مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمان
استان کرمان دارای بیشترین آثار ثبت جهانی در سطح کشور است. این استان دربرگیرنده 700 اثر ثبت ملی و 7000 اثر شناختهشده میباشد. براساس مصوبات هیئتوزیران، 41 منطقه نمونه گردشگری در استان کرمان انتخاب شده است تا با آمادهسازی زیرساخت لازم، زمینه تشویق سرمایهگذاران و حضور گردشگران در این مناطق فراهم شود.
فریدون فعالی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان کرمان، با اشاره به ظرفیت و جاذبههای گردشگری استان کرمان، اولویت بسیار مهم تهیه طرح جامع گردشگری را گوشزد کرده و بر همافزایی دولت و بخش خصوصی در پیشبرد اهداف توسعه گردشگری استان تأکید مینماید. اینک مشروح این گفتوگو را مطالعه نمایید.
در شروع گفتوگو اطلاعاتی در مورد جایگاه استان کرمان در رتبهبندی کشوری از باب جاذبهها، سهم اقتصاد این بخش در کشور، جمعیت شاغل بخش و گردش مالی سالانه آن ارائه کنید.
استان کرمان دارای هفت اثر ثبت جهانی، هفتصد اثر ثبت ملی و هفت هزار اثر شناخته شده است و برای میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی خود زیرساختهایی همچون 30 هتل، 6 هتل آپارتمان، 320 اقامتگاه بوم گردی، 29 مهمانپذیر، 79 مجتمع پذیرایی و بینراهی، 26 اقامتگاه سنتی و 6 خانه فراهم آورده است که پیشبینیهای لازم برای توسعه این اماکن خدماتی در حوزه گردشگری شده است بهطوری که گردشگری استان در شش سال گذشته معادل 378 میلیارد و 870 میلیون تومان گردش مالی و 28 میلیون و 180 هزار دلار ارزآوری داشته است. در طول یک سال گذشته نیز تعداد گردشگران ورودی به استان کرمان آمار قابلتوجهی بوده است که امیدواریم با توجه به تعدد آثار تاریخی و گردشگری این استان شاهد ورود تعداد بیشتری از گردشگران خارجی باشیم.
استان کرمان چند اثر ثبتشده میراث فرهنگی در یونسکو دارد؟ و این تعداد چه نسبتی از آثار ثبتشده ایران در سازمان یونسکو است؟ همچنین تعداد آثار ثبت ملی شده استان و نسبت آنها با تعداد آثار ثبت ملی کشور چه میزانی است؟
همانطور که گفته شد تعداد آثار ثبتشده استان کرمان در فهرست آثار جهانی به هفت اثر میرسد که شامل روستای میمند، باغ شاهزاده ماهان، ارگ تاریخی بم، قنات اکبرآباد و قاسمآباد بم، قنات گوهرریز جوپار و همچنین هفتمین اثر که اولین اثر طبیعی کشور در فهرست آثار جهانی میباشد بیابان لوت است که بیش از 70 درصد آن در استان کرمان قرار دارد. بیش از 700 اثر نیز در فهرست آثار ملی قرار دارد که شامل محوطههای باستانی، بناهای تاریخی، میراث معنوی (ناملموس) همچون آیینها، جشنها و مراسمهای مذهبی است. استان کرمان در سطح کشور دارای بیشترین آثار ثبت جهانی است.
در مورد سیاستهای انگیزشی سرمایهگذاری در حوزه گردشگری استان توضیح دهید؟ اصولاً توازن سرمایهگذاری در زیرساختهای گردشگری استان را چگونه ارزیابی مینمایید؟
براساس مصوبات هیئتوزیران در سالهای 86 و 88 در استان کرمان 41 منطقه نمونه گردشگری انتخاب شد و زیرساختهای لازم از قبیل آب، برق، مسیر دسترسی و … برای این مناطق فراهم آمد تا علاوه بر فراهم ساختن زمینه حضور گردشگران، مشوقی برای فعالیتهای گردشگری سرمایهگذاران در این مناطق باشد.
موانع مؤثر در صنعت گردشگری کشور کداماند؟ و در کرمان علاوه بر این موانع چه محدودیتها و ضعفهای محلی سر راه است؟
این سؤال در سطح ملی مطرح است، اما مهمترین مشکل پیش روی صنعت گردشگری استان کرمان عدم تبلیغات مناسب در خصوص جاذبهها و قابلیت گردشگری این استان است که باید با همکاری بخش خصوصی انجام گیرد. همچنین فاصله زیاد استان کرمان تا پایتخت و نبود این استان در مسیر تورهای گردشگری از دیگر معضلات پیش روی گردشگری این استان است. تهیه طرح جامع گردشگری، ایجاد ارتباط مؤثر با جامعه تورگردانان کشور، راهاندازی جشنوارههای فرهنگی، چاپ بستههای تبلیغاتی، حضور در نمایشگاههای ملی و بینالمللی و … ازجمله فعالیتهایی است که برای معرفی هرچه بیشتر قابلیتهای گردشگری استان کرمان در اولویت قرار گرفته است.
