علی مصطفوی
مدیرعامل شرکت گلاب زهرا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
انسان از سپیده‌دمان تاریخ برای درمان بیماری‌ها و تسکین آلام خود، دست به دامان طبیعت شد و به تحقیق و تجربه خواص دارویی و ارزش طبی بسیاری از رستنی‌ها پی برد و بدین‌سان می‌توان گفت که دانش انسان درباره گیاهان دارویی از قدمتی به در ازای تاریخ و تمدن برخوردار است و چه بسیار مستندات و شواهدی که از این پیشینه علمی و غنی حکایت می‌کنند. این همه در روزگاری بود که انسان در تعامل و تعادل پایدار با طبیعت اطراف خویش به سر می‌برد. گرچه با پیشرفت خیره‌کننده علم و فناوری و توسعه شگرف بشری، دانش نوین پزشکی بسیاری از بیماری‌ها و امراض ریشه‌کن و درمان شده است بااین‌همه پزشکی مدرن هنوز با چالش‌های عدیده‌ای روبروست که رویکردی جدید را به گیاهان دارویی و طب سنتی سبب شده است
طب سنتی ایران از کهن‌ترین مکاتب طبی دنیا و غنی‌ترین زمینه‌های علمی درباره نباتات دارویی برخوردار است. چهره‌هایی باشهرت عالم گیر همچون ابن‌سینا و رازی بر تارک تاریخ جهانی طب می‌درخشند.
استان کرمان در مقام وسیع‌ترین استان کشور با تنوع اقلیمی کم‌نظیر خود، خاستگاه بسیاری از گونه‌های دارویی است که شمار این‌گونه ها از 300 گونه فراتر می‌رود. از سوی دیگر این خطه از پیشینه‌ای طولانی در طبّ سنّتی و کاربرد گیاهان دارویی برخوردار است و فرهنگ استفاده از نباتات جز لاینفک فرهنگ عمومی مردم کرمان است. صیانت این گونه‌های ارزشمند و به‌کارگیری فناوری‌های جدید و سرمایه‌گذاری در جهت اهلی سازی و کشت آن‌ها در خارج از عرصه‌های طبیعی می‌تواند جایگاه کشورمان را در عرصه تجارت جهانی داروها و فراورده‌های با خاستگاه گیاهی ارتقا دهد.
هنوز گام‌های بی‌شماری است که باید در راستای فرهنگ‌سازی، ارتقای سطح دانش عمومی در زمینه کاربرد گیاهان دارویی و احیا و ترویج طب سنتی برداشته شود.
اما آنچه در این مقال، محل بحث ماست همانا تأکید بر صیانت از ذخایر ژنتیکی و بهره‌برداری پایدار از رویشگاه‌های گیاهان دارویی و نیز پرورش این نباتات ارزشمند به روش ارگانیک است.
باید به این نکته اشاره کرد که پرورش گیاهان دارویی به روش ارگانیک در مسیر توسعه صنعت گیاهان دارویی از اهمیت به سزایی برخوردار است. به‌صورت اجمال می‌توان كشاورزی ارگانیك را نوعی كشاورزی مبتنی بر طبیعت و دوستدار محیط‌زیست تعریف كرد. امروزه در سراسر دنیا به‌ویژه در كشورهای غربی جنبشی جدید در عرصه کشاورزی رخ نموده است که حاصل نگاهی نو به طبیعت، انسان و زنجیره غذایی است و این رویکرد را کشاورزی ارگانیک نام نهاده‌اند كه در آن از آفت‌کش، علف‌کش و سموم و کودهای شیمیایی مطلقاً استفاده نمی‌شود. ازآنجاکه فلسفه استفاده از گیاهان دارویی مستقیماً به سلامت انسان و بهبود او مرتبط است، به گواه بسیاری از پژوهش‌های علمی ضریب و دامنه تأثیر این گیاهان با روش ارگانیک افزایش می‌یابد، ازآن‌رو که در دامان طبیعت و بر اساس اصول کشاورزی منطبق بر طبیعت پرورش یافته‌اند. برآیند تعامل پایدار با طبیعت که شالوده کشاورزی ارگانیک محسوب می‌شود سلامت توأمان انسان و طبیعت و میان-کنش منطقی میان آدمی و محیط پیرامون اوست. به‌این‌ترتیب به هرگونه برنامه‌ریزی، طراحی و تصمیم‌گیری در زمینه توسعه گیاهان دارویی و صنایع وابسته به آن باید از این زاویه نگریسته شود و این مهم در پس‌زمینه ذهنی تمامی افراد، فعالان و نهادهای مربوط به این مقوله تثبیت گردد.
کوتاه سخن آن که راه اعتلای این صنعت نوپا از بستر توسعه پایدار می‌گذرد و کشاورزی ارگانیک یکی از پیش‌نیازهای استراتژیک توسعه همه سو نگر و پایدار است که بایستی آن گونه که باید مدنظر قرار گیرد.
تمام حقوق این وب سایت متعلق به انتشارات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان است.
طراحی و توسعه: شرکت فناوری اطلاعات رایان سپهر ماهان
