکلات آن‌ها،
– توافق با بانک‌ها جهت کاهش هزینه ضمانت‌نامه‌های بانکی.
خیر، ما در این بخش نیازمند یک متولی قدرتمند برای خدمات فنی و مهندسی می‌باشیم.
تشکیل جلسات مشترک اتاق بازرگانی استان با اتاق‌های بازرگانی کشورهای هدف در جهت کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری پیمانکاران.
وضعیت شرکت‌های فنی و مهندسی کرمان با توجه به ظرفیت مناسب فنی و مهندسی استان در شناخت بازارهای هدف و به دنبال آن نفوذ در بازارهای موردنظر و برنده شدن در مناقصات چندان مطلوب نمی‌باشد. ولی راهکارهایی جهت عملکرد بهتر و ارتقاء در این زمینه وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– اعزام هیئت‌های تخصصی بازاریابی به‌ویژه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی،
– برگزاری دوره‌های تخصصی برای تنظیم قراردادهای صادرات خدمات فنی و مهندسی،
– توجه ویژه به ارتقاء بخش فناوری اطلاعات در شرکت‌ها جهت استفاده فضای مجازی برای بازاریابی،
– تقویت آموزش‌های مالی و برنامه‌ریزی‌های لازم به بازاریابان حوزه خدمات فنی و مهندسی برای چرخش به‌سوی بازارهای مناسب‌تر ازنظر ریسک‌پذیری،
– تقویت اطلاع‌رسانی مناقصات بین‌المللی در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی برای بازاریابان شرکت‌های مذکور،
– افزایش تعداد رایزنان بازرگانی متناسب با تعداد سفارتخانه‌ها و افزایش توجه این سفارتخانه‌ها به حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی،
– اطلاع‌رسانی آخرین قوانین و آیین‌نامه‌های مصوب کشورهای مقصد در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی در جهت کمک به بازاریابان برای استفاده مؤثر قوانین برای بازاریابی بهینه،
– تقویت منابع دانشی به‌روز بازارهای هدف اعم از اطلاعات تجاری، قانونی و آیین‌نامه‌های مرتبط در حوزه‌های صادرات خدمات فنی و مهندسی،
– تقویت اطلاعات بنگاه‌ها در خصوص اعتبارات و قوانین و مقررات صادرات خدمات فنی و مهندسی،
– کنار گذاشتن نگرش‌های سنتی در روش بازاریابی برخی از شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی،
– تعیین هویت برند، معماری برند در مقیاس منطقه‌ای و جهانی توسط بازاریابان و صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی،
– شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی و حضور در مناقصه‌ها و مزایده توسط شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی،
– قرار دادن توانمندی‌ها و خدمات شرکت‌های فنی و مهندسی در معرض دید بین‌المللی با ایجاد پایگاه‌های چندمنظوره اینترنتی برای شرح کالا و خدمات و امکانات اجرایی شرکت‌های فنی و مهندسی،
– تأسیس و گسترش شرکت‌های مدیریت صادرات خدمات (SEMCS) به‌صورت عام و تخصصی (نظیر شرکت مدیریت صادرات صنایع خلاق) به‌عنوان واسطه صادرات جهت مدیریت یکپارچه زنجیره صادرات خدمات با توجه به پیچیدگی و وجود رقابت‌های فزاینده در سطح بین‌المللی،
– تسهیل سفر هیئت‌های اقتصادی یا بازرگانی عازم ایران و بلعکس،
– بررسی مشکلات و نقاط ضعف و قوت کالاهای صادراتی ایرانی از طریق نظرسنجی‌های موردی،
– آگاهی از برگزاری مزایده‌ها و مناقصات با مراجعه به سراچه‌های اطلاع‌رسانی مناقصات کشورهای مقصد.
معمولاً از روش BOO و یا BOT استفاده می‌کنند، در کشوری مانند عمان، شرکت‌های ایرانی خودشان سرمایه‌گذاری پروژه و بهره‌برداری از آن را به عهده می‌گیرند که برای تأمین مالی پروژه به‌طور مثال با یک شرکت‌های اروپایی به‌عنوان financer شریک شده و خود به‌عنوان پیمانکار شروع بکار می‌کنند، اما در حال حاضر باوجود مشکلات انتقال ارز، تأمین اعتبار شرکت‌های ایرانی با توجه به سابقه آن‌ها و پروژه‌هایی که در کشور هدف انجام داده‌اند صورت می‌گیرد.