شاخص بازاریابی و تبلیغات محصولات گردشگری استان را چگونه ارزیابی مینمایید؟ در ایجاد تنوع محصولات گردشگری استان چه اقدامات مهمی صورت گرفته است؟
امسال شاخص بازاریابی و تبلیغات حوزه گردشگری در اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان نسبت به سالهای گذشته رو به افزایش بوده است که چاپ کتاب نیازمندیهای گردشگری استان، کتاب نفیس کرمان شناسی، بهروزرسانی نقشههای شهرستانهای استان، تولید کلیپهای یک دقیقهای 21 شهرستان و فیلم مستند 60 دقیقهای از جاذبههای استان، تولید آثار شاخص بهصورت قابهای سفالی و کارتپستالها و بروشورهای تبلیغاتی، چاپ 10 فرم جدید پوستر، شرکت در نمایشگاه گردشگری تهران (مهمترین رویداد گردشگری کشور)، توزیع و پخش سیدیهای تبلیغاتی در هواپیما، قطار و اتوبوس، دلیلی برای این ادعا است.
شدت تأثیر کدام دسته از جاذبههای گردشگری سهگانه تاریخی، طبیعی و انسانساخت، بر سطح درآمد این بخش بیشتر است؟
چون گردشگری کشور ایران ماهیت فرهنگی دارد میتوان گفت جاذبههای تاریخی – فرهنگی مهمترین علل جذب گردشگران بهسوی این استان هستند، البته وجود آثار طبیعی و منحصربهفردی همچون بیابان لوت نیز باعث توجه زیادی از گردشگران ایرانی و بهویژه خارجی شده است که باید با حفظ این اثر منحصربهفرد طبیعی بیشتر از گذشته در جذب گردشگر تلاش کنیم.
استان کرمان که دربرگیرنده جاذبههای فراوان فرهنگی- تاریخی و طبیعی است، در 5 سال اخیر شاهد چه اتفاقات تعیینکننده و مهمی در بخش گردشگری کشور بوده است؟
در سالهای اخیر مسئولان حوزه گردشگری به دنبال ساخت و راهاندازی جایگزینی برای هتلها در مناطق دورافتاده و روستاها بودند که این امر موجب راهاندازی اماکنی با عنوان اقامتگاههای بوم گردی شد، این اقامتگاهها باعث جذب گردشگر شده و رونق گذشته را به این مناطق باز میگرداند، اقامتگاههای بوم گردی موجب مهاجرت معکوس روستاها شده و به اقتصاد و معیشت جامعه محلی کمک زیادی میکنند که استان کرمان در این زمینه حائز رتبه اول در سطح کشور است و تاکنون 320 اقامتگاه بوم گردی در این استان راهاندازی شده است. در کنار ایجاد زیرساختهای اقامتی در روستاها و سطح شهرستانها، ثبت جهانی و ملی، آثار شاخص و ارزشمند تاریخی و طبیعی نیز نقش مهمی در معرفی این استان داشته است.
اولویتهایی که در صنعت گردشگری استان کرمان باید موردتوجه قرار گیرد و در رسیدن به آنها باید تلاش کرد، کداماند؟
ترغیب سرمایهگذاران این حوزه و ارائه بستههای تشویقی و معرفی حوزههای قابل سرمایهگذاری به آنها از اقدامات اساسی و مؤثر در این زمینه است، همچنین همافزایی بخش خصوصی و دولتی در پیشبرد اهداف مشترک توسعه گردشگری استان همچون تهیه طرح جامع گردشگری کرمان از ضروریات است که باید در اولویت قرار گیرد، رقابت سالم و در کنار هم قرار گرفتن فعالان حوزه گردشگری و افرادی که با این حوزه در ارتباط هستند از اقدامات اساسی است که در حال پیگیری میباشد.
در برنامههای توسعه کالبدی در استان کرمان تا چه اندازه به رابطه هم سویی توسعه کالبدی شهرها و جاذبههای گردشگری توجه میشود؟
این مسئله در برنامه و طرح آمایش سرزمینی که توسط سازمان برنامه و بودجه که متولی ایجاد طرح توسعه و پیشرفت استان است انجام میگردد و به دستگاههای متولی ابلاغ میگردد.
به نظر شما توسعه گردشگری بینالمللی کشور نیازمند چه تصمیمات و اقداماتی است؟
این سؤال بیشتر حوزه کشوری را در برمیگیرد که قطعاً با تغییر سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه در دستور کار وزیر محترم قرار دارد.
ارزیابی شما از شاخص رقابتپذیری گردشگری استان چیست؟
با توجه به وجود هفت اثر ثبت جهانی در استان کرمان بهویژه بیابان لوت و استقبالی که بازدیدکنندگان از این اثر دارند میتوان بیابان لوت را بهعنوان مهمترین شاخص رقابتپذیری استان در جهت جذب هر چه بیشتر گردشگر خارجی و داخلی معرفی کرد.
چه تحلیلی از نقش صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی استان دارید؟
در حال حاضر به دلیل نبود آمار دقیق اقتصاد گردشگری نمیتوان تحلیل دقیقی ارائه کرد ولی با عنایت به اینکه گردشگری، صنعتی اشتغالزا و پاک است و با سرمایهگذاری اندک، میتوان بهره اقتصادی مناسبی از این صنعت برد، میتواند موتور محرکه توسعه اقتصادی استان باشد؛ کما اینکه کشورهای اطراف با درک این موضوع توانستهاند از درآمدهای سرشار این صنعت بهره کافی را ببرند.
و سخن آخر؟
امیدوارم استان کرمان بتواند به جایگاه اصلی خویش در زمینه جذب گردشگر و رونق اقتصادی مناسب برسد.