مسائل حقوقی که تجار باید بدانند

مقدمه ……………………………………………………………………. 11 سخن نخست……………………………………………………………. 13

فصل اول ـ برخي از اصول حاكم بر قراردادها…………………………. 15

مبحث اول: اصل آزادي قراردادها …………………………………… 17
مبحث دوم: اصل صحت…………………………………………….. 19
مبحث سوم: اصل لزوم قراردادها ……………………………………. 20

فصل دوم ـ قوانين امري و مانع در حوزه پولي و بانكي ……………….. 23

مبحث اول: قوانين امري …………………………………………….. 25
مبحث دوم: قوانين مانع ناهي ……………………………………… 27
مبحث سوم: قوانين تخييري …………………………………………. 29

مبحث چهارم: قوانين تكميلي تفسيري ……………………………. 30

مبحث پنجم: امري و مانع بودن قوانين و مقررات پولي و بانكی. 31

گفتار اول: تاريخچه قوانين امري و مانع در حوزه پولي و بانكي ..32

گفتار دوم: رويه قضايي ………………………………………….. 35

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فصل سوم ـ قرارداد مشاركت مدني ……………………………………… 39

مبحث اول: اوصاف عقود مشاركتي )عقود با بازدهي متغير( ……….. 41
گفتار اول: احتمالي بودن……………………………………………. 41
گفتار دوم: تقسيم سود و زيان به نسبت سهمالشركه يـا نسـبت منـدرج

در قرارداد ………………………………………………………… 43

گفتار سوم: تعيين سود با انجام موضوع قرارداد …………………. 44

مبحث دوم: تعريف مشاركت مدني …………………………………. 45

مبحث سوم: هدف از مشاركت مدني ……………………………….. 47

مبحث چهارم: شرايط تحقق مشاركت مدني و آثار عدم تحقق…….. 48

گفتار اول: شرايط عمومي و مشترك اعتبار كليه قراردادها ………. 49

بند اول: شروط اساسي صحت معامله……………………….. 49

بند دوم: قرارداد صوري با قصد تسويه بدهي گذشته………… 50
گفتار دوم: شرايط تحقق مشاركت مدني و آثار عدم تحقق ……… 53

بند اول: مفهوم شرط …………………………………………. 53
بند دوم: چگونگي تشكيل و تحقق مشاركت مدني ………….. 54
بند سوم: آثار بطلان مشاركت مدني………………………….. 55
مبحث پنجم: محاسبه سود و حصه بانك در قرارداد مشاركت مدني .. 57

گفتار اول: از منظر قوانين و مقررات …………………………….. 58

گفتار دوم: از ديدگاه بانك مركزي ………………………………. 58

گفتار سوم: از نگاه قرارداد مشاركت مدني ………………………. 60

فصل چهارم ـ گذري بر امهال ……………………………………………. 63

مبحث اول: تعريف امهال ……………………………………………. 65

فهرست مطالب • 7 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

گفتار اول: وجود دين ……………………………………………. 65

گفتار دوم: وجود بدهكار ………………………………………… 66

گفتار سوم: تسهيل در اداي دين …………………………………. 66

گفتار چهارم: لزوم رعايت قوانين و مقررات امهال……………….

67 مبحث دوم: هدف از امهال ………………………………………….. 67

گفتار اول: احكام شرعي…………………………………………. 67

گفتار دوم: قوه قاهره و حوادث غيرمترقبه……………………….. 70

گفتار سوم: حمايت از توليد و اشتغال…………………………… 71

گفتار چهارم: حمايت از طرحهاي ويژه …………………………. 72

مبحث سوم: قوانين و مقررات امهال………………………………… 73

گفتار اول: تقسيط اصل و سود تسهيلات سررسيد شـده و معـوق بـا حذف وجه التزام تأخير تأديه……………………………………. 73

گفتار دوم: تكليف به تقسيط اصل و سـود تسـهيلات ريـالي و ارزي سررسيد شده و معوق……………………………………………. 74

گفتار سوم: تكليف به امهال تسهيلات بخش كشاورزي…………. 74

گفتار چهارم: تكليف بـه امهـال تسـهيلات بخـش توليـد بـا حـذف جريمهها………………………………………………………….. 75

فصل پنجم ـ آراء صادره از محاكم حقوقي و ديوان عالي كشور………. 77 مبحث اول: رأي صـادره از شـعبه ……..دادگـاه عمـومي حقـوقي تهـران
مورخ 1397/04/16 …………………………………………………. 79
گفتار اول: خواسته و شرح آن …………………………………… 79

گفتار دوم: دفاع وكلاء بانك……………………………………… 81

8 • مشاركت مدني بانك جهت تسويه تسهيلات سابق ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

گفتار سوم: قرار و نظريه كارشناسي……………………………… 82

گفتار چهارم: استدلال دادگاه …………………………………….. 85

گفتار پنجم: رأي دادگاه ………………………………………….. 94

مبحـث دوم: رأي صــادره از شــعبه …… ديــوان عــالي كشــور مــورخ 1397/02/23………………………………………………………… 96

گفتار اول: خلاصه جريان پرونده………………………………… 96 بند اول: شرح خواسته وكلاي شركت …….. در مرحله بدوي .. 96

بند دوم: استدلال وكلاي شركت …….. در مرحله بدوي …….. 98 بند سوم: دفاع وكيل بانك در مرحله بدوي ………………….100 بند چهارم: كارشناسي مرحله بدوي………………………….101 بند پنجم: رأي دادگاه بدوي ………………………………….106
بنـد ششـم: رأي دادگـاه تجديـدنظر نسـبت بـه بخشـي از رأي بدوي …………………………………………………………106 گفتار دوم: فرجامخواهي شركت نسبت به بخشي از رأي بدوي..107 بند اول: استدلال وكلاي شركت ……………………………..107 بند دوم: پاسخ بانك………………………………………….109 گفتار سوم: رأي ديوان …………………………………………..110 مبحـث سـوم: رأي صـادره از شـعبه ……… ديـوان عـالي كشـور مـورخ 1397/08/13 ………………………………………………………..114 گفتار اول: خلاصه جريان پرونده………………………………..114 گفتار دوم: استدلال دادگاه بدوي ………………………………..114 گفتار سوم: رأي ديوان…………………………………………..116

فهرست مطالب • 9 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ فهرست منابع……………………………………………………………119

الف( كتاب……………………………………………………119 ب( مقاله ……………………………………………………..121 ج( اسناد بالادست……………………………………………121 د( قوانين ……………………………………………………..121 هـ( آييننامه، مقرره و دستورالعمل…………………………..123 و( نظريات مشورتي ………………………………………….125 ز( اسناد بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران……………….125 ح( قرارداد مشاركت مدني……………………………………126 ط( پايگاه اينترنتي…………………………………………….126