به‌طور عمده کشورهای هدف با ریسک بالا برای صادرات خدمات فنی و مهندسی، کشورهای همچون عراق و افغانستان و سوریه و … می‌باشند. ازجمله دلایل صادرات خدمات فنی و مهندسی به این کشورها می‌توان به سه مورد عمده مالی، سیاسی و نرم‌افزاری در حوزه خدمات فنی و مهندسی را اشاره کرد:
– سهم پایین‌تر دانش فنی و مهارتی کشورهای با ریسک بالا نسبت به کشورهای توسعه‌یافته که فرصتی مناسب برای صادرات خدمات فنی و مهندسی ایجاد می‌کند،
– عدم‌حمایت دولت از شرکت‌های داخلی در زمینه عقد قراردادهای بین‌المللی صادرات در سطوح کشورهای کم ریسک،
– عدم‌حمایت موسسه‌های وام‌دهنده بین‌المللی از شرکت‌های ایرانی و به رسمیت نشناختن آن‌ها به دلایل سیاسی،
– هزینه‌های بالای تبلیغات و شرکت در مناقصات بین‌المللی کشورهای کم ریسک،
– سهم اندک فعالیت‌های نرم‌افزاری در صادرات خدمات فنی و مهندسی که موجب روی آوردن سهم عمده صادرات خدمات فنی و مهندسی از نوع عمرانی و ساخت‌وساز و مصالح ساختمانی و … شده است که مسلماً در کشورهای با ریسک بالا همچون عراق، افغانستان و سوریه به دلیل جنگ و ویرانی‌های اخیر، میزان تقاضای این کشورها برای واردات این نوع از خدمات فنی و مهندسی بالا می‌باشد،
– ازنظر موقعیت استراتژیکی ایران، اکثر این کشورهای با ریسک بالا به دلیل هم‌جواری و مشترکات فرهنگی با ما نیز و توان تکنولوژی کمتر نسبت به کشور ما و نیاز به بازسازی و عمران، زمینه‌های مساعدی برای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی دارند،
– به دلیل نبودن شرکت‌های مدیریت صادرات خدمات (SEMCS) به‌صورت تخصصی در کشور ما و با توجه به پیچیدگی و وجود رقابت‌های فزاینده در سطح بین‌المللی به‌خصوص کشورهای پیشرفته با ریسک کمتر، به‌عنوان هدف برای صادرات راهی جز صادرات خدمات فنی و مهندسی به کشورهای هم‌جوار با ریسک بالا نمی‌ماند،
– به دلیل محدودیت مالی و اطلاعاتی، شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی کشور برای شناسایی نیاز و ایجاد تقاضا و همچنین پردازش و پاسخ به تقاضا در بازارهای هدف با ریسک کم، مجبور به صادرات خدمات فنی و مهندسی به کشورهای با ریسک بالا می‌شود،
– باوجود اعمال تحریم‌های سیاسی علیه ایران، حوزه صادرات صنعت فنی و مهندسی کشور بسیار محدود و منزوی گشته است به‌طوری‌که سیستم سوئیفت برای ایران مسدود شده و ضمانت‌نامه‌ها موردپذیرش کارفرمایان بین‌المللی قرار نمی گیرد که البته معدود کشورها همچون افغانستان و سوریه همکاری با ایران را تداوم بخشیده اند،
– امکان حضور شرکت‌های ایرانی در کشورهای اروپایی و توسعه‌یافته مستلزم توفیق در رقابت با همتایان قدر و باتجربه و رعایت سطح بالای استانداردها است، اما حضور در کشورهای هم‌جوار هم با ترتیبات آسان‌تری انجام می‌شد و هم می‌تواند فتح یابی برای مشارکت‌های بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته باشد،
– ازنظر صاحب‌نظران اقتصادی همکاری‌های اقتصادی و صادرات به کشوری همچون عراق ارزش ریسک کردن دارد زیرا این کشور عضو اتحادیه عرب است و ازنظر بازار اقتصادی قابل قیاس با سوریه و الجزایر و لیبی و غیره نیست که این مسئله به معنای برد ایران است، زیرا می‌توان برخی از کالاها را به‌جای ایران در کشور عراق تولید کرد و مشتریان بیشتری برای کالاهای خود یافت، از طرفی جمعیت عراق تا چند سال آینده بیش از جمعیت ایران خواهد شد؛ بنابراین با یک موقعیت بزرگ مواجه هستیم و نباید در تجارت با عراق فقط نقاط ضعف را در نظر بگیریم. ایران پس از چین و ترکیه سومین کشور تأمین‌کننده کالاهای کشور عراق است.
– کسب اطلاعات موردنیاز در مورد پروژه‌ها و تجارت،
– حمایت مالی داخلی از توسعه تجاری،
– حمایت دولت از شرکت‌های داخلی در زمینه انعقاد قرارداد،
– کسب تجارت بین‌المللی در زمینه بازاریابی،
– حمایت بنگاه‌های وام‌دهنده بین‌المللی از شرکت‌ها،
– تلاش جدی و مستمر شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی کالا و خدمات در بازاریابی.
حذف مالیات اعم از مستقیم و یا غیرمستقیم از صادرکنندگان کالا و خدمات،
ایجاد مراکز تحقیقاتی در زمینه مطالعات بنیادی و بازاریابی،
برنامه‌ریزی دقیق و همه‌جانبه برای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی.
– حمایت جدی از شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی استان شامل:
الف) ایجاد روحیه و فرهنگ صادرات به‌طوری‌که سایرین به صادرکننده به چشم یک قهرمان مالی نگاه کنند.
ب) حمایت‌های اطلاعاتی و تجاری دیپلماتیک از صادرکنندگان کالا و خدمات فنی و مهندسی.
ج) در اختیار گذاشتن وام‌های کم‌بهره و پوشش بیمه‌ای و معافیت مالیاتی به صادرکنندگان کالا و خدمات فنی و مهندسی و همچنین تسهیلات ویژه گمرکی.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
